Đau rát cổ họng có đờm là dấu hiệu của nhiều bệnh lý khác nhau như viêm họng, cảm cúm, viêm amidan, ung thư vòm họng,… Trong trường hợp triệu chứng kéo dài và nghiêm trọng theo thời gian, bạn cần xác định nguyên nhân và tiến hành thăm khám kịp thời.
Đau rát cổ họng có đờm và những bệnh lý có liên quan
Cổ họng là cơ quan của đường hô hấp trên, chính vì vậy cơ quan này dễ bị tổn thương khi điều kiện thời tiết thay đổi, sinh sống trong môi trường ô nhiễm hoặc do virus và vi khuẩn xâm nhập,… Ngoài ra, các tổn thương ở cổ họng cũng có thể là hệ quả do các bệnh lý ở đường hô hấp khác gây ra.
Nếu gặp phải triệu chứng đau rát cổ họng có đờm, bạn có thể mắc phải các bệnh lý sau đây:
1. Viêm họng
Viêm họng là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây ra tình trạng đau rát cổ họng có kèm theo đờm. Bệnh lý là một dạng nhiễm trùng khiến thành và niêm mạc hầu họng bị sưng viêm, đau rát,…
Ngoài ra nhiễm trùng ở cổ họng còn gây ra các triệu chứng khác như họng ứ đờm, khó nuốt, nuốt vướng một bên họng, sốt, sưng hạch bạch huyết cổ, đau đầu, mệt mỏi,…
Viêm họng cấp tính thường được điều trị nội khoa và thuyên giảm sau khoảng một tuần. Tuy nhiên với những trường hợp không kịp thời can thiệp, tổn thương ở hầu họng có thể lây lan sang những cơ quan khác như mũi, họng và dây thanh quản.
2. Viêm thanh quản
Viêm thanh quản là tình trạng dây thanh quản (thanh âm) bị sưng viêm, dẫn đến các triệu chứng như đau họng, khàn tiếng, có đờm trong cổ họng hoặc thậm chí mất giọng. Các triệu chứng này phát sinh do dây thanh quản sưng viêm khiến không gian của cơ quan này bị thu hẹp, dẫn đến hiện tượng không khí đi qua bị biến dạng và thay đổi.
Phần lớn nguyên nhân gây ra viêm thanh quản là do virus tấn công (virus cúm A và B). Tuy nhiên với những trường hợp tổn thương thanh quản do các nguyên nhân khác như thời tiết thay đổi, nhiễm nấm, nhiễm vi khuẩn (phế cầu, liên cầu, Haemophilus influenzae,…), tình trạng thường khó điều trị và có xu hướng tiến triển mãn tính.
Bên cạnh triệu chứng đau rát cổ họng có đờm, khàn giọng, mất tiếng, viêm thanh quản còn có thể làm phát sinh những triệu chứng khác như sốt, ho, mệt mỏi, khô và ngứa họng.
3. Cảm cúm
Cảm cúm (cúm) là bệnh lý nhiễm trùng đường hô hấp trên thường gặp. Bệnh phát sinh do sự tấn công của các virus cúm (virus A, B và C) vào cơ thể. Cảm cúm thường gặp ở trẻ dưới 5 tuổi, người già, phụ nữ mang thai và người có hệ miễn dịch suy yếu.
Sau khi tiếp xúc với virus, các triệu chứng của bệnh sẽ có xu hướng bùng phát sau khoảng 24 – 48 giờ. Các triệu chứng đặc trưng của bệnh, bao gồm: hắt hơi, ho, đau họng, họng có đờm, sốt cao (trên 40 độ C), mệt mỏi, đau đầu, ớn lạnh,…
Cảm cúm là bệnh thường gặp và hầu hết đều đáp ứng tốt sau khi được nghỉ ngơi và dùng thuốc. Tuy nhiên nếu bị cúm do các virus nguy hiểm như H5N1, H7N9 và H1NI, bạn cần đến bệnh viện để được điều trị nội trú và tránh lây nhiễm cho người khác.
4. Cảm lạnh
Cảm lạnh (cảm) hay còn gọi là sổ mũi cấp và viêm mũi họng. Tương tự cúm, cảm lạnh cũng là một bệnh lý về đường hô hấp trên thường gặp. Tuy nhiên cảm ít gây ra các triệu chứng toàn thân và chủ yếu ảnh hưởng lên mũi. Nguyên nhân gây ra bệnh lý này được xác định là do chủng rhinovirus.
