Phát ban trên da (nổi mẩn ngứa) là những mảng hoặc chấm da đổi màu – thường màu đỏ – mới xuất hiện khi có hiện tượng viêm da do dị ứng hoặc các bệnh nhiễm trùng. Ban da thường nổi cấp tính. Các triệu chứng thường kèm với nổi ban da là ngứa và nổi bóng nước.
Phát ban trên da (nổi mẩn ngứa) là những mảng hoặc chấm da đổi màu – thường màu đỏ – mới xuất hiện khi có hiện tượng viêm da do dị ứng hoặc các bệnh nhiễm trùng. Ban da thường nổi cấp tính. Các triệu chứng thường kèm với nổi ban da là ngứa và nổi bóng nước.
Tìm hiểu chung
Phát ban trên da (nổi mẩn ngứa) là gì?
Phát ban ở da là những đốm màu sắc bất thường nổi lên khi có hiện tượng viêm da do nhiều nguyên nhân khác nhau.
Phát ban trên da (nổi mẩn ngứa) là gì?
Phát ban ở da là những đốm màu sắc bất thường nổi lên khi có hiện tượng viêm da do nhiều nguyên nhân khác nhau.
Một số dạng nổi mẩn đỏ trên da thường gặp
Các dạng phát ban trên da gồm:
Viêm da cơ địa
Viêm da cơ địa, còn được gọi là viêm da dị ứng, là dạng bệnh chàm phổ biến nhất và làm cho da ngứa, đỏ, khô và nứt nẻ.
Bệnh có thể ảnh hưởng đến bất kỳ bộ phận nào của cơ thể, nhưng phổ biến nhất là:
- Lưng hoặc mặt trước của đầu gối
- Mặt trên và mặt dưới của khuỷu tay
- Quanh cổ, tay, má hoặc da đầu
Sử dụng kem dưỡng ẩm và kem chứa steroid có thể giúp giảm triệu chứng.
Vết loét lạnh
Vết loét lạnh là những mụn nước nhỏ phát triển trên môi hoặc xung quanh miệng, gây ra bởi virus herpes simplex.
Bệnh thường bắt đầu với cảm giác ngứa ran, ngứa hoặc nóng rát quanh miệng.
Sau đó, các vết loét nhỏ chứa đầy dịch xuất hiện, thường ở các cạnh của môi dưới.
Các vết loét lạnh thường tự khỏi mà không cần điều trị trong vòng 7 – 10 ngày.
Tuy nhiên, bác sĩ có thể chỉ định các kem chống virus để giúp giảm bớt các triệu chứng và tăng tốc thời gian chữa lành.
Nổi mề đay
Mề đay là một dạng phát ban ngứa, có thể xuất hiện trên một phần của cơ thể hoặc trên các khu vực da lớn.
Trong nhiều trường hợp, bạn không cần điều trị vì mề đay sẽ trở nên tốt hơn trong vài ngày.
Nếu cảm giác ngứa ngáy khiến bạn khó chịu, bác sĩ có thể chỉ định thuốc kháng histamine.
Gặp bác sĩ nếu các triệu chứng của bạn không biến mất trong vòng 48 giờ.
Chốc lở
Chốc lở là một bệnh nhiễm trùng da rất dễ lây lan gây ra vết loét và mụn nước. Bệnh phổ biến hơn ở trẻ em, nhưng có thể ảnh hưởng đến bất cứ ai.
Tình trạng nhiễm trùng này có khả năng tự khỏi trong vòng 3 tuần, nhưng tốt nhất là bạn nên đi khám bác sĩ để được chẩn đoán chính xác vì các triệu chứng tương tự như các tình trạng nghiêm trọng khác.
Bác sĩ cũng có thể kê toa kem kháng sinh hoặc thuốc viên để loại bỏ chốc lở nhanh chóng.
Ngứa
Ngứa có thể ảnh hưởng đến bất kỳ khu vực nào của cơ thể. Thông thường, tình trạng ngứa nhẹ và diễn ra trong thời gian ngắn, nhưng đôi khi nó có thể nghiêm trọng và khiến người bệnh bực bội khi sống cùng.
