Nám da mặt ở nam giới ít phổ biến hơn so với nữ giới. Mặc dù không ảnh hưởng đến sức khỏe nhưng nám có xu hướng lan tỏa rộng, đậm màu dần theo thời gian và ảnh hưởng không nhỏ đến ngoại hình. Do đó, nam giới cần chủ động xác định nguyên nhân và can thiệp các biện pháp điều trị trong thời gian sớm nhất.
Nám da là tình trạng tăng sinh sắc tố melanin lành tính. Tế bào melanin tăng sinh quá mức khiến da hình thành các đốm/ mảng có màu nâu nhạt đến nâu đậm, tập trung chủ yếu ở những vùng da mỏng và có tần suất tiếp xúc với ánh nắng cao như gò má, vùng da xung quanh môi, mũi, mu bàn tay,…
Trên thực tế, nám da xuất hiện chủ yếu ở phụ nữ – đặc biệt là phụ nữ mang thai, sau sinh và phụ nữ trong giai đoạn tiền mãn kinh. Nguyên nhân khiến nữ giới dễ bị nám da hơn so với nam giới là cơ địa nhạy cảm, nội tiết tố dễ thay đổi, cấu trúc da mỏng hơn và thói quen thường xuyên sử dụng mỹ phẩm. Tuy nhiên, vẫn có một số ít nam giới gặp phải tình trạng nám da mặt.
Nguyên nhân gây nám da mặt ở nam giới
Nám da mặt ở nam giới thường xuất hiện ở nam giới từ 35 tuổi trở lên với biểu hiện tương đối đa dạng. Nám da bao gồm 3 loại chính là nám mảng (xuất hiện các mảng nâu nhạt ở vùng gò má, phạm vi ảnh hưởng rộng), nám chân sâu (đặc trưng bởi sự xuất hiện của các đốm nâu có màu đậm, chân nằm sâu dưới cấu trúc da) và nám hỗn hợp (kết hợp giữa nám mảng và nám chân sâu).
Thực tế cho thấy, nam giới chủ yếu bị nám mảng. Rất ít trường hợp bị nám chân sâu hay hỗn hợp. Theo các chuyên gia Da liễu, nám da mặt ở nam giới có thể xảy ra do những nguyên nhân sau:
1. Thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng
Ánh nắng mặt trời có 3 loại tia cực tím, bao gồm tia UVA, UVB và UVC. Trong đó, tia UVC bị hấp thu hoàn toàn bởi tầng ozone của trái đất. UVA gây lão hóa, làm tăng nguy cơ ung thư da và UVB có khả năng kích thích tế bào melanocytes tăng sản xuất melanin khiến da xuất hiện các đốm nâu nhạt đến nâu đậm.
Khác với nữ giới, nam giới không có thói quen sử dụng kem chống nắng hay che chắn da khi di chuyển, hoạt động ngoài trời. Tình trạng này kéo dài có thể khiến da đen sạm, dễ lão hóa, hình thành vết nám và thâm sạm.
2. Sử dụng mỹ phẩm không rõ nguồn gốc
Trong những năm gần đây, nam giới bắt đầu chú ý đến sức khỏe làn da và ưa chuộng sử dụng các loại mỹ phẩm giúp da trắng sáng, đều màu và mịn màng.
Tuy nhiên đa phần nam giới đều không thực sự hiểu biết về thành phần, công dụng và cách sử dụng của các sản phẩm chăm sóc – điều trị da. Chính vì vậy, nam giới dễ mua phải các loại mỹ phẩm không rõ nguồn gốc, thành phần không an toàn và chứa nhiều thành phần lột tẩy.
Sử dụng các loại mỹ phẩm không rõ nguồn gốc khiến da có xu hướng mỏng dần theo thời gian và dễ bị tổn thương bởi tác động của tia UVB. Dần dần, tế bào melanin sản sinh quá mức và gây ra các đốm, mảng nám sạm trên bề mặt.
3. Căng thẳng thần kinh kéo dài
Căng thẳng thần kinh là hệ quả của cuộc sống hiện đại. Tình trạng này có thể gặp ở nam giới lẫn nữ giới – đặc biệt là những người phải làm việc với cường độ cao trong một thời gian dài. Các nghiên cứu gần đây cho thấy, stress kéo dài kích thích tuyến thượng thận sản xuất hormone cortisol (hormone chống stress).