Các triệu chứng nhận biết cảm lạnh, bao gồm hắt hơi, ho, đau họng, sổ mũi, đờm ứ,… Cảm lạnh thường thuyên giảm sau 7 – 10 ngày. Tuy nhiên ở một số trường hợp, virus gây bệnh có thể xâm nhập vào những cơ quan khác của đường hô hấp trên và gây ra một số biến chứng như viêm họng, viêm xoang,…
5. Viêm amidan
Viêm amidan cũng là một bệnh lý có liên quan đến triệu chứng đau rát cổ họng có đờm. Bệnh hình thành do virus hoặc vi khuẩn xâm nhập vào amidan (hai hạch lympho ở hai bên cổ họng) khiến cơ quan này bị sưng tấy và nóng đỏ.
Tổn thương ở amidan khiến không gian hầu họng bị thu hẹp, gây ra tình trạng khó nuốt, đau rát cổ họng, ứ đờm, khó thở, sốt, mệt mỏi, khó khăn khi giao tiếp,…
Viêm amidan có thể thuyên giảm sau khi được nghỉ ngơi, chăm sóc và sử dụng thuốc. Tuy nhiên ở một số trường hợp, tổn thương ở amidan có thể tiến triển mãn tính và buộc phải tiến hành cắt bỏ.
6. Ung thư vòm họng
Ung thư vòm họng là bệnh lý rất nguy hiểm, xảy ra khi thành vòm họng xuất hiện khối u ác tính. Đây là một trong những bệnh ung thư phổ biến và là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tình trạng tử vong.
Các biểu hiện đặc trưng của ung thư vòm họng, bao gồm: ho, đau tai, đau họng, có đờm, giọng nói thay đổi (khàn giọng, mất tiếng,…), sụt cân bất thường, vướng nghẹn khi nhai nuốt,…
Ung thư vòm họng có thể gây tử vong và dẫn đến hàng loạt các biến chứng nghiêm trọng nếu như không được kiểm soát và điều trị kịp thời.
7. Viêm mũi dị ứng
Viêm mũi dị ứng là tình trạng niêm mạc mũi sưng viêm do tiếp xúc với dị nguyên (chất kích thích và dị ứng). Đặc trưng của bệnh lý này là tình trạng sổ mũi, hắt hơi, ho, nghẹt mũi, chảy nước mắt và khó thở.
Tuy nhiên khi viêm mũi dị ứng kéo dài, nước mũi có thể chảy xuống cổ họng, ứ đọng và hình thành đờm ở cơ quan này. Vì vậy triệu chứng đau rát cổ họng có đờm có thể liên quan đến bệnh lý viêm mũi dị ứng mãn tính.
Đau rát cổ họng có đờm nguy hiểm không?
Cổ họng đau rát có kèm theo đờm là dấu hiệu của nhiều bệnh lý khác nhau. Vì vậy mức độ nguy hiểm của triệu chứng này thường có sự phân cấp tùy thuộc vào từng nguyên nhân cụ thể.
Nếu nguyên nhân bắt nguồn từ những bệnh lý thông thường như cảm lạnh, viêm amidan, viêm họng hay viêm mũi dị ứng, bệnh tình sẽ nhanh chóng thuyên giảm sau khi được chăm sóc và điều trị. Ngược lại nếu căn nguyên do ung thư vòm họng hoặc phát sinh từ các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác, mức độ thường rất nghiêm trọng và buộc phải điều trị lâu dài.
Để xác định mức độ nguy hiểm của triệu chứng này, bạn nên tìm gặp bác sĩ khoa tai mũi họng để được chẩn đoán chính xác.
Một số cách khắc phục triệu chứng đau rát cổ họng có đờm
Phần lớn các trường hợp bị đau rát cổ họng kèm đờm thường không có mức độ nghiêm trọng. Tuy nhiên triệu chứng này có thể gây khó chịu và khiến bạn gặp phải bất lợi trong quá trình ăn uống, giao tiếp,… Vì vậy bạn có thể dùng thuốc, can thiệp phẫu thuật hoặc áp dụng một số biện pháp chăm sóc tại nhà để cải thiện tình trạng cổ họng có đờm, đau rát và sưng viêm.
1. Chăm sóc và điều trị tại nhà
Để cải thiện cổ họng sưng, đau và tụ đờm, bạn có thể áp dụng một số biện pháp khắc phục tại nhà như:
- Uống nhiều nước để làm loãng đờm và tăng dẫn lưu giữa các cơ quan của đường hô hấp trên.
- Vệ sinh mũi bằng dung dịch nước muối sinh lý để loại bỏ dị nguyên, làm mềm niêm mạc và dẫn lưu nước mũi ra bên ngoài.