Một số cách có thể giúp bạn kiểm soát cơn ngứa da như:
Một số dạng nổi mẩn đỏ trên da thường gặp
Các dạng phát ban trên da gồm:
Viêm da cơ địa
Viêm da cơ địa, còn được gọi là viêm da dị ứng, là dạng bệnh chàm phổ biến nhất và làm cho da ngứa, đỏ, khô và nứt nẻ.
Bệnh có thể ảnh hưởng đến bất kỳ bộ phận nào của cơ thể, nhưng phổ biến nhất là:
- Lưng hoặc mặt trước của đầu gối
- Mặt trên và mặt dưới của khuỷu tay
- Quanh cổ, tay, má hoặc da đầu
Sử dụng kem dưỡng ẩm và kem chứa steroid có thể giúp giảm triệu chứng.
Vết loét lạnh
Vết loét lạnh là những mụn nước nhỏ phát triển trên môi hoặc xung quanh miệng, gây ra bởi virus herpes simplex.
Bệnh thường bắt đầu với cảm giác ngứa ran, ngứa hoặc nóng rát quanh miệng.
Sau đó, các vết loét nhỏ chứa đầy dịch xuất hiện, thường ở các cạnh của môi dưới.
Các vết loét lạnh thường tự khỏi mà không cần điều trị trong vòng 7 – 10 ngày.
Tuy nhiên, bác sĩ có thể chỉ định các kem chống virus để giúp giảm bớt các triệu chứng và tăng tốc thời gian chữa lành.
Nổi mề đay
Mề đay là một dạng phát ban ngứa, có thể xuất hiện trên một phần của cơ thể hoặc trên các khu vực da lớn.
Trong nhiều trường hợp, bạn không cần điều trị vì mề đay sẽ trở nên tốt hơn trong vài ngày.
Nếu cảm giác ngứa ngáy khiến bạn khó chịu, bác sĩ có thể chỉ định thuốc kháng histamine.
Gặp bác sĩ nếu các triệu chứng của bạn không biến mất trong vòng 48 giờ.
Chốc lở
Chốc lở là một bệnh nhiễm trùng da rất dễ lây lan gây ra vết loét và mụn nước. Bệnh phổ biến hơn ở trẻ em, nhưng có thể ảnh hưởng đến bất cứ ai.
Tình trạng nhiễm trùng này có khả năng tự khỏi trong vòng 3 tuần, nhưng tốt nhất là bạn nên đi khám bác sĩ để được chẩn đoán chính xác vì các triệu chứng tương tự như các tình trạng nghiêm trọng khác.
Bác sĩ cũng có thể kê toa kem kháng sinh hoặc thuốc viên để loại bỏ chốc lở nhanh chóng.
Ngứa
Ngứa có thể ảnh hưởng đến bất kỳ khu vực nào của cơ thể. Thông thường, tình trạng ngứa nhẹ và diễn ra trong thời gian ngắn, nhưng đôi khi nó có thể nghiêm trọng và khiến người bệnh bực bội khi sống cùng.
Một số cách có thể giúp bạn kiểm soát cơn ngứa da như:
- Vỗ vào vùng ngứa thay vì gãi
- Chườm lạnh khu vực ngứa
- Tắm bằng nước mát hoặc nước ấm
- Sử dụng các sản phẩm vệ sinh cá nhân không có mùi hương
- Tránh quần áo gây kích ứng da, chẳng hạn như len hoặc vải nhân tạo
- Sử dụng kem dưỡng ẩm nếu da bị khô hoặc bong tróc
- Thuốc kháng histamine và kem chứa steroid có thể giúp giảm ngứa do một số tình trạng da.
Nấm da hắc lào
Nấm da hắc lào là một bệnh nhiễm nấm truyền nhiễm thường xuất hiện trên cánh tay và chân.
Bệnh gây phát ban có vảy màu đỏ hoặc bạc trong hình dạng của chiếc nhẫn.
Bất cứ ai cũng có thể bị nhiễm giun đũa, nhưng nó phổ biến hơn ở trẻ em.
