Các bài thuốc chữa viêm amidan bằng Đông y tương đối lành tính nên được lưu truyền và áp dụng trong dân gian qua nhiều thế hệ. Tùy theo thể bệnh và triệu chứng gặp phải mà y học cổ truyền sẽ phối hợp các dược liệu cho phù hợp.
Bệnh viêm amidan theo quan niệm của Đông y
Viêm amidan là bệnh lý được xác định khi có tình trạng nhiễm trùng, sưng viêm xảy ra ở tổ chức lympho nằm hai bên thành họng. Bệnh có thể xảy ra ở mọi đối tượng nhưng gặp nhiều nhất ở trẻ em và những người có hệ miễn dịch yếu.
Đông y xếp bệnh viêm amidan vào phạm trù các chứng phong nhiệt ngũ nga ( viêm amidan cấp tính ) hay hư hỏa nhũ nga ( viêm amidan mãn tính). Nguyên nhân gây bệnh là do phong hàn xâm nhập vào đường hô hấp khiến cho nguyên khí bị hao tổn, từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng hoạt động của các tạng phủ gồm Tỳ, Can, Phế, Thận và dẫn đến sưng amidan. Thêm vào đó, sự kết hợp giữa phong hàn với đàm nhiệt ẩm tích tụ sẵn trong cơ thể có thể gây tổn thương cho Phế âm và Thanh, đồng thời kích hoạt bệnh viêm amidan bùng phát mạnh.
Ngoài ra, một số yếu tố khác cũng có thể làm tăng nguy cơ bị viêm amidan như:
- Môi trường sống bị ô nhiễm, nhiều bụi bẩn
- Vệ sinh mũi họng kém hoặc không đúng cách
- Chế độ dinh dưỡng không hợp lý, thiếu hụt chất dinh dưỡng dẫn đến sức đề kháng kém và dễ bị nhiễm bệnh.
- Uống nhiều nước đá lạnh hoặc thường xuyên ăn đồ lạnh khiến amidan bị kích ứng, sưng viêm
- Hút thuốc lá
- Bị nhiễm trùng đường hô hấp trên ( viêm xoang, viêm họng ) hoặc bị viêm mũi dị ứng nhưng không điều trị triệt để làm ảnh hưởng đến amidan.
Các bài thuốc chữa viêm amidan bằng Đông y
Đông y có nhiều bài thuốc chữa viêm amidan được bào chế từ các loại thảo dược tự nhiên. Tùy theo từng thể bệnh hay các triệu chứng đi kèm mà bạn có thể lựa chọn các bài thuốc điều trị phù hợp.
1. Bài thuốc Đông y chữa viêm amidan theo thể bệnh
Bệnh viêm amidan được chia thành hai thể gồm cấp tính và mãn tính. Trong đó, viêm amidan cấp tính thường khởi phát một cách đột ngột và thuyên giảm sau khoảng 8 – 10 ngày nếu được điều trị tốt. Tuy nhiên, nếu để bệnh kéo dài và tái phát nhiều lần, viêm amidan sẽ tiến triển thành mãn tính. Với mỗi thể bệnh, Đông y sẽ có các bài thuốc điều trị riêng.
# Điều trị viêm amidan cấp tính thể nhẹ bằng thuốc Đông y
Ở mức độ nhẹ, amidan có hiện tượng phù nề, viêm đỏ nhưng chưa sưng to. Người bệnh có thể bị sốt trên 38 độ kèm theo tình trạng nóng rát, khô và đau ở cổ họng. Trường hợp này có thể dùng một trong hai bài thuốc Đông y dưới đây:
Bài 1:
- Thành phần: 16g huyền sâm, 6g cát cánh, 12g đại liên tử, 5g bạc hà, 16g kim ngân hoa, 12g toái cốt tử, 5g kinh giới, 6g bạch dược, 8g cam thảo, 12g á thực.
