Viêm da cơ địa ở người lớn là bệnh mãn tính không hiếm gặp. Nhưng vì chủ quan nên nhiều người cố chịu đựng, đến khi bệnh trở nặng mới biết. Điều này khiến cho tình trạng trở nên phức tạp, da dễ bội nhiễm, khó điều trị và hay tái phát. Vậy phải làm sao để nhận biết sớm và khắc phục các triệu chứng kịp thời? Dưới đây là những thông tin hữu ích dành cho những ai bị bị viêm da cơ địa mà không biết rõ bệnh của mình.
Viêm da cơ địa ở người lớn là gì?
Viêm da cơ địa ở người lớn là bệnh da liễu tự miễn hình thành khi cơ thể thiếu Filaggrin và khô da. Trong điều kiện đó, nếu tiếp xúc với các dị nguyên thì cơ thể sẽ phản ứng ngược gây kích ứng và hình thành viêm.
Các ổ viêm da cơ địa gây tổn thương ở lớp biểu bì, có thể làm mọc mụn, mưng mủ, gây ngứa ngáy. Cho nên nó khiến chúng ta khó tập trung vào công việc, cản trở mọi hoạt động.
Người lớn có thể bị viêm da cơ địa ở bất cứ vị trí nào, nhưng phổ biến nhất là cổ, mặt và chân tay. Bởi vì đó là những vùng hay phải tiếp xúc với hóa chất hoặc bị bụi bẩn, phấn hoa rơi vào nhất. Trong nhóm người trưởng thành, viêm da cơ địa ở bà bầu là đáng lo ngại nhất. Vì đối tượng này rất hay mắc phải do thay đổi nội tiết tố nhưng lại khó dùng thuốc.
Viêm da cơ địa không lây từ người này sang người khác nhưng lại dễ lan từ các vùng da trên cùng một cơ thể. Vì vậy, dù là người trưởng thành hay trẻ em thì đều có khả năng bị khắp toàn thân.
Nếu không phát hiện và điều trị sớm, các triệu chứng bệnh viêm da cơ địa sẽ thường xuyên hình thành. Điều này không chỉ đem lại phiền toái trên da mà còn gây mất thẩm mỹ. Đặc biệt, bạn có thể gặp phải các biến chứng như nhiễm trùng, bội nhiễm hoặc ung thư da.
Nguyên nhân người lớn bị viêm da cơ địa
Các tác nhân gây bệnh viêm da cơ địa ở người lớn đã được các bác sĩ tìm hiểu trong thời gian dài. Theo đó, họ đã tổng hợp và chỉ ra những yếu tố mang tính gốc rễ như sau:
- Cơ địa: Đây là yếu tố chủ chốt hình thành nên bệnh da liễu mãn tính này. Những người từ khi sinh ra đã có cơ địa nhạy cảm thì khi gặp yếu tố dị nguyên, da họ rất dễ bị kích ứng.
- Do máu: Nếu trong máu có chứa các IgE hoặc kháng thể T Lympho từ khi sinh ra thì nguy cơ bị viêm da cơ địa là rất cao.
- Di truyền: Viêm da cơ địa có thể di truyền từ mẹ sang con, các trường hợp song sinh có khả năng cùng mắc bệnh lên đến 77%. Với yếu tố này, người bệnh không có cách nào loại bỏ nguyên nhân. Họ chỉ có thể phòng ngừa, tránh nguy cơ khởi phát bệnh.
- Hệ miễn dịch: Cơ thể suy yếu do hệ miễn dịch kém đi là lúc vi khuẩn có cơ hội tấn công. Đây là lý do khiến da bị viêm, khó chống chọi với các tác nhân từ môi trường.
- Môi trường: Nơi làm việc, sinh sống có nhiều khói bụi, nắng nóng, thú nuôi, cỏ dại hay các xưởng sản xuất, hàn xì chứa rất nhiều yếu tố kích ứng da. Điều này sẽ dẫn đến nguy cơ mắc bệnh viêm da cơ địa ở người lớn rất rõ rệt.