Bạn có thể điều trị nấm da bằng kem chống nấm, thuốc dạng bột hoặc viên.
Hãy đến gặp bác sĩ nếu không chắc chắn đó là hắc lào hay nếu nhiễm trùng không hết sau khi sử dụng thuốc trong 2 tuần.
Bệnh ghẻ
Bệnh ghẻ là một tình trạng da dễ lây lan gây ra bởi những con ve nhỏ chui vào da.
Các triệu chứng chính là ngứa dữ dội hơn vào ban đêm và nổi mẩn đỏ.
Bệnh thường không nghiêm trọng, nhưng bạn cần được điều trị để tiêu diệt ve ghẻ.
Bạch biến
Bệnh bạch biến gây ra các mảng trắng nhạt trên da với các kích thước khác nhau và có thể xảy ra ở bất cứ đâu. Bệnh sẽ dễ gây chú ý hơn trên các khu vực tiếp xúc với ánh sáng mặt trời, như mặt, tay, và trên làn da tối hoặc rám nắng.
Các cách điều trị nhằm cải thiện vẻ ngoài của làn da gồm:
- Dùng kem che khuyết điểm để che những mảng da khác màu
- Dùng kem steroid
- Điều trị bằng liệu pháp ánh sáng
Mụn cóc (mụn hạt cơm)
Mụn cóc là những cục nhỏ có thể xuất hiện ở bất cứ đâu, nhưng thường ảnh hưởng đến tay và chân. Khi xuất hiện ở bàn chân, chúng được gọi là mụn hạt cơm.
Hầu hết các mụn cóc đều vô hại và hết sạch mà không cần điều trị, nhưng bạn có thể quyết định điều trị mụn cóc nếu đau hoặc nếu nó gây khó chịu hay tự ti.
Phương pháp điều trị bao gồm:
- Axit salicylic
- Liệu pháp áp lạnh
- Điều trị bằng chất hóa học
- Vỗ vào vùng ngứa thay vì gãi
- Chườm lạnh khu vực ngứa
- Tắm bằng nước mát hoặc nước ấm
- Sử dụng các sản phẩm vệ sinh cá nhân không có mùi hương
- Tránh quần áo gây kích ứng da, chẳng hạn như len hoặc vải nhân tạo
- Sử dụng kem dưỡng ẩm nếu da bị khô hoặc bong tróc
- Thuốc kháng histamine và kem chứa steroid có thể giúp giảm ngứa do một số tình trạng da.
Nấm da hắc lào
Nấm da hắc lào là một bệnh nhiễm nấm truyền nhiễm thường xuất hiện trên cánh tay và chân.
Bệnh gây phát ban có vảy màu đỏ hoặc bạc trong hình dạng của chiếc nhẫn.
Bất cứ ai cũng có thể bị nhiễm giun đũa, nhưng nó phổ biến hơn ở trẻ em.
Bạn có thể điều trị nấm da bằng kem chống nấm, thuốc dạng bột hoặc viên.
Hãy đến gặp bác sĩ nếu không chắc chắn đó là hắc lào hay nếu nhiễm trùng không hết sau khi sử dụng thuốc trong 2 tuần.
Bệnh ghẻ
Bệnh ghẻ là một tình trạng da dễ lây lan gây ra bởi những con ve nhỏ chui vào da.
Các triệu chứng chính là ngứa dữ dội hơn vào ban đêm và nổi mẩn đỏ.
Bệnh thường không nghiêm trọng, nhưng bạn cần được điều trị để tiêu diệt ve ghẻ.
Bạch biến
Bệnh bạch biến gây ra các mảng trắng nhạt trên da với các kích thước khác nhau và có thể xảy ra ở bất cứ đâu. Bệnh sẽ dễ gây chú ý hơn trên các khu vực tiếp xúc với ánh sáng mặt trời, như mặt, tay, và trên làn da tối hoặc rám nắng.