- Cách dùng thuốc: Sắc tất cả các nguyên liệu trên với 800ml. Đun đến khi còn 200ml thì ngưng. Gạn thuốc sắc chia đều làm 2 – 3 phần uống ngay trong ngày. Thuốc sắc ngày nào uống hết ngày đó, mỗi ngày 1 thang.
Bài 2:
- Thành phần: 16g kim ngân hoa, 12g sinh địa, 16g cây cỏ mực, 12g sơn đậu căn, 16g diếp hoang, 6g cát cánh, 8g bạc hà, 6g ô phiến, 8g ngưu bàng tử.
- Cách dùng thuốc: Rửa sạch các vị thuốc ở trên rồi đem sắc với 700ml nước lấy 200ml. Gạn nước uống vào các buổi sáng, trưa, tối. Với bài thuốc chữa viêm amidan bằng Đông y này, bạn nên kiên trì sắc uống đều đặn mỗi ngày một thang để mau hết bệnh.
# Bài thuốc chữa viêm amidan cấp thể nặng trong Đông y
Ở thể nặng, bệnh viêm amidan cấp khiến amidan cả hai bên sưng to. Chúng lấn chiếm vào không gian bên trong cổ họng dẫn đến cảm giác vướng víu, khó nuốt, nuốt vướng. Dù nói chuyện hay nuốt thức ăn, nước bọt đều khiến người bệnh có cảm giác đau. Một số bệnh nhân còn bị đau đầu.
Các bài thuốc Đông y đang được sử dụng trong điều trị viêm amidan cấp ở thể nặng bao gồm:
Bài 1:
- Thành phần: 16g kim ngân hoa, 40g băng thạch sống, 16g huyền sâm, 12g hủ trường, 4g bạc hà, 8g quốc lão, 12g đạm trúc diệp, 8g bạch
dược, 12g chi tử, 4g hoàng liên. - Cách sử dụng: Bỏ băng thạch vào ấm nấu trước với 500ml trong 10 phút rồi mới cho các dược liệu còn lại vào (trừ bạc hà). Sau khi thuốc sắc cô đặc còn một nửa mới tiếp tục bỏ bạc hà vào và sắc thêm 10 phút nữa. Để thuốc sắc nguội chia làm 3 lần uống, mỗi ngày 1 thang.
Bài 2:
- Thành phần: Băng thạch 20g, kim ngân hoa 20g, lộc trường 16g, cam thảo đất 16g, địa hoàng 16g, hoàng liên 12g, phục xà bì 12g, xạ can 8g.
- Cách dùng thuốc: Mỗi ngày sắc 1 thang lấy nước cô đặc chia uống 2 hoặc 3 lần. Dùng tốt nhất khi thuốc sắc còn ấm.
# Bài thuốc Đông y trị viêm amidan giai đoạn mãn tính
Bệnh viêm amidan mãn tính là hậu quả của việc điều trị chậm trễ hoặc chữa bệnh không đúng cách trong giai đoạn cấp tính. Lúc này, các triệu chứng bệnh có khuynh hướng tái phát nhiều đợt trong năm và gây ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng sống của người bệnh.
Các bài thuốc chữa viêm amidan bằng Đông y đang được áp dụng trong giai đoạn mãn tính bao gồm:
Bài 1:
- Thành phần: 24g thục chi, 16 đảng sâm, 12g sơn giới, 12g sài hồ, 12g châu ma, 10 đương quy, 10g đỗ phụ, 10g kim ngân hoa, 8g hoàng quyết, 8g quốc lão, 8g liên kiều.
- Cách sử dụng: Tất cả rửa sạch, bỏ vào ấm cùng 800ml nước. Sắc thuốc cho đến khi nước trong nồi cô đặc còn 200ml. Lọc bỏ bã, lấy nước chia ra làm 3 phần đều nhau uống hết trong ngày.
Bài 2:
- Thành phần: Địa hoàng 16g; hoài sơn, trọng đài và cỏ xước mỗi vị 12g; dưa trời 10g; sơn thù, như ý thái, đan bì, phục linh bì, tri mẫu và câu kỷ mỗi vị 8g; rẻ quạt 6g.
