Viêm khớp mãn tính đề cập đến tình trạng viêm khớp thể nặng với sự diễn tiến nghiêm trọng hơn của các biểu hiện đau nhức, tê bì, sưng tấy,… Nếu không điều trị kịp thời và dứt điểm, tình trạng này sẽ tác động tiêu cực đến khả năng vận động của người bệnh. Bài viết sau sẽ giúp người đọc hình dung rõ hơn về bệnh lý nguy hiểm này.
Viêm khớp mãn tính là bệnh gì?
Viêm khớp mãn tính là tình trạng viêm đau khớp thể nặng với các triệu chứng bệnh diễn tiến trong thời gian kéo dài. Đây là tình trạng tổn thương các mô sụn khớp, vùng xương dưới sụn và các mô bao quanh do nhiều nguyên nhân khác nhau. Tổn thương mô khớp có thể xuất hiện cùng lúc nhiều vị trí, gây khó khăn cho người bệnh trong vận động và di chuyển.
Viêm khớp mãn tính có thể chia thành nhiều dạng bệnh, cụ thể một số loại thường gặp như sau:
- Bệnh viêm khớp dạng thấp: Đây là tình trạng xảy ra chủ yếu do rối loạn miễn dịch. Tổn thương xuất hiện ở các ổ khớp ngón tay, đầu gối và cổ tay. Nguyên nhân của bệnh do hệ miễn dịch trong cơ thể tấn công ngược lại các cơ quan khỏe mạnh (sụn, mô sụn quanh khớp,…) và gây bệnh. Ngoài các cơn đau nhức thông thường, người bệnh còn bị ớn lạnh, bỏ ăn, chán ăn.
- Bệnh thoái hóa khớp: Bệnh lý này thường gặp ở người cao tuổi (độ tuổi trên 60) do sự lão hóa mô sụn khớp theo thời gian.
- Bệnh viêm khớp vảy nến: Viêm khớp vảy nến là một thể đặc biệt của bệnh vảy nến do đó người bệnh có đầy đủ triệu chứng của cả hai bệnh viêm khớp và vảy nến. Tuy nhiên, mức độ biểu hiện nặng nề và diễn tiến nghiêm trọng nhanh chóng. Nguyên nhân chính của bệnh này cũng liên quan đến rối loạn hệ thống miễn dịch.
- Bệnh gout: Nguyên nhân của tình trạng này là do sự tích tụ acid uric trong máu (do rối loạn chuyển hóa và đào thải acid uric). Khi đó, lượng muối urat tích tụ tại chân (chủ yếu tại ngón chân cái) và gây đau nhức dữ dội.
Đặc trưng của bệnh này là do sự thoái hóa nên thường xuất hiện ở lứa tuổi trung niên và người già. Tuy nhiên, theo thống kê, bệnh đang có xu hướng trẻ hóa và gặp cả ở lứa tuổi thiếu niên. Bệnh ở lứa tuổi này thường diễn tiến nặng dễ dàng hơn do người mắc chủ quan, không đi thăm khám ngay khi các biểu hiện mới khởi phát.
Nguyên nhân dẫn đến viêm khớp mãn tính
Viêm khớp mãn tính gây ra bởi nhiều nguyên nhân và chủ yếu phụ thuộc vào loại bệnh mà người đó mắc phải (thoái hóa khớp; gout;….). Nhìn chung, các nguyên nhân đều liên quan đến yếu tố thoái hóa, rối loạn miễn dịch hoặc sự rối loạn chuyển hóa trong cơ thể. Cụ thể như sau:
- Lão hóa theo thời gian: Tuổi tác tăng đồng nghĩa với sự suy giảm chức năng hoạt động của cơ xương, khớp nói chung. Khi đó, xương khớp rất dễ bị tổn thương và đau nhức, khó hồi phục chức năng như ban đầu. Đây cũng là lý do tại sao các bệnh lý về xương khớp thường xuất hiện ở người già (trên 60 tuổi).
- Rối loạn chức năng chuyển hóa: Yếu tố này liên quan đến một số bệnh lý nền trong cơ thể người bệnh như bệnh thận, chế độ ăn uống thiếu khoa học, tác dụng phụ của các nhóm thuốc tây y,… Nếu người bệnh rơi vào tình trạng này thì nguy cơ cao sẽ mắc viêm khớp mãn tính dạng gout.
- Rối loạn hệ thống miễn dịch: Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này cho đến nay vẫn chưa định xác định. Tuy nhiên, các chuyên gia y tế cho rằng sự rối loạn này có liên quan đến yếu tố di truyền và bị tác động bởi sự rối loạn về gen.