Các cách điều trị nhằm cải thiện vẻ ngoài của làn da gồm:
- Dùng kem che khuyết điểm để che những mảng da khác màu
- Dùng kem steroid
- Điều trị bằng liệu pháp ánh sáng
Mụn cóc (mụn hạt cơm)
Mụn cóc là những cục nhỏ có thể xuất hiện ở bất cứ đâu, nhưng thường ảnh hưởng đến tay và chân. Khi xuất hiện ở bàn chân, chúng được gọi là mụn hạt cơm.
Hầu hết các mụn cóc đều vô hại và hết sạch mà không cần điều trị, nhưng bạn có thể quyết định điều trị mụn cóc nếu đau hoặc nếu nó gây khó chịu hay tự ti.
Phương pháp điều trị bao gồm:
- Axit salicylic
- Liệu pháp áp lạnh
- Điều trị bằng chất hóa học
Triệu chứng thường gặp
Những dấu hiệu và triệu chứng của phát ban da trên da là gì?
Triệu chứng thường gặp của nổi mẩn đỏ trên da là:
- Ngứa
- Những mảng da dày, tăng sừng hoặc tróc vảy khô
- Hồng ban bóng nước
- Viêm da do nhiễm trùng
Có thể có những triệu chứng không đề cập ở trên. Nếu bạn có bất kỳ lo ngại nào, hãy thảo luận thêm với bác sĩ.
Những dấu hiệu và triệu chứng của phát ban da trên da là gì?
Triệu chứng thường gặp của nổi mẩn đỏ trên da là:
- Ngứa
- Những mảng da dày, tăng sừng hoặc tróc vảy khô
- Hồng ban bóng nước
- Viêm da do nhiễm trùng
Có thể có những triệu chứng không đề cập ở trên. Nếu bạn có bất kỳ lo ngại nào, hãy thảo luận thêm với bác sĩ.
Khi nào bạn cần đi khám bác sĩ?
Bạn nên khám bác sĩ nếu có các triệu chứng nổi mẩn đỏ ngứa sau đây:
- Phát ban nhiều hơn
- Có các triệu chứng khác kèm theo như: bóng nước xuất huyết, sưng đỏ, bong da, sốt, ngứa, đau khớp…
- Ban da bị đau
- Bóng nước lớn, lan rộng trên ban da.
- Phát ban làm hạn chế các sinh hoạt hàng ngày hoặc ngủ.
Nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nào kể trên hoặc có bất kỳ thắc mắc nào, hãy đi gặp bác sĩ. Mỗi người sẽ có biểu hiện riêng. Tốt nhất là bạn nên thảo luận với bác sĩ những gì tốt nhất trong tình huống của mình.
Khi nào bạn cần đi khám bác sĩ?
Bạn nên khám bác sĩ nếu có các triệu chứng nổi mẩn đỏ ngứa sau đây:
- Phát ban nhiều hơn
- Có các triệu chứng khác kèm theo như: bóng nước xuất huyết, sưng đỏ, bong da, sốt, ngứa, đau khớp…
- Ban da bị đau
- Bóng nước lớn, lan rộng trên ban da.
- Phát ban làm hạn chế các sinh hoạt hàng ngày hoặc ngủ.
Nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nào kể trên hoặc có bất kỳ thắc mắc nào, hãy đi gặp bác sĩ. Mỗi người sẽ có biểu hiện riêng. Tốt nhất là bạn nên thảo luận với bác sĩ những gì tốt nhất trong tình huống của mình.
Nguyên nhân gây bệnh
Những nguyên nhân nào gây nổi phát ban trên da?
Những nguyên nhân gây nổi mẩn đỏ ngứa gồm:
- Viêm da tiếp xúc: một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây phát ban ở da là viêm da tiếp xúc. Bệnh xảy ra khi da có phản ứng với thứ gì đó mà bạn đã chạm vào. Da có thể trở nên đỏ và bị viêm, và phát ban có xu hướng bọng nước.
- Côn trùng cắn
- Ngộ độc
- Stress
- Phản ứng với hóa chất
- Nhiễm nấm
- Nhiễm bệnh như thủy đậu, sởi
- Tác dụng phụ của thuốc: một số loại thuốc có thể gây phát ban ở vài người. Đây có thể là tác dụng phụ của thuốc hoặc phản ứng dị ứng. Ngoài ra, một số loại thuốc, bao gồm một số loại thuốc kháng sinh, khiến da dễ nhạy cảm với ánh sáng mặt trời hơn. Lúc này, da sẽ trông tương tự như cháy nắng.
