U xơ tử cung là bệnh phụ khoa thường gặp ở phụ nữ trong độ tuổi sinh nở. Người bệnh phải đối mặt với các triệu chứng, nguy cơ tùy theo vị trí và kích thước của khối u xơ. Trường hợp không sớm can thiệp, bệnh có thể gây hại nghiêm trọng đến sức khỏe sinh sản nói riêng và sức khỏe tổng thể nói chung.
U xơ tử cung là gì?
U xơ tử cung là bệnh phụ khoa mà chị em phụ nữ có thể gặp phải, nhất là người đang trong độ tuổi sinh sản. Căn bệnh này hay còn được gọi là nhân xơ tử cung hoặc u cơ trơn tử cung, bướu sợi tử cung. Khối u xơ thường là dạng lành tính, có thể xuất hiện bên trong tử cung hoặc nằm trên bề mặt tử cung.
Theo các chuyên gia, khối u xơ hình thành là qua quá trình phân chia nhiều lần của một tế bào cơ trơn. Sau đó, tế bào phát triển thành một khối chắc chắn, có tính đàn hồi và nằm tách biệt khỏi phần còn lại thành tử cung. Các tế bào này có thể tiếp tục phát triển thành một hay nhiều khối với đa dạng kích thước (từ 1-20mm). Một số dạng phổ biến như:
- U xơ dưới niêm mạc: U phát triển thường nằm trong nội mạc tử cung. Loại này có khả năng gây ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt, thậm chí dẫn đến vô sinh hoặc sảy thai cho nữ giới.
- U xơ dưới thanh mạc: U phát triển ở vị trí ngoài cùng của tử cung hướng ra phía ngoài tử cung.
- U xơ trong cơ: Dạng u xơ này khá phổ biến, thường chúng phát triển ở trong thành tử cung làm cho tử cung trở nên to bất thường.
- U xơ tử cung có cuống: Mặc dù u xơ đã có sự tách khỏi tử cung, tuy nhiên khối u vẫn còn bám dính tử cung qua một cái cuống nhỏ.
Khối u khi còn ở kích thước nhỏ, hầu như người bệnh sẽ không nhận thấy được triệu chứng bất thường. Tuy nhiên, trường hợp khối u phát triển lớn, vào những ngày hành kinh, lượng máu có thể sẽ chảy nhiều hơn bình thường. Bên cạnh đó, bàng quang cũng chịu áp lực khiến bụng của người bệnh bị phình to.
Dấu hiệu nhận biết u xơ tử cung
Theo thống kê, có đến 30% đến 50% bệnh nhân u xơ tử cung không nhận thấy triệu chứng. Trường hợp có những biểu hiện bất thường chủ yếu liên quan đến vị trí cũng như kích cỡ phát triển của khối u bên trong. Một vài dấu hiệu nhận biết u xơ thường gặp như sau:
- Kinh nguyệt kéo dài nhiều ngày không giống như bình thường (rong kinh), kèm theo đó là lượng máu kinh ra nhiều hơn.
- Quan hệ tình dục cảm thấy đau rát, tức ở vùng chậu.
- Tiểu thường xuyên, khối u gây áp lực lên bàng quang khiến cho người bệnh cảm thấy đi tiểu không hết.
- Táo bón, bụng đầy hơi, chướng to như người đang mang thai.
- Đau chân, đau lưng.
- Trường hợp không phổ biến khác, người bệnh có thể bị đau bụng đột ngột do khối u xơ gây hoại tử mạch máu.
Phụ nữ nhận thấy kinh nguyệt có sự thay đổi về chu kỳ và lượng máu kinh ra nhiều bất thường
U xơ tử cung mặc dù được chẩn đoán là bệnh lý không nguy hiểm và thường những khối u tồn tại dưới dạng lành tính nhưng người bệnh không nên chủ quan. Bởi, nếu chúng phát triển với kích thước lớn hơn, biến chứng có thể nguy hại cho sức khỏe như gây mất má
u nghiêm trọng, cơ thể suy nhược,…
Nguyên nhân gây u xơ tử cung
Nguyên nhân chính xác gây u xơ tử cung cho đến hiện nay vẫn chưa được tìm ra. Tuy nhiên, khối u thông thường không xuất hiện ở nữ giới vị thành niên mà phổ biến ở người trong độ tuổi sinh sản. Ngoài ra, những phụ nữ đã mãn kinh cũng có ít nguy cơ hơn những người phụ nữ khác.
Theo đó, những người thường có nguy cơ mắc bệnh là:
- 80% người trong độ tuổi sinh nở chưa ngoài 50 tuổi có thể mắc phải chứng u xơ tử cung. Trong đó, người từ 30 – 40 có nguy cơ cao mắc bệnh.