Bên cạnh 3 nguyên nhân chính trên, một số yếu tố nguy cơ thúc đẩy bệnh hình thành và phát triển như: Tuổi tác; béo phì; tính chất công việc nặng nhọc; thói quen sinh hoạt không khoa học, ăn uống thiếu chất;…
Xác định được nguyên nhân và nhận biết được yếu tố nguy cơ đang tiềm ẩn là bước đầu tiên nếu muốn có phương pháp điều trị đúng cách.
Triệu chứng điển hình của bệnh viêm khớp mãn tính
Tùy thuộc vào dạng bệnh viêm khớp mãn tính mắc phải mà có các triệu chứng điển hình khác nhau. Cảnh giác và đi thăm khám ngay nếu thấy có dấu hiệu sau đây:
- Đau nhức khớp: Người bệnh có biểu hiện đau nhức dữ dội tại vùng khớp bị sưng viêm. Cơn đau tăng dần khi vận động hoặc thay đổi thời tiết. Đôi khi, người bệnh bị đau ngay cả khi nghỉ ngơi. Mức độ đau âm ỉ, dữ dội, khởi phát đột ngột,… thay đổi tùy theo thể trạng từng người.
- Tê bì, cứng khớp: Cảm giác tê bì vùng khớp bị đau, mất cảm giác và đau cứng, khó chịu. Biểu hiện này thường xuất hiện sau khi ngủ dậy hoặc khi người bệnh lâu ngày không vận động.
- Phù nề, tấy đỏ: Biểu hiện tấy đỏ, sưng đau, ấn vào nhức buốt,… thường xuất hiện khi người bệnh bị viêm khớp dạng thấp, gout,… Tình trạng này xuất hiện do sự ma sát của đầu xương khi vận động tới các mô mềm xung quanh.
- Hạn chế vận động: Khi mới khởi phát, cơn đau ở mức độ nhẹ, không ảnh hưởng nhiều. Nếu không điều trị kịp thời, viêm khớp mãn tính làm giảm khả năng vận động của khớp. Từ đó khiến người bệnh đi lại khó khăn hơn, hoạt động thiếu linh hoạt, thậm chí có nguy cơ gây bại liệt.
Ngoài ra, bệnh lý này tác động trực tiếp đến tâm lý, người bệnh thường xuyên cáu gắt, khó chịu. Để có chẩn đoán cụ thể và chính xác nhất, người bệnh nên đi thăm khám tại các cơ sở y tế có chuyên môn để nhanh chóng tiếp nhận điều trị.
Bệnh viêm khớp mãn tính có nguy hiểm không?
Vậy, viêm khớp mãn tính có phải bệnh lý nguy hiểm không? Nhìn chung, các bệnh lý xương khớp đều tiềm ẩn nhiều nguy cơ và điều trị khó khăn. Tùy thuộc vào dạng viêm khớp mãn tính mà người bệnh mắc phải để đánh giá mức độ nguy hiểm. Cụ thể, trong các dạng bệnh có thể gặp của viêm khớp mãn tính, thoái hóa khớp được nhận định là lành tính nhất, diễn tiến chậm và có thể khống chế.
Ngược lại, bệnh gout, viêm khớp dạng thấp và viêm khớp vảy nến là những dạng bệnh diễn tiến nhanh và có nguy cơ ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể:
- Nhiễm trùng khớp
- Tiềm ẩn nguy cơ gãy xương, chết xương
- Tổn thương hệ thống dây thần kinh, dây chằng
- Vôi hóa sụn khớp
- Teo cơ, bại liệt hoàn toàn
- Rối loạn giấc ngủ (do cơn đau xuất hiện về đêm)
- Mệt mỏi, lo lắng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tinh thần
Để ngăn ngừa tác động tiêu cực của viêm khớp mãn tính lên cơ thể, người bệnh nên chủ động đi thăm khám khi xuất hiện bất kỳ dấu hiệu nào của bệnh. Không nên chủ quan hoặc tự ý điều trị tại nhà khiến bệnh diễn tiến nặng hơn.
Chẩn đoán và điều trị viêm khớp mãn tính
Viêm khớp mãn tính có nhiều dạng bệnh khác nhau. Do đó, muốn điều trị triệt để phải xác định được chính xác nguyên nhân và loại bệnh đang mắc. Đi thăm khám tại cơ sở y tế có chuyên khoa phù hợp là cách tốt nhất trước khi quyết định phác đồ điều trị viêm khớp.
Trước hết, bác sĩ chuyên khoa sẽ tiến hành đánh giá sơ bộ thông qua các triệu chứng lâm sàng (vị trí đau nhức, mức độ đau, tần suất cơn đau xuất hiện,…). Kết hợp với các xét nghiệm, kết quả chụp chiếu cần thiết khác như:
- Xét nghiệm sinh hóa: Tiến hành các xét nghiệm sinh hóa thông thường để đánh giá một số chỉ tiêu như độ lắng máu, số lượng bạch cầu,… Kết quả của những xét nghiệm này giúp chẩn đoán phân biệt với các bệnh xương khớp do rối loạn hệ miễn dịch hoặc rối loạn chuyển hóa.