- Bệnh lý: Những người mắc bệnh đường hô hấp hoặc gan gặp vấn đề sẽ có nguy cơ viêm da cơ địa. Bởi vì chất độc bị tích tụ trên da và khó đào thải nên khả năng bị viêm tăng.
Ngoài ra, còn có nhiều nguyên nhân khác gây viêm da cơ địa liên quan đến chế độ ăn uống, sinh hoạt… vẫn đang được tiếp tục nghiên cứu, tìm hiểu.
Dấu hiệu nhận biết viêm da cơ địa người lớn
Viêm da cơ địa ở người lớn do nguyên nhân nào đều phát triển theo từng giai đoạn. Ở mỗi thời điểm, các biểu hiện trên da là khác nhau, cụ thể:
Dấu hiệu nhận biết viêm da cơ địa ở người lớn giai đoạn cấp tính
- Bề mặt vùng da bệnh có các vết ban màu hồng hoặc đỏ.
- Hình dạng, kích thước vùng ban khác nhau, có thể thay đổi theo từng ngày.
- Các tổn thương khá bằng phẳng nhưng lại không có ranh giới rõ ràng mà xen vào nhau.
- Trên mặt da có mụn nước nhỏ, hơi sần và dễ vỡ, tiết dịch. Một số trường hợp có thể không xuất hiện mụn nước có thể nhìn thấy.
- Da phù nề, chảy dịch, kết lại và tạo thành lớp vảy cứng khiến người bệnh đau, nóng rát và ngứa.
Dấu hiệu viêm da cơ địa ở người lớn giai đoạn mãn tính
- Vùng da tổn thương sau giai đoạn cấp tính bị thâm sạm lại, dày lên và hình thành da sừng.
- Da cứng, có dấu hiệu hình thành vết nhăn hoặc nứt ra.
- Người bệnh ít bị đau rát hơn nhưng rất ngứa ngáy, muốn gãi.
- Lớp sừng tróc ra, làm lộ lớp da non, yếu, dễ bị vi khuẩn tiếp tục tấn công.
Các biểu hiện viêm da cơ địa trên thường xuất hiện ở các vị trí như: Những bộ phận hay gấp khúc như trước và sau khuỷu tay, đầu gối. Những bộ phận có tính đối xứng như lòng bàn tay chân. Ngoài ra, cũng có không ít trường hợp viêm da cơ địa ở mặt người lớn, hoặc lưng, đầu…
Viêm da cơ địa có nguy hiểm với người lớn không?
Viêm da cơ địa ở người lớn được cho là có mức độ tổn thương không nghiêm trọng bằng trẻ em. Tuy nhiên, do tính chất dai dẳng và dễ tái nhiễm, cùng với tâm lý chủ quan nên người lớn dễ bị mãn tính. Khi tổn thương do viêm da cơ địa trở nên trầm trọng, người bệnh rất dễ bị phát sinh biến chứng, gồm:
- Bội nhiễm: Thường xuất hiện ở cuối giai đoạn cấp tính, chủ yếu do khuẩn tụ cầu vàng gây nên. Hiện tượng bội nhiễm làm gia tăng tình trạng ngứa ngáy, đau rát, sưng đỏ gấp nhiều lần. Đồng thời khiến việc điều trị triệu chứng gặp khó khăn, lâu dứt.
- Gây bệnh cơ địa khác: Một số thống kê cho thấy các trường hợp viêm da cơ địa tái phát từ 5 lần/năm trở lên sẽ có nguy cơ cao bị hen suyễn, sốt cỏ khô hoặc bệnh đường hô hấp khác như viêm mũi dị ứng.
- Cản trở hoạt động: Viêm da cơ địa là bệnh lý ngoài da, không gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe nhưng lại cản trở hoạt động. Do da thường xuyên bị ngứa, viêm, dễ lở loét, bong tróc nên người bệnh rất khó chịu. Đồng thời trong mọi sinh hoạt đều phải đề phòng dị nguyên tấn công. Vì vậy công việc, học tập, hoạt động vui chơi đều bị ảnh hưởng không ít.
