Đau dạ dày khi mang thai do nhiều nguyên nhân gây ra như rối loạn nội tiết tố, tăng áp lực ổ bụng, stress do thai nghén,… Tình trạng này sẽ ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của mẹ và thai nhi nên mẹ bầu tuyệt đối không nên chủ quan. Bài viết sau đây sẽ giúp mẹ nắm được những thông tin cơ bản nhất về căn bệnh này.
Đau dạ dày khi mang thai là gì? Biểu hiện bệnh
Đau dạ dày là tình trạng xuất hiện những cơn đau ở phần bụng trên rốn và dưới vùng ức. Cơn đau đến đột ngột khi bạn ăn quá đói, quá no, hoặc khi bạn sử dụng thực phẩm có chứa nhiều axit và uống nhiều bia rượu,… Đau dạ dày cũng có thể là biểu hiện của những rối loạn trong hệ tiêu hóa như viêm dạ dày tá tràng, trào ngược dạ dày,…
Trong giai đoạn thai nghén, cơ thể mẹ bầu thường rất nhạy cảm. Những thay đổi bên trong cơ thể và các tác động từ bên ngoài rất dễ khiến sức khỏe người mẹ suy giảm dẫn đến đau dạ dày.
Đau dạ dày khi mang thai là một bệnh lý phổ biến. Tuy nhiên, những triệu chứng của bệnh rất dễ bị nhầm lẫn với các dấu hiệu thai nghén như buồn nôn, đầy hơi, khó tiêu,… Tùy theo từng giai đoạn phát triển của thai nhi, mẹ bầu bị đau dạ dày khi mang thai cũng sẽ có những triệu chứng khác nhau.
Giai đoạn mang thai 3 tháng đầu
Ba tháng đầu của thai kỳ là thời điểm quan trọng đối với cả mẹ và bé. Trong giai đoạn này, cơ thể mẹ bắt đầu có những chuyển biến đột ngột, ảnh hưởng đến chức năng tiêu hóa dẫn đến chứng đau dạ dày.
Mẹ bầu bị đau dạ dày khi mang thai 3 tháng đầu sẽ có những biểu hiện sau đây:
- Buồn nôn và nôn mửa liên tục.
- Chán ăn, không ăn được nhiều.
- Bụng đầy hơi, khó tiêu, luôn trong tình trạng căng trướng bất thường.
- Có thể bị rối loạn tiêu hóa dẫn đến táo bón, tiêu chảy,…
- Cơn đau tức ở vùng bụng trên xuất hiện khi đói hoặc ăn quá no.
Những triệu chứng sẽ xuất hiện liên tục nhưng thường duy trì ở mức độ nhẹ. Nếu mẹ bầu phát hiện sớm và biết cách chăm sóc bản thân, chứng đau dạ dày khi mang thai hoàn toàn có thể biến mất trước khi bước sang tuần thứ 14.
Giai đoạn mang bầu 3 tháng giữa
Chứng đau dạ dày thường ít tái phát trong 3 tháng giữa của thai kỳ. Bởi lẽ, lúc này cơ thể mẹ đã dần quen với các biến đổi, những triệu chứng thai nghén cũng không còn rõ rệt như trước nữa.
Tuy nhiên đây cũng là lúc bào thai phát triển mạnh mẽ nhất. Do đó, mẹ cần phải thay đổi thực đơn, tăng khối lượng và cả chất lượng thức ăn để cung cấp đủ dưỡng chất cho sự phát triển của bé. Điều này có thể khiến hệ tiêu hóa của mẹ chịu nhiều áp lực, các cơn đau dạ dày theo đó cũng sẽ chuyển biến nghiêm trọng hơn.
Nếu mẹ bị đau dạ dày khi mang thai 3 tháng giữa, cơ thể sẽ có những triệu chứng sau đây:
- Cảm giác buồn nôn và nôn nhưng không còn mạnh mẽ như giai đoạn đầu.
- Vùng bụng trên thường xuyên có cảm giác đau và rát.
- Mắc chứng ợ hơi, ợ chua, ợ nóng, cảm giác thức ăn trào lên thực quản.
