Cây ké đầu ngựa là loài cây mọc dại khá nhiều ở nước ta. Thế nhưng, trong Đông y, loài cây này là một thảo dược quý điều trị các bệnh như phong hàn, viêm xoang, mề đay,… Trong bài viết này, chúng tôi sẽ mang đến cho bạn những thông tin chi tiết nhất về công dụng, cách dùng cũng như lưu ý khi sử dụng cây thuốc ké đầu ngựa.
Những thông tin cần biết về cây ké đầu ngựa
Ké đầu ngựa là vị thuốc quý được sử dụng phổ biến trong Đông y. Loài cây này cũng xuất hiện trong nhiều nghiên cứu với những thông tin như sau:
- Tên khoa học: Xanthium Strumarium
- Tên gọi khác: cây thương nhĩ, xương nhĩ, phắc ma
- Thuộc họ Cúc (Asteraceae)
Đặc điểm thực vật của cây thuốc ké đầu ngựa
Xuất hiện khá nhiều trên nước ta, thế nhưng không phải ai cũng biết đến loài cây này. Một số đặc điểm cây ké đầu ngựa phải kể đến như:
- Cây ké đầu ngựa thuộc loài thân thảo với độ cao trung bình từ 50 đến 120 cm. Thân cây phân tán thành nhiều cành, có rãnh nhỏ và bao phủ bởi lớp gai ngắn.
- Lá cây mọc đơn lẻ, so le với nhau và tựa như trái tim hay tam giác. Mép lá hình răng cưa, có gai nhỏ, các lớp lông cứng phủ đều trên hai mặt lá.
- Vào khoảng tháng 5 hàng năm, các chùm hoa xuất hiện ở các nách lá hoặc đầu cành. Hoa ké đầu ngựa được chia thành 2 loại gồm: hoa lưỡng tính có hình ống nhỏ với 5 thùy, còn lại là những bông hoa cái không có tràng và mào lông.
- Quả ké đầu ngựa thuộc loại quả gì chắc hẳn là băn khoăn của nhiều người. Đây chính là bộ phận của cây ké đầu ngựa được sử dụng nhiều nhất. Chúng thường ra vào tháng 6 – 7 thành từng chùm, có màu xanh lục. Điểm đặc biệt của quả là được phủ kín bởi các lớp gai móc.
Cây ké đầu ngựa mọc ở đâu phổ biến trên nước ta?
Ké đầu ngựa là một trong những loài cây mọc dại ở nhiều vùng ở Việt Nam và một số nước châu Á như Trung Quốc, Nhật Bản,… Với sức sống mãnh liệt, chúng có thể sống tại những bãi cỏ hoang, rìa đường, rừng núi, đồi hay bờ ruộng. Khu vực xuất hiện nhiều nhất phải kể đến là vùng trung du và miền núi phía Bắc.
Cụ thể một số tỉnh thành ké đầu ngựa xuất hiện nhiều nhất phải kể đến như: Sơn La, Lào Cai, Quảng Ninh, Vĩnh Phúc,…
Thu hoạch và bào chế
Theo các nghiên cứu, hàm lượng dược tính của cây ké đầu ngựa tập trung nhiều ở quả và thân. Chính vì thế, khi khai thác người ta thường chỉ lấy hai bộ phận này.
Tương tự như nhiều thảo dược khác, ké đầu ngựa có thể được sử dụng tươi hoặc khô. Nhưng phổ biến hơn cả là dùng dưới dạng khô bởi thời gian bảo quản được lâu hơn.
Thời điểm thu hoạch thích hợp nhất vào khoảng tháng 8 – 9 vì lúc này quả đã già, mang nhiều dược chất.
- Sau khi hái, bạn cần rửa rạch dược liệu để loại bỏ tạp chất cùng các cây cỏ dại khác.
- Tiếp đến, phơi khô thảo dược dưới nắng to kho
ảng 3 – 4 hoặc sấy khô dưới nhiệt độ 45 – 50oC. - Cuối cùng, bạn chỉ cần bảo quản cây ké đầu ngựa ở nơi khô ráo để tránh nấm mốc là có thể sử dụng được lâu dài.
Các dược chất trong cây ké đầu ngựa chữa bệnh gì?
Cây ké đầu ngựa có tác dụng gì đối với sức khỏe là câu hỏi khiến nhiều người thắc mắc. Qua nhiều nghiên cứu, các nhà khoa học đã đi đến những kết luận đáng kinh ngạc.
Trong Đông y
Ké đầu ngựa là một trong những thảo dược có tính ấm, vị đắng, quy vào kinh phế. Tuy nhiên, thảo dược quý này lại có nồng độ độc tố nhất định nên cần hết sức chú ý khi sử dụng.