- Tâm lý: Nhiều trường hợp đặc biệt là viêm da cơ địa ở mặt, người lớn thường tự ti, e ngại khi giao tiếp, dẫn đến nguy cơ trầm cảm, hướng nội.
Có thể nói viêm da cơ địa ở người lớn không phải bệnh lý quá nguy hiểm nhưng lại ảnh hưởng lớn đến nhiều vấn đề. Vì vậy, người bệnh nên để ý, tiến hành xét nghiệm chẩn đoán và chữa trị ngay từ khi phát hiện bệnh.
Chẩn đoán viêm da cơ địa ở người lớn
Bệnh viêm da cơ địa ở người lớn được chẩn đoán dựa trên bệnh sử và các biểu hiện tổn thương. Bên cạnh đó, bác sĩ sẽ tiến hành một số chẩn đoán phân biệt với các bệnh lý về da khác để có hướng điều trị đúng đắn.
- Phân biệt với bệnh tổ đỉa: So với bệnh viêm da cơ địa, các mụn nước không mọc sâu bên trong, bề mặt da không phát ban đỏ.
- So sánh với bệnh Zona thần kinh: Bệnh này hình thành do virus varicella zoster, có hình thành vết ban hồng, hơi sưng và nổi mụn nước theo dây thần kinh. So với bệnh viêm da cơ địa thì mụn nước mọc khắp, không theo dây thần kinh, vết ban giai đoạn đầu gần như không sưng.
- Herpes sinh dục (hoặc ở môi): Do virus herpes simplex gây nên, khiến da nổi mụn nước gây ngứa và đau rát. Bệnh này thường không nổi ban đỏ như viêm da cơ địa.
Ngoài các bước chẩn đoán trên, bác sĩ còn tiến hành đo nồng độ IgE, kiểm tra tình trạng da khô, tổn thương để kết luận phương pháp trị liệu.
Cách điều trị viêm da cơ địa ở người lớn
Điều trị viêm da cơ địa ở người lớn trước tiên cần loại bỏ các yếu tố dễ gây kích ứng da trong sinh hoạt. Sau đó, người bệnh có thể áp dụng một số cách chữa tại nhà hoặc dùng thuốc Tây.
Thuốc dân gian trị viêm da cơ địa
Dân gian thường sử dụng các loại lá cây vườn nhà lành tính để làm thuốc bôi, ngâm rửa các vùng da viêm. Người lớn có thể dùng một số mẹo như sau:
Lá bạc hà
Lá bạc hà có tác dụng giảm ngứa, chống viêm trên phần da bị viêm cơ địa của người lớn khá hiệu nghiệm. Người bệnh có thể làm theo 3 mẹo sau:
- Cách 1: Đắp trực tiếp
Chuẩn bị một lượng lá bạc hà tươi vừa đủ để đắp lên phần da bị tổn thương. Sau đó đem lá đã hái đi rửa sạch, ngâm muối rồi giã nát. Rửa sạch vùng da viêm, lau khô rồi đắp bã bạc hà lên. Để tinh chất ngấm vào khoảng 15 phút rồi rửa hết lại.
- Cách 2: Sắc nước rửa
Lấy 15g lá bạc hà khô, rửa sạch rồi cho vào ấm đun với nửa lít nước. Khi đã sôi kỹ thì cho gạc nhúng vào nước ấy rồi đặt lên vùng da bệnh. Bạn cũng có thể dùng nước này để rửa khi còn ấm, sau đó lau khô lại.
- Cách 3: Pha nước uống
Cũng đun sôi bạc hà với nước như cách 2 nhưng người bệnh không dùng để rửa mà lọc lấy nước uống. Bạn cũng có thể pha với nước đun sôi như uống như trà. Nước trà bạc hà không chỉ trị viêm da cơ địa mà còn giúp giải độc gan, thanh nhiệt hiệu quả.