- Chụp X-quang: Giúp bác sĩ quan sát hình ảnh thương tổn và các dấu hiệu bất thường tại xương khớp. Từ đó, nhận định và đưa ra phương pháp chữa trị phù hợp.
- Chụp cộng hưởng từ MRI: Phương pháp chẩn đoán này giúp bác sĩ nhận định cụ thể hơn về vị trí, mức độ viêm và sự ảnh hưởng tới các mô mềm xung quanh (nếu có). Tuy nhiên, chi phí cho một lần chụp MRI khá tốn kém nên không phải người bệnh nào cũng có thể đáp ứng.
- Một số xét nghiệm khác: Tùy người bệnh mà bác sĩ có thể chỉ định thêm một số xét nghiệm khác như soi khớp, chọc hút ổ dịch, đánh giá chức năng gan thận (nếu nghi ngờ người bệnh bị gout),…
Từ kết quả thăm khám, bác sĩ sẽ chỉ định phác đồ điều trị phù hợp nhất. Người bệnh có thể dùng thuốc, kết hợp vật lý trị liệu và một số trường hợp đặc biệt có thể phải áp dụng biện pháp can thiệp ngoại khoa điều trị triệt để.
Điều trị viêm khớp mãn tính với thuốc Tây y
Các nhóm thuốc Tây y điều trị bệnh viêm khớp mãn tính chủ yếu với mục đích cải thiện triệu chứng, làm chậm quá trình diễn tiến của bệnh, ngăn ngừa biến chứng có thể xảy ra. Cụ thể, bác sĩ thường kê một số loại thuốc:
- Thuốc giảm đau: Chỉ định với mục đích cải thiện các cơn đau nhức tại khớp. Dùng theo chỉ định của bác sĩ với liều lượng thích hợp. Loại thuốc thường được dùng là Paracetamol (dạng sủi hoặc dạng viên uống).
- Thuốc kháng viêm: Vừa có tác dụng kháng viêm, ngăn ngừa lây lan ổ viêm nhiễm, vừa hỗ trợ giảm đau tại vùng khớp bị viêm. Một số loại thuốc gồm: Ibuprofen; Naproxen; Meloxicam;…
- Thuốc chống thoái hóa: Glucosamine; Chondroitin; MSM;…
- Thuốc chống thấp khớp: Methotrexate; Sulfasalazine; ….
- Thuốc điều trị bệnh gout: Nhóm thuốc này chỉ định với trường hợp người bệnh bị viêm khớp mãn tính dạng gout. Bao gồm các nhóm thuốc tăng đào thải acid uric; ức chế tổng hợp acid uric hoặc làm tiêu acid uric.
Ngoài các nhóm thuốc uống, người bệnh có thể được chỉ định dùng thuốc tiêm nếu không đáp ứng hiệu quả với các phương pháp khác. Hai loại thuốc tiêm thường sử dụng là:
- Tiêm thuốc kháng viêm corticosteroid: Chỉ định khi không đáp ứng với thuốc uống. Tuy nhiên, dùng thuốc tiêm tiềm ẩn nhiều rủi ro hơn nên cần cân nhắc kỹ lưỡng và thực hiện theo chỉ định của bác sĩ.
- Tiêm acid hyaluronic: Thường chỉ định nếu bệnh nhân được xác định là bị thoái hóa khớp. Tiêm với liều lượng phù hợp có tác dụng giảm ma sát tại ổ khớp giúp các hoạt động trơn tru và dễ dàng hơn.
Vật lý trị liệu cải thiện triệu chứng bệnh
Bên cạnh việc dùng các nhóm thuốc Tây y điều trị, người bệnh có thể kết hợp với các bài tập vật lý trị liệu. Phương pháp này cho tác dụng chậm nên cần người bệnh kiên trì áp dụng trong một thời gian dài. Một số phương pháp vật lý trị liệu thường áp dụng như sau:
- Thủy trị liệu: Phương pháp này liên quan đến việc dùng năng lượng dòng nước thúc đẩy quá trình tuần hoàn máu, cải thiện và nâng cao sức mạnh khối cơ và giảm đau nhức.
- Điện trị liệu: Tận dụng tia điện để kích thích, phục hồi chức năng hoạt động của hệ thống dây thần kinh và khả năng vận động.
- Sóng siêu âm: Tận dụng cường độ sóng siêu âm để làm nóng các ổ khớp, gân, khớp và cải thiện các cơn đau nhức.
- Quang trị liệu: Sử dụng ánh sáng và năng lượng tia laser để cải thiện các tổn thương do viêm khớp vảy nến.