- Cân nặng giảm nhanh hoặc không tăng dù thai nhi vẫn đang lớn dần lên.
- Cơn đau có thể xuất hiện vào giữa đêm, làm mẹ tỉnh giấc, gián đoạn giấc ngủ,… khiến cơ thể mệt mỏi và luôn thiếu năng lượng.
Giai đoạn mang thai 3 tháng cuối
Trong 3 tháng cuối, bào thai sẽ phát triển nhanh chóng để đạt kích thước tối đa. Do đó, tử cung của mẹ phải giãn nở hết cỡ để chứa đựng. Điều này sẽ làm tăng áp lực lên ổ bụng, khiến dạ dày co bóp nhiều hơn và tăng tiết axit quá mức.
Các dấu hiệu đau dạ dày khi mang thai 3 tháng cuối cũng sẽ chuyển biến nặng hơn rất nhiều:
- Cơn đau tăng cả về mức độ và tần suất. Thời gian đau kéo dài hơn, suốt cả ngày lẫn đêm.
- Thường xuyên bị trớ thức ăn hoặc nôn mửa.
- Liên tục bị ợ hơi, ợ chua, ợ nóng, trào ngược dạ dày mỗi khi ăn no hoặc nằm xuống giường.
- Luôn đầy bụng, không có cảm giác thèm ăn.
- Người xanh xao và suy nhược đi nhiều.
Đây là giai đoạn rất nhạy cảm, mẹ bầu vừa gặp khó khăn khi kích thước bào thai quá lớn, vừa phải chịu nhiều áp lực trước khi chuyển dạ. Vì vậy, thai phụ cần được chăm sóc chu đáo và cẩn thận trong mọi hành động.
Nguyên nhân khiến mẹ bầu đau dạ dày khi mang thai
Do những thay đổi bên trong cơ thể, phụ nữ mang thai có nguy cơ đau dạ dày cao hơn người bình thường. Đau dạ dày khi mang thai không đe dọa trực tiếp đến sự an toàn của mẹ và bé, nhưng vẫn có những ảnh hưởng nhất định đến sức khỏe của cả hai. Nắm được những nguyên nhân gây đau dạ dày khi mang bầu, sẽ giúp mẹ phòng tránh bệnh tốt hơn.
Một số nguyên nhân chính của đau dạ dày khi mang thai bao gồm:
- Rối loạn nội tiết tố: Progesterone là hormone có vai trò giữ bào thai trong tử cung và ngăn ngừa nguy cơ sảy thai. Loại hormone này có xu hướng tăng lên đột ngột khi bước vào thời kỳ thai nghén. Tuy nhiên, điều này có thể làm giảm nhu động ruột, tăng áp lực dồn nén lên ổ bụng gây đau dạ dày khi mang thai.
- Ốm nghén: Đặc trưng của giai đoạn thai nghén là biểu hiện buồn nôn và nôn mửa thường xuyên. Hiện tượng này không ảnh hưởng nhiều đến thai nhi nhưng có thể làm rối loạn hệ tiêu hóa, khiến dạ dày của mẹ co bóp và tiết dịch vị quá mức dẫn đến đau dạ dày.
- Sự giãn nở tử cung: Bước vào tháng thứ 4, bào thai sẽ phát triển và gia tăng nhanh chóng về kích thước. Tử cung của mẹ cũng sẽ giãn nở tối đa để chứa đựng bào thai, khiến ổ bụng chịu nhiều áp lực, dạ dày và ống hậu môn bị kích thích. Tỷ lệ thai phụ mắc chứng đau dạ dày trong giai đoạn này lên đến 80%.
- Thói quen ăn uống: Đa số các mẹ bầu có sở thích ăn nhiều đồ chua khi mang thai. Tuy nhiên, những món ăn này có hàm lượng acid cao, rất dễ tổn thương đến lớp niêm mạc dạ dày.
- Căng thẳng, stress: Trong giai đoạn mang thai, mẹ bầu rất nhạy cảm cả về thể chất và tâm lý. Những lo lắng, căng thẳng sẽ làm tăng áp lực lên dây thần kinh, khiến dạ dày co bóp và bài tiết dịch vị quá mức.