- Người có nồng độ hormone estrogen không ổn định có nguy cơ hình thành khối u xơ cao hơn bình thường.
- Trong gia đình trước đó có mẹ hoặc chị gái mắc phải chứng bệnh này.
- Theo nghiên cứu, những người phụ nữ da đen có khả năng mắc bệnh u xơ tử cung nhiều hơn.
- Những yếu tố tác động khác có thể kể đến như chế độ dinh dưỡng, nữ giới có kinh sớm, thiếu vitamin D, nghiện rượu bia,…khiến nguy cơ u cơ tăng cao.
Nguyên nhân khiến các khối u xơ xuất hiện do có sự rối loạn hormone trong cơ thể nữ giới
Cụ thể, sau đây là những nguyên nhân khiến cho khối u hình thành và phát triển gây hại cho cơ thể:
- Do thay đổi di truyền: Các tế bào hình thành khối u xơ thông thường có sự biến đổi về gen so với những tế bào bình thường khác trong tử cung.
- Do hormone sinh dục: Hormone có vai trò kích thích quá trình phát triển của nội mạc tử cung là estrogen và progesterone. Chúng tham gia vào việc thúc đẩy sự phát triển của lớp nội mạc chuẩn bị cho kỳ kinh hoặc mang thai. Hai hormone này không ổn định khiến cho nguy cơ hình thành khối u xơ tăng cao.
- Tác động bởi yếu tố tăng trưởng: Một số yếu tố có vai trò duy trì mô trong cơ thể điển hình là insulin IGF có tác động lên quá trình hình thành khối u xơ.
- Cấu trúc nền: Đây được xem là chất liệu quan trọng giúp những tế bào kết dính vào nhau. Đồng thời cấu trúc nền cũng có mối liên hệ mật thiết với ECM tăng trong khối u xơ.
U xơ tử cung có thể phát triển theo nhiều kích thước khác nhau, đồng thời tốc độ phát triển cũng không giống nhau. Một số khối u có thể lớn nhanh một cách đột ngột nhưng cũng có loại tự teo nhỏ theo thời gian. Thậm chí, đối với phụ nữ đang mang thai, khối u xơ vẫn có thể hiện diện, sau đó thu nhỏ hoặc biến mất khi em bé chào đời.
U xơ tử cung có nguy hiểm không?
U xơ tử cung được ghi nhận có mức độ chuyển thành ung thư không cao. Tuy nhiên, chị em phụ nữ vẫn có nguy cơ đối mặt với những biến chứng nguy hại nếu không can thiệp điều trị bệnh. Trường hợp xấu, người bệnh có thể bị đe dọa tính mạng. Những biến chứng của u xơ tử cung như:
U xơ tử cung dẫn đến thiếu máu
Như đã đề cập, khi khối u xơ phát triển quá lớn có thể dẫn đến tình trạng xuất huyết nhiều vào những ngày hành kinh. Người bệnh có thể bị rong kinh – rong huyết, kỳ kinh nguyệt có thể kéo dài gây nên tình trạng thiếu máu cho cơ thể nghiêm trọng.
Tình trạng này có thể là biểu hiện nhưng cũng có thể là dấu hiệu của tình trạng biến chứng khi tử cung có khối u. Người bệnh có thể nhận biết tình trạng cơ thể thiếu máu thông qua dấu hiệu mệt mỏi thường xuyên, da vẻ xanh xao, không có sức sống, hoạt động kém hiệu quả.
Trường hợp cường kinh, máu bị mất đi khá nhiều chỉ trong một thời gian ngắn. Lúc này, người bệnh có thể bị thiếu máu não, thường xuyên thấy choáng váng. Nếu không cấp cứu kịp thời có nguy cơ địa dọa tính mạng người bệnh.
Bên cạnh đó, đối với người bị rong kinh, rong huyết trong thời gian dài có thể gây ra chứng thiếu máu mãn tính. Chị em cũng sẽ có biểu hiện mệt, giảm cân đột ngột, cảm giác khó thở, hụt hơi, choáng váng,…
Chèn ép cơ xung quanh
Những khối u xơ có kích thước lớn gây chèn ép lên những cơ xung quanh. Điển hình như:
- Bàng quang: Khối u xơ chèn ép gây nên cảm giác muốn đi vệ sinh thường xuyên trong ngày. Tuy nhiên, mỗi lần tiểu tiện người bệnh sẽ cảm thấy đau rát, tiểu rắt, tiểu khó và không thể tiểu hết nước tiểu.
- Niệu quản: Nước tiểu bị ứ đọng lại bên trong bể thận gây nên tình trạng viêm đài bể thận. Vấn đề này có thể trở nên nghiêm trọng, chuyển sang viêm mạn tính nếu không sớm điều trị.