Cách chữa viêm da ở người lớn bằng trà xanh
Lá trà xanh hay còn gọi là chè được biết đến với công dụng sát trùng, tiêu viêm, giảm ngứa. Người bệnh viêm da cơ địa có thể dùng để ngâm rửa, uống đều giảm được dấu hiệu bệnh.
- Bạn nên dùng 1 nắm lá chè tươi già, rửa sạch, ngâm muối rồi đun lên.
- Sau đó lấy nước này để rửa vùng da viêm, chà nhẹ những vị trí tổn thương.
- Một phần pha nước uống để đẩy độc tố từ bên trong, đồng thời cung cấp chất chống oxy hóa, cải thiện làn da.
Sử dụng lá trầu không
Tinh dầu trong lá trầu không có tác dụng tốt trong việc giảm ngứa, viêm và phục hồi viêm da cơ địa ở người lớn. Cách làm này nên áp dụng khi da không bị xước, vỡ mụn.
- Bạn cần chuẩn bị một nắm lá trầu rồi rửa sạch, đun sôi với nước khoảng 3 phút.
- Rửa sạch vùng da bệnh trong khi chờ nước lá trầu nguội.
- Ngâm rửa vùng da bị viêm như trên với nước trầu khoảng 10 – 15 phút, sau đó rửa lại và lau khô.
- Nếu áp dụng thường xuyên, lá trầu có thể làm mờ cả những vết thâm do viêm da cơ địa để lại ở người lớn.
Các cách chữa trị viêm da cơ địa trong dân gian rất nhiều và phổ biến. Tuy nhiên, cách làm nào thực sự hiệu quả thì không thể khẳng định chính xác. Vì các cách chữa mẹo này thường phù hợp với cơ địa từng người. Hiệu quả trị bệnh một phần còn phụ thuộc cách tiến hành và giai đoạn của bệnh.
Chữa viêm da cơ địa ở người lớn – Các bài thuốc Đông y
Đông y từ xưa đến nay đã nghiên cứu và tìm ra nhiều công thức chữa bệnh viêm da cơ địa vừa an toàn vừa xóa bỏ triệu chứng, ngăn tái phát. Dưới đây là một số bài thuốc được sử dụng cho người lớn bị viêm da cơ địa.
Bài thuốc uống tiêu phong tán
Sử dụng các dược liệu như:
- Sinh địa, nhẫn đông, cây diếp dại, sài đất, rau má, dây chắt: 12g/loại.
- Tần quy, khổ sâm, bạch tô: 10g/loại.
- Phòng phong, tri mẫu, á thực, và thạch cao: 8g/loại.
- Kết hợp với các
dược liệu thuyền thoái (6g) và trôm lay (4g).
Cách sắc:
- Rửa sạch các nhóm nguyên dược liệu trên rồi đun với nước (khoảng 2 lít), cho lửa nhỏ.
- Sau khi nước cạn còn khoảng 500ml thì tắt bếp, chắt ra cho người bệnh viêm da cơ địa uống ấm. Nến uống 3 lần/ngày/thang sau ăn 30 phút.
Kinh phòng bại độc tán trị viêm da cơ địa
Sử dụng các thành phần dược liệu sau:
- Cây diếp dại, phục linh, nhẫn đông: 12g/loại.
- Cùng 8g/loại thảo dược sau: Khương hoạt, cúc tần biển, chỉ xác, bạch tô, phòng phong, mao dương quy, bạch tiên bì.
- Kết hợp thêm cát cánh (6g) và 4g thuyền thoái.
Cách sắc:
- Cho tất cả nguyên dược liệu vào rửa sạch rồi đun lên với 2 lít nước trong 1 giờ.
- Sau khi nước đã cạn quá nửa thì chắt ra, chia 3 phần để uống ấm khi ăn xong 30 phút.
Bài tán độc bổ huyết trị viêm da cơ địa
Sử dụng một số nguyên dược liệu dưới đây:
- Rau má 30g.
- Sài đất, đan sâm, tam liên trúc căn mỗi vị 10g.
- Toái cốt tử, mạch đông, mỗi vị 20g.