Đau dạ dày khi mang thai có nguy hiểm không?
Hầu hết các mẹ bầu đều sẽ trải qua những cơn đau dạ dày trong thời kỳ mang thai. Căn bệnh này không đe dọa trực tiếp đến thai nhi, nhưng có thể khiến khoảng thời gian chín tháng mười ngày thai nghén của mẹ gặp nhiều khó khăn hơn.
Cụ thể, đau dạ dày khi mang thai sẽ gây ra một số ảnh hưởng như:
- Cơ thể mẹ suy nhược, xanh xao, sức khỏe suy giảm và không thể tăng cân.
- Thai nhi không đủ dưỡng chất phát triển, sinh ra dễ ốm yếu, còi cọc, sức đề kháng kém.
- Niêm mạc dạ dày, thực quản xuất hiện ổ viêm.
Không những vậy, nếu mẹ bị đau dạ dày do yếu tố bệnh lý như viêm loét dạ dày tá tràng, hội chứng Zollinger,… tình trạng có thể chuyển biến xấu đi và gây ra những hậu quả khó lường như:
- Xuất huyết dạ dày.
- Thủng dạ dày.
- Xuất huyết tiêu hóa,…
Những biến chứng này rất hiếm gặp nhưng mẹ bầu cũng không nên chủ quan. Nếu nhận thấy những cơn đau xuất hiện với tần suất dày đặc và nghiêm trọng hơn, bạn nên chủ động tìm đến bác sĩ để được kiểm tra và có cách chữa trị phù hợp kịp thời.
Cách chữa đau dạ dày cho mẹ bầu an toàn, hiệu quả
Đau dạ dày khi mang thai không phải là một bệnh lý nguy hiểm. Nguyên nhân phần lớn là do thói quen ăn uống và sinh hoạt không lành mạnh gây ra. Vì vậy, nếu bạn biết thay đổi kịp thời, xây dựng lối sống khoa học hơn, căn bệnh đau dạ dày cũng sẽ thuyên giảm và biến mất nhanh chóng.
Thay đổi thói quen ăn uống và chế độ dinh dưỡng
Theo thống kê, thói quen ăn uống thiếu khoa học là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến bệnh đau dạ dày khi mang thai. Chế độ dinh dưỡng không hợp lý sẽ ảnh hưởng xấu đến hoạt động tiêu hóa của mẹ, gây rối loạn co bóp và bài tiết axit trong dạ dày. Đồng thời, tác động tiêu cực đến quá trình phát triển của thai nhi.
Vì vậy, mẹ nên thay đổi thói quen ăn uống theo những nguyên tắc sau đây:
- Không ăn quá nhanh hoặc quá no một lúc, nên chia nhỏ khẩu phần ăn thành 4 – 5 bữa một ngày. Mỗi bữa cách nhau khoảng 2 tiếng đồng hồ.
- Tùy theo giai đoạn phát triển của thai nhi, mẹ bầu nên cân nhắc bổ sung khối lượng thức ăn hợp lý, vừa đảm bảo cung cấp đủ dưỡng chất cho con, vừa không tạo áp lực tiêu thụ quá lớn lên dạ dày.
- Nhai kỹ, nuốt chậm để nước bọt bài tiết nhiều hơn, giảm co bóp và hoạt động bài tiết axit trong dạ dày.
- Tuyệt đối tránh các chất kích thích và đồ uống có hại cho dạ dày như rượu, bia, cà phê, chè đặc, nước có gas,…
- Tránh những thực phẩm có hàm lượng axit quá cao hoặc nhiều chất phụ gia, chất bảo quản như dưa muối, cá muối,… đồ ăn nhanh và đồ đóng hộp.
- Nên chế biến món ăn theo cách đơn giản nhất như luộc, hấp,… để giữ được tối đa hàm lượng các chất dinh dưỡng trong nguyên liệu ban đầu. Tránh ăn đồ dầu mỡ gây đầy bụng, khó tiêu.