- Cách dùng thuốc: Lần lượt cho các dược liệu đã chuẩn bị vào ấm. Đổ thêm 5 bát nước sắc cạn còn 2 bát thì ngưng. Thuốc sắc thu được chia đều làm 3 phần uống trong ngày khi còn ấm.
Bài 3:
- Thành phần: Kim cang, kim ngân hoa, húng lá, quất hồng bì, cúc hoa vàng, nhân sâm, xà lách biển, xạ can,dã liêu và cam thảo. Liều lượng được sử dụng theo khuyến cáo của thầy thuốc.
- Cách sử dụng: Sắc tất cả với 700ml nước cho cô đặc còn 200ml. Ngày dùng 1 thang chia làm 3 lần uống.
2. Bài thuốc chữa viêm amidan bằng Đông y theo triệu chứng bệnh
Bên cạnh các bài thuốc chữa viêm amidan theo thể bệnh, Đông y còn có các bài thuốc điều trị bệnh theo triệu chứng đi kèm. Tùy theo các dấu hiệu đang gặp phải mà bạn có thể cân nhắc sử dụng các bài thuốc sau:
Viêm amidan gây đau họng
- Thành phần: Hoàng bì, sơn trà, khương hoàng, tân chỉ, phật thủ hương duyên, kha tử, tằm vôi. Liều lượng được thầy thuốc gia giảm sao cho phù hợp với từng đối tượng sử dụng.
- Cách dùng thuốc: Các vị trên hợp thành một thang đem sắc chung với 750ml nước. Đun sôi, để lửa nhỏ liu riu đến khi cạn còn một nửa là được. Ngày dùng 1 thang chia làm 3 lần uống giúp giảm đau họng và các triệu chứng liên quan đến bệnh viêm amidan cấp và mãn tính.
Viêm amidan gây đau rát cổ họng, nuốt vướng, khạc ra máu
- Thành phần: Ngân hoa 15g, trọng đài 15g, tang bì 10g, giả tô 10g, thiên hoa phấn 10g, hòe Bắc Bộ 10g, bạch cương tàm 10g, thược dược 10g, liên kiều 10g, á thực 10g, cây bạc hà 10g, bối mẫu 10g, quốc lão 6g.
- Cách sử dụng: Cá dược liệu trên sau khi rửa sạch bạn bỏ vào ấm. Đổ ngập nước vào sắc cho cạn còn khoảng 2 bát. Chia thuốc làm 3 phần nhỏ uống hết trong ngày. Bài thuốc chữa viêm amidan bằng Đông y này thích hợp cho các đối tượng bị viêm amidan có triệu chứng chính là khạc đờm có máu, cổ họng đau rát khó nuốt thức ăn.
Bệnh viêm amidan gây ngứa họng, vướng víu khi nuốt thức ăn
- Thành phần: Trúc căn 20g, ngưu bàng tử 12g, hoàng lực 4g, bạc hà 6g, hoàng cầm 4g, quốc lão 4g, mã thầy 4g.
- Cách sử dụng: Sắc thuốc cùng với 5 bát nước đến khi lượng nước ban đầu cạn còn 2 bát là được. Gạn thuốc ra chén, để nguội bớt rồi chia đều làm ba phần uống hết trong ngày.
Viêm amidan gây sốt, sưng đau họng, nuốt thức ăn thấy đau nhiều hơn
- Thành phần: Cát cánh, bạch hổ, chi tử, đại nguyên sâm, địa hoàng, đại thanh diệp
- Cách sử dụng thuốc: Trước tiên, nấu bạch hổ (thạch cao) với một lượng nước vừa phải trong 30 phút. Sau đó thêm nước và cho tất cả các vị còn lại vào tiếp tục sắc đến khi cạn còn một nửa. Lọc bỏ bã, chia thuốc sắc làm 3 lần uống mỗi ngày.
