Ăn uống lành mạnh không những đem lại cho bạn một thân hình săn chắc mà còn ngăn chặn quá trình lão hóa của cơ thể và đặc biệt là làn da. Vậy nên ăn gì là lành mạnh? Ăn gì để chống lão hóa? Sau đây là một số kiến thức cơ bản mà bạn cần phải biết.
Lão hóa và nguyên nhân lão hóa?
Để trả lời cho câu hỏi ”Ăn gì để chống lão hóa da?”, trước hết bạn nên có những hiểu biết căn bản về lão hóa, nguyên nhân cũng như những biểu hiện thường gặp.
Lão hóa là gì?
Lão hóa trong tiếng anh gọi là “ageing” là quá trình già đi của cơ thể nói chung. Lão hóa khởi phát ngay từ cấp độ tế bào, do đó, nó tác động đến tất cả các cơ quan, bộ phận.
Các tế bào già nua mất dần đi cấu trúc cũng như khả năng phân chia. Lúc này, phần lớn còn lại chỉ là những tế bào không còn nguyên vẹn, sức sống và khả năng chống chịu với môi trường bên ngoài suy giảm đáng kể.
Lão hóa xảy ra trên tất cả các hệ thống thần kinh, xương khớp, tuần hoàn, hô hấp, bài tiết… Nhưng bạn có biết dấu hiệu mở đầu cho quá trình này xảy ra ở đâu? Đó chính là làn da. Da bao bọc và bảo vệ cơ thể khỏi những tác động xấu từ bên ngoài, thậm chí nó cũng là nơi “chia sẻ” những bất ổn cho các hệ thống bên trong cơ thể.
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, bắt đầu từ tuổi 25, làn da của chúng ta bắt đầu lão hóa, da nhăn nheo với những biểu hiện tương đối rõ rệt. Bên cạnh đó, vì da là lớp ngoài cùng của cơ thể, là diện mạo mà chúng ta khoác lên trước mọi người, sự lão hóa da đến sớm đã trở thành một trong những mối quan tâm hàng đầu của phái đẹp.
Nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng lão hóa
Lão hóa nói chung là một quá trình vô cùng phức tạp, được thúc đẩy bởi nhiều yếu tố mà cho đến nay cơ chế thật sự của quá trình này vẫn còn nhiều điều chưa được sáng tỏ. Các nhà khoa học đã nêu ra nhiều giả thiết về quá trình lão hóa. Chẳng hạn:
- Thuyết di truyền: Các tế bào trong cơ thể con người chứa sẵn các gen quy định đời sống của nó từ khi được sinh ra. Các gen này hoạt động theo một thứ tự nhất định nhờ vào hoạt động điều hòa và kiểm soát của rất nhiều các phân tử ADN.
- Thuyết gốc tự do: Trong quá trình hoạt động của cơ thể, các phản ứng hóa sinh sẽ sinh ra các gốc tự do (free radical) là nguyên nhân làm tổn thương tế bào, gây ra sự lão hóa. Và chính thuyết này đã giúp chúng ta tìm ra câu trả lời cho câu hỏi ăn gì để chống lão hóa. Bởi trong thực phẩm chứa những chất chống oxy hóa (antioxidants) giúp chống lại các gốc tự do.
Khoảng 40 năm trở lại đây, thuyết gốc tự do trở nên rất phổ biến. Đã có rất nhiều công trình nghiên cứu của các nhà khoa học về vấn đề này. Kết quả cho thấy các gốc tự do được tạo ra từ nhiều yếu tố:
- Môi trường ô nhiễm: chất phóng xạ, tia tử ngoại (từ ánh nắng mặt trời), khói bụi, nước sinh hoạt nhiễm, thực phẩm đóng hộp,…
- Yếu tố nội tại của con người: thức khuya, lạm dụng rượu bia, thuốc lá, tinh thần căng thẳng, ức chế thần kinh, và nhiều bệnh lý khác có liên quan.
Biểu hiện của quá trình lão hóa da
Như đã trình bày ở trên, lão hóa da bắt đầu xuất hiện rất sớm nếu bạn không có chế độ và phương pháp chăm sóc cơ thể và làn da một cách hợp lý. Sau đây là những biểu hiện giúp bạn dễ dàng phát hiện, nhận thấy quá trình lão hóa da để sớm lên kế hoạch ngăn ngừa cho da:
- Da khô, mỏng và yếu hơn: Do lão hóa làm tuyến bã nhờn hoạt động kém đi, các cấu trúc trong da cũng giảm khả năng giữ ẩm. Đồng thời, “vòng đời thay da” bị kéo dài ra khiến lớp tế bào cũ mất đi ngay trước khi lớp tế bào mới kịp ra đời. Da trở nên thiếu dầu cộng thêm mất nước, khô, mỏng và giảm sức chống chịu với môi trường.