- Chọn thực phẩm loại mềm, dễ nhai nuốt. Thực hiện ăn chín uống sôi để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé.
- Bổ sung những món ăn giàu dinh dưỡng như thịt, cá, trứng, sữa,… và các loại ngũ cốc có hàm lượng tinh bột cao. Những thực phẩm này không chỉ tốt cho sự phát triển của thai nhi mà còn có khả năng trung hòa axit và bảo vệ lớp niêm mạc dạ dày trong cơ thể mẹ.
- Không nên để bản thân ở tình trạng quá đói. Lúc này, hàm lượng axit sẽ tăng cao đột ngột rất dễ khiến cơn đau tái phát.
- Uống nhiều nước mỗi ngày.
- Ăn nhiều hoa quả tươi và các thực phẩm giàu vitamin, khoáng chất nhằm cân bằng điện giải, trung hòa lượng dịch vị do dạ dày tiết ra.
Để có thực đơn đầy đủ dưỡng chất và phù hợp với từng giai đoạn của thai kỳ, mẹ bầu nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc các chuyên gia dinh dưỡng thường xuyên.
Cải thiện thói quen sống khoa học
Xây dựng một lối sống lành mạnh, khoa học cũng sẽ giúp mẹ bầu thoát khỏi chứng đau dạ dày khi mang thai. Cụ thể, mẹ bầu nên chú ý:
- Đảm bảo thời gian nghỉ ngơi hợp lý, không nên tham công tiếc việc, làm việc quá sức khiến bản cơ thể mệt mỏi, suy nhược.
- Khi thai nhi đã quá lớn, mẹ bầu nên hạn chế đi lại. Tốt nhất là nên dừng hẳn công việc để tập trung toàn bộ thời gian dưỡng thai.
- Giữ tinh thần lạc quan, không để bản thân stress hoặc lo âu quá mức. Điều này không chỉ khiến cơn đau tái phát mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển của thai nhi.
- Hãy chia sẻ những lo lắng của mình với bạn đời và những người xung quanh. Nếu cứ giữ cho riêng mình, bạn sẽ rất dễ bị stress và thậm chí là trầm cảm.
- Thử nhiều cách để thư giãn đầu óc như nghe nhạc, đọc sách, ngồi thiền,… Có thể đi bộ nhẹ nhàng nhưng nên có người thân đi cùng để đảm bảo an toàn.
- Bước sang tháng thứ 4, mẹ bầu nên tìm đến những bài tập có cường độ nhẹ để cải thiện khung xương, tăng cường sức khỏe và điều hòa hoạt động co bóp của dạ dày.
Điều trị đau dạ dày khi mang thai bằng thảo dược
Việc thay đổi thói quen ăn uống và sinh hoạt là cách chữa trị bệnh hiệu quả nhất. Bên cạnh đó, mẹ bầu cũng có thể áp dụng một số bài thuốc từ những nguyên liệu tự nhiên để cải thiện các triệu chứng do đau dạ dày gây ra.
Trị đau dạ dày khi mang thai với nghệ và mật ong
Bột nghệ tươi có hàm lượng curcumin cao, giúp trung hòa dịch vị bên trong dạ dày và cải thiện hoạt động của hệ tiêu hóa. Trong khi đó, mật ong có tính kháng khuẩn, chống viêm, giúp ngăn ngừa tình trạng viêm loét và thúc đẩy quá trình chữa lành tổn thương ở niêm mạc dạ dày.
Khi kết hợp hai nguyên liệu này với nhau, mẹ bầu sẽ có một bài thuốc trị đau dạ dày và làm giảm các triệu chứng thai nghén cực kỳ an toàn, hiệu quả.
Nguyên liệu:
- Mật ong nguyên chất.
- Tinh bột nghệ.
Cách thực hiện:
- Pha một một cốc nước ấm với tinh bột nghệ và một vài thìa mật ong nguyên chất.
- Uống mỗi ngày 2 – 3 cốc trước các bữa ăn để kích thích tiêu hóa và giảm các triệu chứng của đau dạ dày.