Cách sắc:
- Rửa sạch các nguyên dược liệu kể trên rồi sắc bằng ấm đất với 1,5 lít nước.
- Khi lượng nước trong ấm còn khoảng ⅓ thì dừng đun, chắt ra bát rồi chia ra uống hết trong ngày khi còn ấm.
- Nên duy trì sắc uống các bài thuốc trên theo đúng, đủ liệu trình để tình trạng viêm da cơ địa thuyên giảm hẳn.
- Đồng thời, nên áp dụng đúng cách, kết hợp việc kiêng khem để bệnh ít tái phát.
Dùng thuốc Tây
Muốn giảm dấu hiệu viêm da cơ địa ở người lớn nhanh chóng mà không mất nhiều thời gian, bạn có thể sử dụng thuốc Tây. Dưới đây là một số loại thuốc được bác sĩ khuyến nghị nên dùng.
Thuốc bôi tại chỗ:
- Bạn có thể dùng Hexamidine hoặc các dung dịch thuốc tím, Chlorhexidine để sát trùng, khử khuẩn và ngừa bệnh bùng phát.
- Ở giai đoạn cấp tính, có thể dùng hồ nước hoặc Nitrat bạc để kháng khuẩn và làm khô dịch tiết do vỡ mụn.
- Ở giai đoạn mãn tính nên dùng thuốc bôi chứa corticoid để trị viêm, diệt khuẩn. Thuốc này không nên dùng khi bệnh mới hình thành ở giai đoạn cấp tính, chảy dịch. Đồng thời không bôi thuốc này quá lâu hoặc lượng quá lớn, tránh bị bào mòn, teo da, gây lệ thuộc.
- Khi da bị dày sừng, bạn nên bôi thuốc có acid salicylic để giảm bớt tình trạng này.
- Nhằm giảm nứt nẻ, tăng độ ẩm cho da khô, bạn nên dùng các kem dưỡng ẩm có thành phần tự nhiên.
Thuốc điều trị toàn thân
Để điều trị toàn thân, bác sĩ thường chỉ định một số thuốc uống có công dụng như sau:
- Kháng Histamin thế hệ I: Giảm ngứa, ngăn dị ứng, kích ứng trên da từ bên trong.
- Thuốc chứa corticoid: Dùng loại uống khi bị viêm da cơ địa cấp tính, giúp giảm viêm, dị ứng. Người lớn chỉ nên dùng đúng liều lượng bác sĩ chỉ định trong thời gian ngắn. Nếu dùng quá liều corticoid có thể kích ứng da khiến bệnh bùng phát mạnh hơn ngay khi dừng uống.
- Kháng sinh chống nấm: Uống khi người trưởng thành đã bị bội nhiễm, dùng trong khoảng 1 tuần đến 10 ngày.
- Thuốc uống chống viêm không steroid: Nên uống nếu vùng da viêm có biểu hiện đau rát, người bệnh bị sốt.
- Viên uống bổ sung: Các loại thuốc bổ sung vitamin C, B thường được chỉ định dùng cho người bệnh mãn tính, suy giảm hệ miễn dịch. Đây là nhóm thuốc tác động từ bên trong nhằm nâng cao sức đề kháng trước dị nguyên.
Ngoài các loại thuốc bôi và uống, Đông y còn có các phương pháp trị liệu ánh sáng, dùng tia laser… để trị bệnh. Tuy nhiên, cách làm này khá tốn kém và có tính rủi ro cao nên nhiều người trưởng thành vẫn không nên áp d
ụng.
Viêm da cơ địa ở người lớn nên ăn gì, kiêng gì?
Bị viêm da cơ địa nên ăn gì kiêng gì để cải thiện triệu chứng? Theo các chuyên gia, thực phẩm có thể giúp bạn đẩy nhanh hiệu quả trị viêm và tái tạo da bệnh.
Bạn nên ăn:
- Các nguồn thức ăn cung cấp Omega 3 như cá chép, cá trích, cá thu… giúp ích cho quá trình vận hành và làm bền các mô liên kết.