Một số công dụng cây ké đầu ngựa không thể bỏ qua như điều trị các bệnh về đường hô hấp, các vấn đề về da và xương khớp. Điển hình trong số đó là: phong hàn, phong tê thấp, mẩn ngứa, mề đay, đau nhức xương khớp, viêm xoang,…
Trong các nghiên cứu khoa học
Các nhà khoa học đã phát hiện nhiều hợp chất quý, có lợi cho sức khỏe được tìm thấy trong cây ké đầu ngựa. Với nồng độ nhiều nhất phải kể đến các chất như i-ốt, alkaloid, xanthinin, xanthumin, xanthatin, chất béo. Ngoài ra, chúng còn chứa nhiều vitamin C, glucozit, fructozơ, axit hữu cơ,… Vậy các hợp chất có trong cây ké đầu ngựa trị bệnh gì?
Dưới đây là các tác dụng của cây ké đầu ngựa:
- Hỗ trợ điều trị thấp khớp, đau mỏi xương khớp.
- Điều trị phong hàn, đau họng, ho kéo dài, viêm xoang, sổ mũi.
- Có tác dụng trong việc chữa trị mề đay, mẩn ngứa, hắc lào, nấm da, mụn nhọt,…
- Phòng ngừa và điều trị bướu cổ rất hiệu quả.
- Giảm các cơn đau răng, sát trùng.
- Chữa các bệnh về đường tiết niệu, sỏi thận, lợi tiểu, phù thũng.
- Giảm cân hiệu quả, ngăn ngừa nguy cơ béo phì.
- Cân bằng đường huyết trong máu, từ đó hỗ trợ điều trị tiểu đường.
Các bài thuốc chữa bệnh hiệu từ cây ké đầu ngựa
Chính vì những công dụng chữa bệnh tuyệt vời trên đây, ké đầu ngựa đã trở thành dược liệu không thể thiếu trong nhiều bài thuốc. Ngay sau đây, chúng tôi xin giới thiệu đến bạn những bài thuốc trị bệnh điển hình của thảo dược này.
Bài thuốc ké đầu ngựa trị mụn nhọt, lở loét
Với tính sát khuẩn cao, ké đầu ngựa xuất hiện rất nhiều trong các bài thuốc trị mụn nhọt, lở loét. Dưới đây là hai bài thuốc được nhiều chuyên gia khuyên dùng.
- Bài thuốc 1: Pha trà với 10 gram quả cây ké đầu ngựa, 20 gram cây kim ngân hoa cùng 500ml nước. Bạn nên sử dụng đều đặn mỗi ngày để mang đến hiệu quả cao.
- Bài thuốc 2: Chuẩn bị 10 gram ké đầu ngựa, 10 gram sài đất, 2 gram cam thảo, 15 gram bồ công anh và 5 gram kim ngân hoa. Sau đó rửa sạch nguyên liệu rồi sắc với 1 lít nước sử dụng thay nước uống hàng ngày.
Bài thuốc trị đau răng
Để điều trị đau răng, sưng lợi, các bước làm đơn giản như sau:
- Đun quả cây ké đầu ngựa với khoảng 100ml nước.
- Chắt lấy nước làm nước súc miệng từ 5 – 10 phút vào buổi sáng và tối.
Bài thuốc ké đầu ngựa chữa viêm xoang
Các bệnh nhân viêm xoang đã có những phản hồi tích cực khi sử dụng bài thuốc này với công thức như sau:
- Chuẩn bị: ké đầu ngựa 16 gram, hạ khô thảo 12 gram, tân di 8 gram, bạc hà 6 gram cùng với đó là bạch chỉ, cát cánh, cam thảo mỗi loại 4 gram.
- Sắc cùng với khoảng 800 ml nước rồi chắt lấy nước uống hàng ngày.
Bài thuốc cây ké đầu ngựa trị sỏi thận
- Trước tiên, bạn cần chuẩn bị ké đầu ngựa khô và đình lịch với số lượng như nhau rồi thiêu tồn tính hay còn gọi là đốt tồn tính. Với cách bào chế này, bạn cần rang dược liệu đến khi cháy xém, thấy khói bốc lên là ngừng, để nguội.
- Sau đó tán nhỏ thành bột. Mỗi ngày sử dụng 8 gram hòa chung với nước uống mỗi ngày.
Bài thuốc chữa phong tê thấp, đau mỏi xương khớp
- Chuẩn bị nguyên liệu gồm cây ké đầu ngựa, ngải cứu, cỏ xước mỗi loại 12 gram, 28 gram hi thiềm cùng 20 gram thổ phục linh, 16 gram cây nhọ nồi.
- Sau đó, đem rửa sạch, sao vàng rồi sắc lấy nước uống.
Mỗi ngày đều có thể sử dụng để mang đến hiệu quả tốt nhất.
Bài thuốc chữa nổi mề đay
Đối với loại mề đay tấy đỏ, gây ngứa và nóng, bài thuốc điều trị hiệu quả gồm:
- Chuẩn bị: 15 gram hạt ké đầu ngựa, 12 gram bạc hà và 30 gram sinh địa.
- Cho hạt ké đầu ngựa và sinh địa sắc cùng 800ml nước đến khi tắt bếp thì cho thêm bạc hà vào đậy nắp.