- Sử dụng đều đặn mỗi ngày cho đến khi cơn đau biến mất.
Trà gừng
Củ gừng có tính ấm và vị cay, thường được sử dụng để tăng cường tuần hoàn máu, trị tiêu chảy,… Không những vậy, gừng tươi có hàm lượng Gingerol và các chất chống oxy hóa cao, giúp tăng cường hệ miễn dịch, ức chế các phản ứng viêm loét trong dạ dày.
Uống trà gừng đều đặn cũng sẽ giúp mẹ bầu giảm nhanh các triệu chứng buồn nôn, khó tiêu trong thời kỳ thai nghén. Bạn chỉ cần dùng vài lát gừng, đun sôi với nước, rồi để nguội đến một nhiệt độ thích hợp và sử dụng.
Nước nha đam
Nha đam nổi tiếng với các công dụng về làm đẹp, chăm sóc da tự nhiên. Tuy nhiên, loại cây này cũng là một dược liệu trị đau dạ dày khi mang thai rất hiệu quả mà ít người biết đến.
Nha đam chứa nhiều nước, có khả năng trung hòa dịch vị do dạ dày tiết ra. Đồng thời, hàm lượng axit amin và polyphenol dồi dào cũng có tác dụng chống viêm, kích thích tái tạo và phục hồi niêm mạc.
Chỉ cần dùng vài nhánh nha đam tươi đem ép lấy nước, bạn sẽ có một thức uống bổ dưỡng để thanh lọc cơ thể và trị viêm đau dạ dày hiệu quả.
Những lưu ý khi điều trị đau bao tử cho mẹ bầu
Đau dạ dày khi mang thai sẽ mang đến cho mẹ bầu nhiều phiền toái. Theo thời gian, những cơn đau cũng sẽ tái phát nhiều lần với mức độ nghiêm trọng hơn. Do đó, mẹ bầu cần hết sức quan tâm đến cơ thể, phát hiện nhanh các triệu chứng của bệnh để được thăm khám và chữa trị kịp thời.
Bên cạnh đó, để quá trình điều trị phát huy hiệu quả nhanh nhất, mẹ bầu cũng cần lưu ý:
- Hiệu quả của các phương pháp chữa trị tại nhà phụ thuộc vào cơ địa của từng người. Một số thảo dược có thể gây kích ứng ngược khiến tử cung co bóp nhiều hơn. Do đó, các mẹ cũng không nên lạm dụng quá mức. Nếu sau một thời gian sử dụng tình trạng không được cải thiện, bạn cần đến gặp bác sĩ ngay.
- Việc sử dụng thuốc chữa đau dạ dày khi mang thai có thể ảnh hưởng xấu đến thai nhi. Do đó, mẹ bầu không được tự ý sử dụng, cần tham khảo kỹ lưỡng ý kiến của các bác sĩ chuyên khoa.
- Tránh vận động ngay lập tức sau khi ăn. Nên ngồi nghỉ ngơi ít nhất 30 phút rồi mới đứng dậy đi lại nhẹ nhàng.
- Chú ý không được thức khuya hay làm việc quá sức. Ngủ ít nhất 8 tiếng mỗi ngày để giữ gìn sức khỏe và bảo vệ thai nhi.
- Khám thai và kiểm tra sức khỏe định kỳ thường xuyên.
- Sau ba tháng đầu, bạn có thể lựa chọn một số bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, yoga,… để thư giãn đầu óc, tăng cường sự linh hoạt của xương chậu và cải thiện chức năng của hệ tiêu hóa.
Đau dạ dày khi mang thai hoàn toàn có thể chữa trị và phòng ngừa hiệu quả nếu mẹ bầu biết xử lý đúng cách. Xây dựng lối sống khoa học không chỉ giúp cơ thể mẹ khỏe hơn, giảm nguy cơ viêm đau dạ dày khi mang bầu mà còn hỗ trợ tích cực cho quá trình phát triển của bé. Hãy chú ý chăm sóc bản thân và con mình bạn nhé!
Xem thêm: Nội soi đại tràng là gì, có đau không? Quy trình, kỹ thuật