- Nhiều loại ngũ cốc chứa chất xơ và chất béo giúp chữa lành tổn thương ở biểu bì da.
- Cà rốt, đu đủ, và các loại thức ăn giàu vitamin A khác giúp tăng sức đề kháng và giảm viêm.
- Yến mạch và các loại rau như súp lơ, cải nhiều màu như rau bó xôi… cung cấp vitamin B tái tạo biểu bì mới thay cho phần mô bị viêm.
- Các loại hạt đậu, hướng dương cung cấp vitamin E giúp đẩy lùi hiện tượng oxy hóa, giúp da căng tràn sức sống, tái tạo nhanh.
- Ngoài ra bạn nên uống đủ nước tương ứng với trọng lượng cơ thể để giảm khô do viêm da cơ địa và thanh lọc da, dưỡng ẩm.
Nhóm thực phẩm nên kiêng
Để ngăn ngừa các biểu hiện viêm da dị ứng ở người lớn bùng phát, bạn cần chú ý tránh dùng các loại thực phẩm sau:
- Các thức ăn dễ giải phóng histamin gây kích ứng da như hải sản, thịt đỏ (bò, dê), các loại sữa và chế phẩm từ sữa bò, bia, rượu…
- Thực phẩm làm vết thương khó lành, để lại sẹo như rau muống, da gà, trứng, xôi…
- Thực phẩm cay, ngập dầu, chứa chất bảo quản gây viêm nhiễm nghiêm trọng như khoai tây chiên, bánh phồng tôm, gà rán…
- Thức ăn lên men chứa axit cũng dễ khiến cho tình trạng viêm trở nặng, bạn không nên sử dụng.
Phòng ngừa viêm da cơ địa như thế nào hiệu quả?
Viêm da cơ địa ở người lớn là bệnh lý không chữa khỏi dứt điểm được mà thường dai dẳng và tái phát nhiều. Người bệnh nên phòng ngừa nguy cơ bệnh xuất hiện trở lại bằng cách kiểm soát một số vấn đề sau:
- Xây dựng thực đơn đảm bảo tránh thức ăn nên kiêng, bổ sung dinh dưỡng cần thiết.
- Tránh để vùng da bệnh bị các hóa chất, xà phòng, thuốc tẩy dính vào.
- Bảo vệ vùng da viêm bằng quần áo thoáng mát, ngăn bụi bặm, lông chó mèo, mạt sắt bám vào.
- Nên dành 0 phút tập thể dục, kết hợp tắm nắng trong khoảng 6 – 7 giờ hàng sáng là tốt nhất.
- Tránh làm việc quá sức hoặc suy nghĩ tiêu cực làm nội tiết tố bất ổn, thần kinh mệt mỏi.
- Cung cấp độ ẩm cho da bằng các nguồn thức ăn, nước uống và dưỡng da tự nhiên như mặt nạ, kem dưỡng tự nhiên.
- Che chắn, bảo vệ cơ thể và dùng kem chống nắng an toàn khi đi ra ngoài trời, tránh để da bị dị ứng thời tiết.
- Khi da có biểu hiện bệnh bùng phát trở lại, nên kiểm tra ngay và tiến hành các mẹo, cách chữa theo Đông, Tây y mà bạn từng áp dụng hiệu quả. Hoặc tiến hành khắc phục bệnh tái phát theo chỉ dẫn của bác sĩ da liễu.
Viêm da cơ địa ở người lớn thường không nguy hiểm nhưng lại cản trở cuộc sống của bạn rất nhiều. Bởi vì những yếu tố thẩm mỹ, biểu hiện ngứa ngáy, viêm nhiễm đều tri phối công việc, hoạt động của bạn. Vì vậy, để tránh những biến chứng nghiêm trọng do tình trạng này gây ra, bạn nên kiểm soát bệnh bằng các liệu pháp mà bác sĩ chỉ dẫn.
Xem thêm: Dị ứng là gì? Nguyên nhân, Triệu chứng, Cách điều trị