- Bệnh tự miễn: Bệnh tự miễn dịch xảy ra khi hệ miễn dịch bắt đầu tấn công các mô khỏe mạnh. Một số bệnh tự miễn có thể gây nổi phát ban trên da. Ví dụ, lupus là tình trạng ảnh hưởng đến một số hệ thống cơ thể, bao gồm cả da. Nó tạo ra phát ban hình bướm trên mặt.
Những nguyên nhân nào gây nổi phát ban trên da?
Những nguyên nhân gây nổi mẩn đỏ ngứa gồm:
- Viêm da tiếp xúc: một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây phát ban ở da là viêm da tiếp xúc. Bệnh xảy ra khi da có phản ứng với thứ gì đó mà bạn đã chạm vào. Da có thể trở nên đỏ và bị viêm, và phát ban có xu hướng bọng nước.
- Côn trùng cắn
- Ngộ độc
- Stress
- Phản ứng với hóa chất
- Nhiễm nấm
- Nhiễm bệnh như thủy đậu, sởi
- Tác dụng phụ của thuốc: một số loại thuốc có thể gây phát ban ở vài người. Đây có thể là tác dụng phụ của thuốc hoặc phản ứng dị ứng. Ngoài ra, một số loại thuốc, bao gồm một số loại thuốc kháng sinh, khiến da dễ nhạy cảm với ánh sáng mặt trời hơn. Lúc này, da sẽ trông tương tự như cháy nắng.
- Bệnh tự miễn: Bệnh tự miễn dịch xảy ra khi hệ miễn dịch bắt đầu tấn công các mô khỏe mạnh. Một số bệnh tự miễn có thể gây nổi phát ban trên da. Ví dụ, lupus là tình trạng ảnh hưởng đến một số hệ thống cơ thể, bao gồm cả da. Nó tạo ra phát ban hình bướm trên mặt.
Nguy cơ mắc phải
Những ai thường mắc bệnh phát ban da ở da?
Tình trạng bệnh này rất thường gặp. Phụ nữ thường có da dễ bị mẫn cảm hơn. Bệnh có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi. Tuy nhiên, bệnh có thể phòng ngừa bằng cách giảm thiểu yếu tố nguy cơ. Vui lòng tham khảo ý kiến bác sĩ để có thêm thông tin.
Những yếu tố nào làm tăng nguy cơ mắc bệnh phát ban ở da?
Nếu bạn có tiền sử dị ứng hoặc hen suyễn sẽ làm tăng nguy cơ phát ban da. Ở bên ngoài nhiều cũng có nguy cơ nổi ban đỏ ngứa do tiếp xúc với hóa chất bên ngoài hoặc cây cối, côn trùng.
Những ai thường mắc bệnh phát ban da ở da?
Tình trạng bệnh này rất thường gặp. Phụ nữ thường có da dễ bị mẫn cảm hơn. Bệnh có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi. Tuy nhiên, bệnh có thể phòng ngừa bằng cách giảm thiểu yếu tố nguy cơ. Vui lòng tham khảo ý kiến bác sĩ để có thêm thông tin.
Những yếu tố nào làm tăng nguy cơ mắc bệnh phát ban ở da?
Nếu bạn có tiền sử dị ứng hoặc hen suyễn sẽ làm tăng nguy cơ phát ban da. Ở bên ngoài nhiều cũng có nguy cơ nổi ban đỏ ngứa do tiếp xúc với hóa chất bên ngoài hoặc cây cối, côn trùng.
Điều trị hiệu quả
Những thông tin cung cấp không thay thế được những lời khuyên bác sĩ. Hãy luôn thảo luận với bác sĩ để có thêm thông tin.
Những kỹ thuật y tế nào dùng để chẩn đoán phát ban da?