Bên cạnh đó, nhiều bệnh nhân còn gặp phải triệu chứng mề đay mọc thành từng đám, rải rác khắp cơ thể. Nếu vậy, hãy thực hiện theo bài thuốc dưới đây:
- Chuẩn bị: 10 gram cây ké đầu ngựa, bạc hà, kinh giới mỗi loại 15 gram.
- Bỏ các dược liệu vào nồi nấu lấy nước. Sau đó, dùng nước này nấu cháo ăn trong ngày.
Bài thuốc trị sổ mũi
- Trước tiên, bạn cần chuẩn bị 12 gram ké đầu ngựa, 8 gram bạch chỉ, thiên niên kiện và xuyên khung mỗi vị 6 gram.
- Sau đó, đem sắc tất cả dược liệu rồi chắt lấy nước uống mỗi ngày.
Bài thuốc trị hoa mắt, chóng mặt, mắt mờ
- Bạn cần chuẩn bị một ít quả ké đầu ngựa phơi khô sau đó tán thành bột mịn.
- Mỗi lần lấy 4 gram bột hòa với rượu uống hàng ngày, mỗi ngày 3 lần.
Cần lưu ý điều gì khi sử dụng cây ké đầu ngựa?
Theo các nghiên cứu, trong ké đầu ngựa chứa một nồng độ độc tính nhất định. Chính vì thế, khi sử dụng, người dùng cần hết sức cẩn trọng, đặc biệt lưu ý những điểm sau:
- Không tự ý điều chỉnh liều lượng, thay thế hay thêm, bớt các thảo dược trong mỗi bài thuốc.
- Nên sử dụng thuốc trong ngày, nếu để qua đêm thuốc sẽ bị biến chất gây hại cho cơ thể.
- Nếu cơ thể có triệu chứng nhức đầu do các vấn đề về khí huyết thì không nên sử dụng.
- Tuyệt đối không sử dụng quả ké đầu ngựa đã mọc mầm, ẩm mốc hay xuất hiện những dấu hiệu bất thường khác. Lúc này, các hợp chất trong quả sẽ bị biến đổi tạo thành chất độc gây hại cho cơ thể.
- Trẻ em dưới 6 tuổi, phụ nữ mang thai hay cho con bú cần hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
- Những người bị dị ứng, mẫn cảm với các thành phần có trong cây ké đầu ngựa cần ngưng sử dụng, thăm khám tại các cơ sở y tế.
- Để có lộ trình điều trị hiệu quả nhất, bạn hãy nên tham khảo ý kiến bác sĩ, người có chuyên môn trước khi dùng.
- Nên hạn chế ăn thịt heo trong khi sử dụng bởi có thể gây ra tác dụng phụ như mẩn đỏ khắp người.
- Kết hợp cùng chế độ ăn uống thích hợp, lối sống lành mạnh để mang đến hiệu quả tốt nhất.
Nên mua cây ké đầu ngựa ở đâu uy tín, chất lượng?
Ké đầu ngựa xuất hiện phổ biến trên nước ta nhưng không phải ai cũng có thể tiếp cận thảo dược này. Bởi vậy, ở một số nơi đã tiến hành trồng cây ké đầu ngựa để khai thác và đáp ứng nhu cầu của thị trường. Điển hình trong số đó không thể không nhắc đến Trung tâm nghiên cứu và nuôi trồng dược liệu Vietfarm – địa chỉ tin tưởng của nhiều khách hàng.
- Vườn cây ké đầu ngựa Vietfarm được trồng và chăm sóc tại Tam Đảo, Vĩnh Phúc với diện tích lên đến 5 Ha. Từ giai đoạn chọn giống đến thu hoạch, tất cả đều được giám sát kỹ càng bởi các chuyên gia, đạt tiêu chuẩn của GACP – WHO.
- Quy trình sấy được tiến hành bởi công nghệ hiện đại nhất, đảm bảo các dưỡng chất trong cây thuốc không bị thay đổi.
- Sau khi thành phẩm, dược liệu được đóng gói trong các túi zip theo trọng lượng 0,5 kg hoặc 1 kg rất tiện lợi. Tất cả đều được bảo quản trong kho với nhiệt độ và độ ẩm thích hợp, tránh nấm mốc và đặc biệt nói không với các chất bảo quản.
- Giá thành tại Vietfarm cũng vô cùng hợp lý. Mỗi 0,5 kg cây ké đầu ngựa sạch chỉ có giá là 125.000 VNĐ, thấp hơn so với nhiều cơ sở khác trên thị trường hiện nay. Ngoài ra, nếu mua trên 500.000 VNĐ, đơn hàng của sẽ được miễn cước phí vận chuyển trên toàn quốc.
Với những thông tin trên đây về cây ké đầu ngựa, hy vọng bạn có thể tìm được bài thuốc điều trị hiệu quả với mình. Đừng quên tham khảo ý kiến các bác sĩ trước khi sử dụng để mang đến lộ trình điều trị hiệu quả nhất, an toàn nhất.
Xem thêm: Tiểu rắt ra máu là bệnh gì, có nguy hiểm không & cách chữa