Tuy nhiên, lượng hormone cortisol tăng lên quá mức có thể gây ra nhiều rủi ro như tăng cân, tăng nguy cơ tiểu đường, ung thư, Alzheimer. Ngoài ra, hormone này cũng khiến cho chức năng trao đổi chất của da bị gián đoạn, từ đó làm tăng nguy cơ gặp phải các vấn đề da liễu như nám da mặt, da lão hóa, thâm sạm, kém đàn hồi, lỗ chân lông to, mụn trứng cá,…
4. Ảnh hưởng của quá trình lão hóa
Lão hóa là quy luật tự nhiên ảnh hưởng đến toàn bộ tế bào bên trong cơ thể. Khi bước vào giai đoạn này, da có xu hướng giảm tổng hợp collagen, elastin dẫn đến tình trạng nhăn nheo, dễ hình thành nếp nhăn, kém đàn hồi và chảy xệ.
Ngoài ra, quá trình lão hóa cũng khiến cho cấu trúc da suy yếu và giảm khả năng đề kháng với những yếu tố bên ngoài. Lúc này, khói bụi, ánh nắng, hóa chất có trong không khí,… dễ dàng xâm nhập vào cấu trúc da và gây ra nám sạm, tàn nhang. Điều này lý giải vì sao, nám da ở cả nữ giới và nam giới đều xuất hiện ở người từ 30 tuổi trở lên.
5. Một số nguyên nhân khác
Ngoài ra, nám da mặt ở nam giới còn có thể xảy ra do những nguyên nhân sau:
- Di truyền: Nám da là một trong những vấn đề da liễu có tính chất di truyền. Thống kê cho thấy, nguy cơ bị nám da có thể tăng lên 30% nếu trong gia đình có người mắc phải các rối loạn sắc tố da (đồi mồi, nám da, tàn nhang,…).
- Mất ngủ: Giấc ngủ không chỉ quan trọng với não bộ và các cơ quan nội tạng mà còn chi phối sức khỏe của làn da. Ngủ không đủ giấc khiến da chậm phục hồi, tái tạo và có xu hướng giảm khả năng đề kháng. Do đó khi có tác nhân kích thích, da dễ hình thành vết nám, nếp nhăn và tàn nhang.
- Tác dụng phụ của một số loại thuốc: Nám da mặt ở nam giới còn có thể là hệ quả do tác dụng phụ của một số loại thuốc như Clofazimine, Chloroquin, Phenothiazin, Clopromazin,…
- Chế độ dinh dưỡng không phù hợp: Nam giới thường có thói quen sử dụng rượu bia, ăn uống không đúng giờ, chế độ ăn ít chất xơ,… Thói quen ăn uống không lành mạnh không chỉ tác động xấu đến sức khỏe mà còn ảnh hưởng đến làn da và gây ra một số vấn đề da liễu như mụn trứng cá, da lão hóa, tàn nhang, nám da và đồi mồi.
Các biện pháp xử lý nám da mặt ở nam giới
Điều trị nám da mặt ở nam giới thường đơn giản hơn so với nữ giới vì cấu trúc da dày, ít nhạy cảm và nồng độ hormone tương đối ổn định.
Tuy nhiên, nám da và các vấn đề da liễu do tăng sinh melanin cần nhiều thời gian để điều trị hoàn toàn (khoảng vài tháng đến vài năm). Hơn nữa để điều trị triệt để, nam giới nên tuân thủ nghiêm ngặt các phương pháp y tế kết hợp với chế độ chăm sóc da đúng cách và lối sống khoa học, lành mạnh.
1. Thuốc bôi/ uống trị nám da cho nam giới
Sử dụng thuốc bôi/ uống thích hợp với những trường hợp nám nhẹ (nám mảng), bề mặt mảng/ đốm nám có màu sắc nhạt và chân nông (tập trung trên thượng bì da). Các loại thuốc này có tác dụng ức chế sản sinh melanin, phục hồi hàng rào bảo vệ và làm đều sắc tố da. Ngoài ra, một số sản phẩm còn có tác dụng dưỡng ẩm, làm mềm da và hỗ trợ làm chậm quá trình lão hóa.
Một số loại thuốc bôi/ thuốc uống được sử dụng để điều trị nám da mặt cho nam giới:
- Thuốc bôi chứa hydroquinone: Hydroquinone là thành phần “kinh điển” được sử dụng để điều trị các vấn đề do tăng sinh sắc tố như tàn nhang, nám da, đồi mồi, thâm mụn,… Hoạt chất này ức chế enzyme tyrosinase – một phân tử quan trọng tham gia vào quá trình sản xuất melanin. Với cơ chế ức chế enzyme tyrosine, Hydroquinone có thể làm mờ các mảng và đốm nâu trên da mặt.
- Thuốc bôi chứa Acid azelaic: Acid azelaic là thành phần được chiết xuất từ một số loại ngũ cốc như lúa mạch và lúa mì. Hoạt chất này có khả năng ức chế vi khuẩn gây mụn P. acnes và làm mờ đốm nâu do tàn nhang, nám da, thâm mụn. Hiện nay, các chế phẩm dạng bôi chứa Acid azelaic được ưa chuộng và sử dụng rộng rãi vì có khả năng điều trị nhiều vấn đề về da nhưng không gây kích ứng, dị ứng như các thành phần tổng hợp khác.