- Sử dụng máy tạo độ ẩm trong nhà nếu thời tiết khô hanh. Độ ẩm không khí tăng có thể làm giảm triệu chứng khô rát mũi, giảm đau và ngứa họng.
- Súc miệng bằng nước muối 2 lần/ ngày để loại bỏ tác nhân gây hại, giảm sưng cổ họng và cảm giác đau rát.
- Tận dụng thảo dược có tác dụng trị ho, long đờm và giảm đau họng như tỏi, gừng, nghệ và chanh. Có thể thêm các thảo dược này vào món hàng ngày để tăng tác dụng điều trị và giúp bệnh nhanh chóng thuyên giảm.
- Dành thời gian nghỉ ngơi để cơ thể chống chọi với virus gây bệnh, đồng thời hạn chế lây nhiễm bệnh cho người khác.
- Ăn nhiều rau xanh, hoa quả và ngũ cốc để tăng cường sức khỏe và củng cố sức đề kháng. Chế độ ăn hợp lý trong thời gian điều trị có thể giúp cơ thể khỏe mạnh và ức chế các tác nhân gây hại.
- Nên uống trà hoặc nước ấm trước khi ngủ và ngay sau khi thức dậy để làm dịu cổ họng và giảm cảm giác ngứa ngáy. Bạn có thể thêm mật ong, gừng hoặc tinh dầu bạc hà vào nước uống để tăng tác dụng điều trị.
- Hạn chế sử dụng rượu bia, caffeine, thuốc lá, thức ăn nhiều dầu và gia vị trong thời gian này.
- Đeo khẩu trang khi di chuyển ngoài trời.
- Tránh các tác nhân có khả năng dị ứng như nấm mốc, mạt bụi, phấn hoa,… Hầu hết các tác nhân này đều có khả năng làm nghiêm trọng hóa triệu chứng ở các cơ quan của đường hô hấp trên.
- Hạn chế nói nhiều hoặc la hét quá mức khi đang điều trị – đặc biệt là với bệnh nhân bị viêm thanh quản.
Với những trường hợp do cảm lạnh, viêm họng cấp, viêm mũi dị ứng, viêm thanh quản,… áp dụng các biện pháp này có thể làm giảm triệu chứng và giúp bệnh tiến triển theo chiều hướng tích cực.
2. Điều trị y tế
Nếu bệnh lý do vi khuẩn và các nguyên nhân khác gây ra, biện pháp chăm sóc tại nhà chỉ có khả năng hỗ trợ. Vì vậy bạn cần phối hợp với việc sử dụng thuốc và phương pháp chuyên sâu nhằm điều trị dứt điểm các vấn đề sức khỏe.
Sử dụng thuốc:
- Sử dụng thuốc giảm đau, hạ sốt (Paracetamol) để làm giảm cơn đau và hạ thân nhiệt.
- Dùng thuốc Terpin codein, Eugica, Neocodion,… để giảm triệu chứng ho do viêm họng, cảm cúm và cảm lạnh.
- Có thể dùng thuốc Ambroxol, Acetylcystein hoặc Bromhexin nhằm long đờm và giảm triệu chứng đàm ứ ở cổ họng.
- Nếu nhiễm trùng do vi khuẩn, bạn có thể dùng kháng sinh theo chỉ dẫn của bác sĩ để ức chế nguyên nhân gây bệnh.
- Với trường hợp ung thư vòm họng, bác sĩ sẽ yêu cầu bạn sử dụng thuốc điều trị ung thư để thu nhỏ kích thước khối u.
Các biện pháp khác:
- Cắt bỏ amidan được thực hiện nếu nhiễm trùng ở cơ quan này tiến triển mãn tính và không có đáp ứng với điều trị nội khoa.
- Phẫu thuật loại bỏ khối u ác tính ở vòm họng có thể được chỉ định nếu khối u nhỏ và chưa có dấu hiệu di căn.
- Ngoài ra, bác sĩ có thể yêu cầu xạ trị với bệnh nhân ung thư vòm họng.
Lưu ý: Các biện pháp điều trị và chăm sóc tại nhà trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo.
Nếu bị đau rát cổ họng có đờm kéo dài, bạn nên tìm gặp bác sĩ tai mũi họng để được chẩn đoán và tư vấn điều trị. Với trường hợp bị ung thư vòm họng, việc phát hiện và chẩn đoán sớm sẽ giúp quá trình điều trị đạt được kết quả khả quan hơn.
Xem thêm: Giải đáp thắc mắc bệnh tiểu đường ăn mì được không?