Ưu nhược điểm của thuốc Đông y chữa viêm amidan
Cách chữa viêm amidan bằng Đông y đã được áp dụng từ rất lâu đời do có nhiều ưu điểm vượt trội so với các phương pháp điều trị khác. Mặc dù vậy, việc sử dụng thuốc thảo dược Đông y trị viêm amidan cũng còn tồn tại một số nhược điểm riêng. Bạn nên nắm rõ và cân nhắc kỹ trước khi sử dụng:
Ưu điểm của bài thuốc chữa viêm amidan bằng Đông y:
- Các bài thuốc được bào chế từ nhiều loại thảo dược thiên nhiên lành tính nên khá an toàn
- Bệnh nhân không phải lo ngại gặp tác dụng phụ khi dùng thuốc Đông y lâu dài theo đúng khuyến cáo của thầy thuốc.
- Thuốc Đông y chữa viêm amidan có thể dùng rộng rãi cho nhiều đối tượng, bao gồm cả trẻ em, người cao tuổi.
- Một số vị thuốc trong bài còn có tác dụng bồi bổ sức khỏe, cải thiện khả năng miễn dịch và mang lại nhiều lợi ích khác cho cơ thể, giúp người bệnh nhanh hồi phục sức khỏe.
Mặt hạn chế của thuốc Đông y chữa viêm amidan:
- Hiệu quả chậm, tác dụng của thuốc đến một cách từ từ
- Không thích hợp sử dụng trong giai đoạn bệnh tiến triển nặng
- Thuốc Đông y thường có vị đắng, khó uống
- Mất nhiều thời gian để chuẩn bị đủ các thành phần của bài thuốc cũng như sắc thuốc
- Hiệu quả phụ thuộc cơ địa, mức độ viêm amidan của mỗi bệnh nhân
- Để thấy rõ được hiệu quả thì cần uống thuốc trong thời gian dài.
Lưu ý khi dùng thuốc Đông y chữa viêm amidan
Có thể thấy, bên cạnh các ưu điểm thì việc sử dụng các bài thuốc chữa viêm amidan bằng Đông y cũng có rất nhiều nhược điểm. Để đạt được hiệu quả tối ưu khi trị bệnh bằng phương pháp này, bạn cần lưu ý một số điểm sau:
- Tiến hành thăm khám để biết rõ tình trạng bệnh trước khi dùng thuốc. Tùy thuộc vào thể trạng, nguyên nhân, mức độ bệnh cùng các triệu chứng đi kèm và thấy thuốc sẽ gia giảm các dược liệu trong bài cho phù hợp.
- Sắc thuốc và sử dụng theo đúng hướng dẫn của thầy thuốc
- Thuốc Đông y phải uống đủ liệu trình và kiên trì mới thấy được hiệu quả
- Không dùng thuốc theo đơn của bệnh nhân khác
- Thuốc Đông y có thể tương tác với thuốc Tây chữa viêm amidan do bác sĩ kê đơn hay thực phẩm chức năng. Vì vậy, hãy tham khảo ý kiến thầy thuốc hoặc bác sĩ chuyên khoa nếu bạn có ý định kết hợp chúng cùng lúc.
- Trong quá trình sử dụng các bài thuốc Đông y chữa viêm amidan, cần chú ý giữ gìn vệ sinh mũi họng, tránh để cơ thể bị nhiễm lạnh, ưu tiên sử dụng các món ăn lỏng, mềm và hạn chế các thực phẩm gây kích thích cổ họng để bệnh nhanh khỏi.
Thông tin hữu ích cho bạn
- 7 cách chữa viêm amidan bằng thảo dược tự nhiên hay nhất
- Trẻ bị viêm amidan nên ăn gì, kiêng gì cho nhanh khỏi?
- Viêm amidan mãn tính có gây ung thư không?
Xem thêm: Rối Loạn Xuất Tinh: Nguyên Nhân, Triệu Chứng và Cách Điều trị Hiệu Quả