- Các bài tập khác: Người bệnh có thể áp dụng một số bài tập nhẹ nhàng (ví dụ tập yoga) để cải thiện tình trạng đau khớp, nhức mỏi khớp và cải thiện hoạt động ở người bệnh. Cần chú ý luyện tập với cường độ vừa phải với lộ trình cụ thể được hướng dẫn trực tiếp bởi bác sĩ có chuyên môn.
Can thiệp ngoại khoa
Trường hợp bị viêm khớp mãn tính thể nặng hoặc không đáp ứng với các phương pháp điều trị nội khoa, người bệnh có thể được chỉ định can thiệp ngoại khoa. Phẫu thuật được chỉ định nhằm mục đích điều chỉnh lại cấu trúc ổ khớp hoặc thậm chí thay thế hoàn toàn vùng khớp bị thương tổn bởi các vật liệu nhân tạo khác.
Tuy nhiên, phẫu thuật xương khớp nói chung tiềm ẩn nhiều nguy cơ rủi ro nguy hiểm. Do đó, người bệnh cần cân nhắc kỹ lưỡng trước khi quyết định thực hiện phẫu thuật hay không. Một số phương pháp can thiệp ngoại khoa được chỉ định như sau:
- Cải thiện bề mặt ổ sụn khớp
- Cấy ghép tế bào sụn khớp mới
- Phẫu thuật thay thế khớp
Một số phương pháp điều trị mới
Hiện nay, cùng với sự phát triển của khoa học công nghệ, nhiều phương pháp điều trị mới cũng xuất hiện. Hiệu quả điều trị còn phụ thuộc vào mức độ viêm khớp mãn tính ở người bệnh. Cụ thể, một số phương pháp điều trị mới được áp dụng như:
- Cấy ghép tế bào gốc: Các tế bào gốc được tách chiết từ chính cơ thể bệnh nhân và tiêm trực tiếp vào ổ khớp. Từ đó, thúc đẩy quá trình tái tạo mô sụn bị tổn thương, thoái hóa và cải thiện bệnh.
- Sử dụng thuốc sinh học: Đây là các loại thuốc được chế tạo từ công nghệ tổng hợp hệ gen, ADN của động vật hoặc người. Khi áp dụng vào điều trị giúp thay đổi đáp ứng miễn dịch của cơ thể, ngăn ngừa tổn thương và giảm đau nhức.
- Tiêm huyết tương giàu tiểu cầu: Sử dụng chính máu của người bệnh, đem thực hiện ly tâm để tách riêng bạch cầu, tiểu cầu. Sau đó, dùng tiểu cầu tiêm trực tiếp vào ổ khớp để cải thiện các triệu chứng của bệnh lý về xương khớp.
Biện pháp phòng ngừa bệnh viêm khớp mãn tính
Viêm khớp mãn tính là dạng viêm khớp thể nặng với các triệu chứng diễn tiến nặng, tác động trực tiếp đến khả năng vận động của người mắc. Do đó, cần chú ý một số biện pháp phòng ngừa bệnh như sau:
- Duy trì cân nặng ở mức vừa phải. Tránh để thừa cân, béo phì tạo áp lực lên hệ thống xương khớp và tăng nguy cơ mắc bệnh
- Đi thăm khám ngay tại các cơ sở y tế chuyên khoa xương khớp nếu thấy cơn đau xương khớp bất thường, diễn tiến nhiều ngày
- Hạn chế bê vác nặng, đột ngột hoặc vận động quá sức
- Không nên duy trì một trạng thái quá lâu (nằm, ngồi, đứng). Nếu công việc yêu cầu ngồi thường xuyên, nên đứng dậy đi lại, nghỉ giải lao giữa giờ tránh ảnh hưởng xương khớp.
- Điều trị triệt để các bệnh lý xương khớp (nếu có) để ngăn ngừa diễn tiến thành dạng mãn tính
- Điều chỉnh chế độ dinh dưỡng hợp lý, bổ sung các nhóm thực phẩm tốt cho xương khớp, thực phẩm giàu canxi
- Hạn chế uống rượu bia, hút thuốc lá
- Thăm khám sức khỏe định kỳ 6 tháng/lần để có thể phát hiện các triệu chứng bệnh (nếu có)
- Tập luyện thể thao vừa sức, vừa nâng cao thể lực vừa hỗ trợ ngăn ngừa các bệnh lý xương khớp
Viêm khớp mãn tính là bệnh lý ảnh hưởng không nhỏ đến khả năng vận động của người mắc. Do đó, người bệnh cần chủ động đi thăm khám khi thấy bất kỳ dấu hiệu bất thường nào về vấn đề xương khớp. Điều chỉnh lối sống, luôn giữ tâm lý thoải mái để quá trình điều trị hiệu quả nhất.
Xem thêm: Sơ can Bình vị tán bài thuốc đặc trị dạ dày “được lòng” truyền thông và NS nổi tiếng