- Các nếp nhăn: Các nếp nhăn ban đầu nhỏ và cạn, phải để ý quan sát kĩ mới phát hiện được. Tuy nhiên, theo thời gian hay đôi khi là sự bỏ bê chăm sóc, chúng sẽ ngày càng lớn dần và sâu hơn. Các nếp nhăn có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trên da mặt, tuy nhiên hay gặp nhất là các nếp nhăn ở khóe mắt, khóe miệng, trán, giữa hai chân mày hay cằm.
- Da chảy xệ: Các phân tử liên kết quyết định khả năng đàn hồi của da suy giảm chức năng rồi dần bị phá hủy. Đồng thời, sự thoái biến của các tế bào mỡ ở tầng hạ bì càng làm cho da mất đi độ căng mịn ban đầu. Da mặt chùng xuống, chảy xệ, đặc biệt là tình trạng sụp mí mắt khiến bạn già đi trông thấy.
Ăn gì để chống lão hóa cho da?
Dựa trên thuyết gốc tự do, người ta nhận thấy nguyên tắc cơ bản nhất để làm chậm quá trình lão hóa đó chính là ngăn chặn các phản ứng của gốc tự do gây hại cho cơ thể. Phương pháp phổ biến hay được nhắc đến nhất đó chính là sử dụng các chất chống oxy hóa (antioxidants).
Để bổ sung các chất chống oxy hóa cho da cách đơn giản và hiệu quả nhất là xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học. Vậy nên ăn gì để da không bị lão hóa? Dưới đây là một số gợi ý giúp bạn trả lời câu hỏi này.
- Đậu nành: Thành phần của đậu nành chứa nhiều isoflavone, là 1 chất chống oxy hóa mạnh đồng thời nó giúp điều hòa phản ứng viêm, chống lại vi khuẩn có hại. Ngoài ra, đậu nành cũng rất giàu protein, canxi, sắt,… giúp cơ thể đạt được sự phát triển một cách toàn diện. Đậu nành được chế biến dưới rất nhiều dạng thức ăn như sữa đậu nành, đậu phụ, hạt đậu nành sấy…
- Cà rốt: Tác dụng chống lão hóa của cà rốt là nhờ các thành phần chứa trong loại củ này. Các thành phần chính bao gồm: beta-carotene, carotenoid, vitamin B2, B3, C,… Trong đó, beta-carotene tham gia vào quá trình chuyển hóa vitamin A, loại vitamin có tác dụng thúc đẩy quá trình sinh sản các tế bào, củng cố hệ thống miễn dịch.
- Cà chua: Trong quả cà chua có chứa hàm lượng lycopene rất lớn. Đây là một trong 4 phân nhóm chống oxy hóa mạnh, làm chậm quá trình lão hóa, giúp bạn giữ được một cơ thể khỏe mạnh cả về thể chất lẫn tinh thân, bao gồm cả làn da căng tràn sức sống.
- Rau họ cải: Rất giàu các hoạt chất có công dụng chống oxy hóa. Cải có chứa rất nhiều vitamin C, E, lutein, zeaxanthin,… Các chất này có tác động làm chậm lại quá trình lão hóa, tăng độ đàn hồi cho da, thúc đẩy các tế bào da phân chia làm da thêm mịn màng. Các loại rau thuộc họ này có thể kể đến: cải ngọt, cải thìa, cải mầm, bắp cải,…
- Cam: Là loại trái cây được biết đến bởi chứa nhiều vitamin C, chất thúc đẩy quá trình sản sinh collagen – thành phần đảm nhận cấu trúc duy trì tính đàn hồi của da, khiến da căng bóng, tràn đầy sức sống. Ngoài ra, do chứa nhiều nước nên ăn cam nhiều còn có tác dụng cấp ẩm cho da nhờ cung cấp đủ nước cho cơ thể.
- Nho: Nhờ Resveratrol – 1 chất chống oxy hóa rất tốt có trong quả nho, mà loại quả này có thể giúp bạn chống lại sự tàn phá làn da của tia UV, hạn chế tình trạng da khô thiếu nước, da kho nứt nẻ… Bên cạnh đó còn nó còn có tác dụng kháng khuẩn rất tốt.