- Các dẫn xuất của vitamin A: Các dẫn xuất của vitamin A dạng bôi như Tretinoin, Retinoid,… có nhiều công dụng đối với làn da như chống lão hóa, kiểm soát mụn và làm mờ đốm nâu do nám da, tàn nhang và đồi mồi. Cơ chế làm mờ thâm nám của các chất dẫn xuất vitamin A là do khả năng thúc đẩy sự tăng trưởng của nguyên bào sợi, từ đó giúp da tái tạo và đào thải các tế bào già cỗi.
- Thuốc bôi, mỹ phẩm chứa vitamin C: Vitamin C là thành phần có khả năng làm trắng da, mờ thâm và ngăn ngừa lão hóa. Thành phần này ức chế enzyme tyrosine – phân tử quan trọng tham gia vào quá trình sản xuất melanin. Bên cạnh đó, vitamin C còn có đặc tính chống oxy hóa mạnh giúp tiêu trừ các gốc tự do và bảo vệ da trước tác động của môi trường.
- Thuốc trị nám da mặt ở nam giới: Ngoài thuốc bôi, nam giới cũng có thể sử dụng một số loại thuốc uống trị nám da mặt. Các loại thuốc này thường chứa các thành phần có khả năng làm trắng da và ức chế tế bào melanin như vitamin C, E, vitamin B6, khoáng chất, acid tranexamic, glutathione và một số thành phần thiết yếu khác.
Đa phần các loại thuốc bôi và thuốc uống đều cần nhiều thời gian để phát huy hiệu quả. Vì vậy, nên kiên trì sử dụng đều đặn trong ít nhất 3 – 6 tháng để nhận thấy những chuyển biến tích cực.
2. Can thiệp các phương pháp chuyên sâu
Bên cạnh sử dụng thuốc bôi và thuốc uống, nam giới cũng có thể phối hợp với một số phương pháp thẩm mỹ chuyên sâu để tăng hiệu quả điều trị. Các phương pháp này tác động trực tiếp đến vùng da bị nám nên cho hiệu quả nhanh hơn so với sử dụng thuốc.
Một số phương pháp thẩm mỹ điều trị nám da mặt ở nam giới:
- Lột da bằng hóa chất (Chemical peeling): Phương pháp này sử dụng axit ở nồng độ cao để tẩy tế bào chết, kích thích da tái tạo, phục hồi và làm mờ đốm nâu do thâm mụn, tàn nhang và nám da. Đối với điều trị nám, loại axit thường được sử dụng là các dẫn xuất của AHA như Lactic acid, Mandelic acid, Glycolic acid,… Chemical peeling thường được phối hợp với các loại thuốc bôi/ thuốc uống để tăng khả năng hấp thu của da và làm mờ đốm nâu hiệu quả.
- Mesotherapy: Mesotherapy là liệu pháp tiêm vi điểm. Phương pháp này sử dụng dưỡng chất cần thiết tiêm trực tiếp vào lớp trung bì của da để tăng hiệu quả điều trị các vấn đề da liễu như nám da, tàn nhang, lão hóa,… Liệu pháp Mesotherapy đưa dưỡng chất vào sâu bên trong cấu trúc da nên cho hiệu quả rõ rệt và nhanh chóng hơn so với sử dụng thuốc bôi, thuốc uống.
- Microdermabrasion: Microdermabrasion (siêu mài mòn da) là thủ thuật sử dụng thiết bị chứa các tinh thể rất nhỏ tiếp xúc với da mặt để loại bỏ tế bào chết và già cỗi. Tác động từ liệu pháp này thúc đẩy da tăng sinh collagen, elastin và có tốc độ phục hồi, tái tạo nhanh hơn so với bình thường. Tuy nhiên để tăng hiệu quả, Microdermabrasion thường được kết hợp với sử dụng thuốc bôi có tác dụng ức chế melanin.
- Sử dụng laser: Ngoài ra, nam giới bị nám da mặt cũng có thể can thiệp phương pháp laser. Phương pháp này sử dụng tia laser có bước sóng phù hợp để phá hủy các tế bào melanin ẩn bên trong hạ bì và trung bì. Sau đó, các tế bào này sẽ được đào thải qua nang lông một cách tự nhiên mà không gây tổn thương bề mặt da. Điều trị bằng laser cho hiệu quả tương đối rõ rệt và nhanh chóng (khoảng 10 – 20 tuần).
Thực tế, các phương pháp thẩm mỹ chuyên sâu cho hiệu quả rõ rệt hơn so với sử dụng thuốc. Tuy nhiên để tăng hiệu quả, nam giới nên kết hợp các phương pháp này cùng với sử dụng thuốc bôi + thuốc uống theo hướng dẫn của bác sĩ.