Ban da có thể chẩn đoán dễ dàng dựa vào hình thái lớp da bên ngoài. Bác sĩ da liễu sẽ xác định loại ban dựa trên hình dạng, mật độ, màu sắc, kích cỡ, cảm giác đau và phân bố của ban trên cơ thể.
Những phương pháp nào dùng để điều trị tình trạng ban da?
Phần lớn nổi mẩn ngứa không nghiêm trọng và có thể tự hết. Bác sĩ sẽ tập trung điều trị triệu chứng nếu là phát ban thông thường. Các phương tiện chuyên sâu hơn thường được dùng điều trị những tình trạng ban tiến triển nhanh hoặc nặng.
Người bệnh có thể dùng những thuốc không kê toa như acetaminophen, ibuprofen. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng thuốc. Tăng liều thuốc có thể gây ra các tác dụng phụ. Những thuốc này không nên dùng trên người bị bệnh dạ dày hoặc bệnh gan.
Những thông tin cung cấp không thay thế được những lời khuyên bác sĩ. Hãy luôn thảo luận với bác sĩ để có thêm thông tin.
Những kỹ thuật y tế nào dùng để chẩn đoán phát ban da?
Ban da có thể chẩn đoán dễ dàng dựa vào hình thái lớp da bên ngoài. Bác sĩ da liễu sẽ xác định loại ban dựa trên hình dạng, mật độ, màu sắc, kích cỡ, cảm giác đau và phân bố của ban trên cơ thể.
Những phương pháp nào dùng để điều trị tình trạng ban da?
Phần lớn nổi mẩn ngứa không nghiêm trọng và có thể tự hết. Bác sĩ sẽ tập trung điều trị triệu chứng nếu là phát ban thông thường. Các phương tiện chuyên sâu hơn thường được dùng điều trị những tình trạng ban tiến triển nhanh hoặc nặng.
Người bệnh có thể dùng những thuốc không kê toa như acetaminophen, ibuprofen. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng thuốc. Tăng liều thuốc có thể gây ra các tác dụng phụ. Những thuốc này không nên dùng trên người bị bệnh dạ dày hoặc bệnh gan.
Chế độ sinh hoạt phù hợp
Những thói quen sinh hoạt nào giúp con bạn hạn chế diễn tiến của bệnh phát ban ở da?
Một số lối sống và thói quen sinh hoạt sau đây có thể giúp bạn xử trí tình trạng ban da:
- Tránh các yếu tố dị ứng
- Chườm lạnh
- Tắm bột yến mạch với nước ấm
- Thoa kem chống ngứa như calamine hay hydrocortisone
- Mặc quần áo thoải mái.
Nổi ban đỏ ngứa trên da rất thường gặp, đặc biệt là khi bạn bị dị ứng. Tình trạng này có thể tự hết sau một vài ngày đến một tuần khi ngừng tiếp xúc với dị ứng nguyên. Ngoài ra, một số bệnh nhiễm virus như sởi, rubella, trái rạ cũng có thể gây phát ban da toàn thân. Khi có vấn đề về da, bạn nên đi khám bác sĩ da liễu để có chẩn đoán và điều trị thích hợp.
Những thói quen sinh hoạt nào giúp con bạn hạn chế diễn tiến của bệnh phát ban ở da?
Một số lối sống và thói quen sinh hoạt sau đây có thể giúp bạn xử trí tình trạng ban da:
- Tránh các yếu tố dị ứng
- Chườm lạnh
- Tắm bột yến mạch với nước ấm
- Thoa kem chống ngứa như calamine hay hydrocortisone
- Mặc quần áo thoải mái.
Nổi ban đỏ ngứa trên da rất thường gặp, đặc biệt là khi bạn bị dị ứng. Tình trạng này có thể tự hết sau một vài ngày đến một tuần khi ngừng tiếp xúc với dị ứng nguyên. Ngoài ra, một số bệnh nhiễm virus như sởi, rubella, trái rạ cũng có thể gây phát ban da toàn thân. Khi có vấn đề về da, bạn nên đi khám bác sĩ da liễu để có chẩn đoán và điều trị thích hợp.
Xem thêm: U tuyến thượng thận