- Lựu đỏ: Nước ép quả lựu chứa hàm lượng lớn polyphenol. Đây là một trong những nhóm chất được biết đến với khả năng chống oxy hóa tuyệt vời. Ngoài ra lựu đỏ còn chứa natri, vitamin B2, B3, vitamin C, canxi và photpho – tham gia vào việc trung hòa các gốc tự do, ngăn ngừa lão hóa da, các bệnh lý tim mạch, Alzheimer…
- Trà xanh: Hoạt chất flavonoid mà điển hình là EGCG đem lại hiệu quả phòng chống lão hóa rất tốt. Đây là thức uống vốn được phụ nữ Nhật Bản ưa chuộng nhờ công dụng chống lão hóa mà nó đem lại. Uống nước trà hàng ngày giúp bạn có được làn da căng mịn, giảm nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch, thậm chí cả ung thư.
- Dầu oliu: Bên cạnh các acid béo không no có lợi cho sức khỏe, dầu oliu cũng chứa một lượng đáng
kể vitamin E, K. Do đó, không thể phủ nhận được khả năng chống oxy hóa mạnh mẽ của loại dầu thực vật này. - Cá hồi: Chứa rất nhiều chất dinh dưỡng, trong đó nhất định phải kể đến omega – 3, chất chống oxy hóa đã được nhắc đến từ rất lâu, giúp da săn chắc, chống chảy xệ, ngoài ra còn tốt cho mắt và giúp tăng cường trí nhớ. Tuy nhiên, cũng không nên ăn cá hồi quá 4 lần/ tuần.
Lưu ý: Các chất chống oxy hóa thường rất nhạy cảm với ánh sáng và nhiệt độ. Do đó hãy hạn chế các tác động này trong quá trình chế biến và bảo quản. Cách tốt nhất là tăng cường sử dụng thực phẩm tươi sống, ăn sống hoặc uống sinh tố các loại trái cây tươi.
Hướng dẫn cách phòng ngừa lão hóa da hiệu quả
Làm thế nào để da không bị lão hóa? Ngoài việc thay đổi chế độ ăn uống, dưới đây là một số lưu ý nho nhỏ bạn cần ghi nhớ để cho việc chống lão hóa được toàn diện.
- Nhất định phải chống nắng. Da của bạn cần phải được bảo vệ khỏi tia UV nếu bạn không muốn các nếp nhăn cùng làn da xỉn màu, da bị bắt nắng. Chính vì vậy, hãy nhớ bôi kem chống nắng và dùng mũ rộng vành mỗi khi ra đường hoặc trong trường hợp phải tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng.
- Không nên thức khuya và cần phải tránh trạng thái căng thẳng thường xuyên. Hai điều này sẽ giúp ích cho bạn đáng kể trong công cuộc chống lão hóa da của mình do thức khuya và stress sẽ làm rối loạn cân bằng nội môi của cơ thể trong đó có rối loạn hormone, đặc biệt là các corticoid. Hormone này sẽ làm tổn thương nhiều cơ quan trong cơ thể trong đó có cả da.
- Hạn chế hút thuốc lá và uống rượu (bỏ luôn được thì càng tốt). Những thói quen này sẽ làm giảm đi đáng kể việc tạo thành các gốc tự do trong cơ thể – một trong các nguyên nhân gây lão hóa hàng đầu.
- Tập thể dục hàng ngày không những giúp bạn có thân hình săn chắc mà còn giúp chống lão hóa nhờ cải thiện lưu lượng tuần hoàn cũng như hô hấp. Các tế bào được cung cấp đủ oxy và chất dinh dưỡng sẽ được tái tạo tốt hơn, từ đó quá trình lão hóa cũng chậm lại.
- Quan tâm, dành ra một khoảng thời gian nhất định để chăm sóc cho da hằng ngày. Không cần quá cầu kỳ trong chế độ skincare, nếu bạn quá bận rộn thì chỉ với thao tác làm sạch và dưỡng ẩm đã đủ để làn da của bạn tươi trẻ trông thấy.
Trên đây là những thông tin cũng như các gợi ý giúp chống lão hóa da đã được khoa học chứng minh. Nếu bạn còn đang băn khoăn “Ăn gì để chống lão hóa?” thì hãy mau chóng đọc và áp dụng ngay vào thực đơn hàng ngày.
Xem thêm: Tiểu đường sau sinh: Dấu hiệu và cách điều trị phù hợp nhất