3. Chăm sóc da đúng cách
Chế độ chăm sóc da ảnh hưởng trực tiếp đến tiến triển của quá trình điều trị. Vì vậy bên cạnh các phương pháp trên, nam giới nên xây dựng chế độ chăm sóc da đúng cách để hỗ trợ làm mờ vết nám và nuôi dưỡng làn da khỏe mạnh.
Cách chăm sóc da khoa học dành cho nam giới bị nám:
- Chú ý làm sạch da 2 lần/ ngày (sáng – tối). Da mặt không được làm sạch có thể giảm khả năng hấp thu dưỡng chất từ thuốc bôi, mỹ phẩm và dễ hình thành mụn trứng cá.
- Tuyệt đối không để da tiếp xúc với ánh nắng cường độ cao (từ 10:00 – 15:00 hằng ngày). Ngoài ra, nam giới nên tập thói quen sử dụng khẩu trang, áo khoác khi di chuyển ngoài trời và dùng kem chống nắng có chỉ số SPF 50 trở lên để hỗ trợ quá trình điều trị.
- Xem xét các loại mỹ phẩm đang sử dụng. Nếu cần thiết, nên trao đổi với bác sĩ da liễu để được tư vấn các sản phẩm chăm sóc da an toàn và lành tính.
- Để da hấp thu dưỡng chất từ các sản phẩm điều trị tốt, nên tẩy tế bào chết cho da 2 lần/ tuần bằng các nguyên liệu tự nhiên (yến mạch, sữa chua,…) hoặc sử dụng các sản phẩm chuyên dụng.
- Có thể cung cấp thêm dưỡng chất cho làn da bằng một số loại mặt nạ từ thiên nhiên như mặt nạ mật ong, sữa chua, nha đam, yến mạch, giấm táo,… Các loại mặt nạ tự nhiên có tác dụng dưỡng ẩm, làm mềm da và hỗ trợ làm mờ các đốm nâu trên bề mặt da.
Một số lưu ý khi điều trị nám da mặt ở nam giới
Nám da và các vấn đề da liễu do tăng sinh sắc tố thường mất nhiều thời gian để điều trị hoàn toàn. Bên cạnh chế độ chăm sóc và các phương pháp y tế, nam giới nên lưu ý một số vấn đề trong cách sinh hoạt, ăn uống để hỗ trợ quá trình điều trị.
Một số vấn đề nam giới cần lưu ý khi điều trị nám da mặt:
- Tuyệt đối không tự ý sử dụng các sản phẩm điều trị nám không rõ nguồn gốc trên thị trường. Hầu hết các sản phẩm này đều chứa nhiều thành phần lột tẩy khiến da bị mỏng, suy yếu và giảm khả năng đề kháng.
- Sử dụng thuốc bôi/ thuốc uống điều trị nám da đều đặn trong ít nhất 3 – 6 tháng để nhận thấy cải thiện rõ rệt. Ngoài ra, nên phối hợp với các phương pháp thẩm mỹ chuyên sâu trong trường hợp cần thiết.
- Bổ sung dưỡng chất cho da qua chế độ ăn uống. Nên ưu tiên dùng thực phẩm chứa nhiều chất xơ, khoáng chất, vitamin và các chất chống oxy hóa để hỗ trợ làm mờ vết thâm, nám da, tàn nhang và làm chậm quá trình lão hóa.
- Hạn chế tiếp xúc với ánh sáng xanh từ các thiết bị điện tử. Thực tế, ánh sáng xanh có tác động tương tự như tia UV trong ánh nắng mặt trời.
- Nên ngủ trước 11 giờ và đảm bảo ngủ đủ 7 – 8 giờ mỗi ngày. Ngủ đủ giấc và đúng giờ giúp da khỏe mạnh, mịn màng và tăng khả năng phục hồi, tái tạo.
- Trong trường hợp bị căng thẳng kéo dài, nam giới nên dành thời gian nghỉ ngơi, tập thể dục, giảm khối lượng và thời gian làm việc. Bên cạnh đó, có thể thực hiện các hoạt động giúp thư giãn não bộ như nghe nhạc, đọc sách, trò chuyện cùng bạn bè,…
Nám da mặt ở nam giới có thể được kiểm soát nếu nghiêm túc trong quá trình điều trị. Đối với những trường hợp chủ quan, nám có thể lan tỏa rộng, đậm màu dần theo thời gian và gây ảnh hưởng không nhỏ đến ngoại hình. Vì vậy, nam giới nên chủ động điều trị ngay khi phát hiện các mảng/ đốm nám trên da mặt.
Xem thêm: 6 lợi ích tuyệt vời từ quả măng cụt