- Trực tràng: Người bệnh bị táo bón, khó đại tiện. Lâu ngày, tình trạng này có thể làm cho bệnh nhân nữ mắc phải chứng bệnh trĩ.
- Tĩnh mạch: U xơ chèn ép lên tĩnh mạch dẫn đến hiện tượng phù nề tứ chi của người bệnh.
Xoắn khối u
Thông thường, hiện tượng khối u bị xoắn dưới phúc mạc sẽ xảy ra trong trường hợp khối u có cuống dài. Người bệnh lúc này có thể cảm nhận những bất thường như đau bụng dữ dội, đau đột ngột ở vùng hố c
hậu. Ngoài ra, một số đối tượng còn bị choáng, ngất, nôn mửa, bí tiểu, táo bón.
Khi nhận thấy những biểu hiện này, người bệnh phải nhanh chóng đưa đi cấp cứu. Nếu không can thiệp đúng lúc, người bệnh có thể đối mặt với nguy cơ bị viêm phúc mạc. Thậm chí, tình trạng chuyển biến xấu có thể đe dọa tính mạng của người bệnh.
Nhiễm khuẩn
Người bệnh có thể gặp phải tình trạng nhiễm khuẩn ở vị trí xuất hiện khối u, sau đó có thể lan rộng và ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể. Những vị trí nằm trong nhóm nguy cơ cao như:
- Vị trí khối u xơ tử cung: Thông thường, tình trạng nhiễm khuẩn tại vị trí khối u là những khối có dạng như polyp lộ ra khỏi tử cung. Người bệnh sẽ bị đau bụng từng cơn, nhiệt độ cơ thể tăng cao bất thường, máu chứa nhiều bạch cầu. Tiến hành nội soi thu được hình ảnh của những khối u mềm, nâu sẫm, hoại tử.
- Niêm mạc tử cung: Khi bị nhiễm khuẩn tại niêm mạc tử cung, người bệnh thường bị sốt, ra nhiều khí hư kèm theo mủ và mùi hôi, hạ vị đau đớn bất thường.
- Ống dẫn trứng: Tình trạng nhiễm khuẩn tại ống dẫn trứng có thể ở dạng cấp hay mãn tính. Thông qua những biểu hiện như chảy máu bất thường ở âm đạo, đau vùng chậu, sốt cao.
Biến chứng khi mang thai
Bệnh không có mối liên hệ với việc mang thai của chị em phụ nữ. Tuy nhiên, cũng có một số trường hợp chị em phụ nữ gặp phải biến chứng khi mang thai, đặc biệt đối mặt với nhiều nguy hiểm trong quá trình sinh con nếu có khối u xơ tử cung.
Ngoài ra, u xơ hình thành còn ảnh hưởng đến quá trình thụ thai do khối u chèn ép làm tắc ống dẫn trứng, cản trở tinh trùng thụ tinh với trứng. Một số trường hợp khác, khối u gây sức ép cho em bé, khiến vị trí của thai nhi ép sát vào bụng dễ gây sinh non.
Chẩn đoán u xơ tử cung
Khi nhận thấy cơ thể có những biểu hiện bất thường, chị em nên chủ động thăm khám phụ khoa để xác định tình trạng sức khỏe. Bác sĩ sẽ thu thập thông tin cần thiết về tiểu sử bệnh, thuốc đang sử dụng, triệu chứng đang mắc phải. Sau đó, những xét nghiệm, kiểm tra cần thiết khác sẽ được tiến hành:
- Siêu âm: Hình ảnh của tử cung được ghi nhận nhờ vào sóng âm. Bác sĩ có thể chỉ định người bệnh thực hiện phương pháp này để chẩn đoán cũng như xác định vị trí, kích thước của khối u xơ. Thao tác có thể được thực hiện thông qua việc dị chuyển đầu dò trên bụng hoặc từ ngả âm đạo.
- Xét nghiệm máu: Trường hợp người bệnh có dấu hiệu xuất huyết âm đạo bất thường, xét nghiệm máu có thể được chỉ định thực hiện. Thông qua đó, bác sĩ xem xét công thức máu và nhận dạng tình trạng thiếu máu có phải do mất máu mãn tính không. Đồng thời cũng nhờ kết quả thu được để nhận biết những vấn đề liên quan khác của người bệnh.
- Siêu âm bơm nước muối: Phương pháp này còn được gọi là siêu âm tử cung. Bác sĩ sẽ sử dụng loại nước muối đã được vô trùng cho vào buồng tử cung để kích thích cho cơ quan này rộng ra. Nhờ đó, bác sĩ có thể quan sát tình trạng u xơ bên trong được dễ dàng hơn. Thông thường, trường hợp áp dụng phương pháp này là các bệnh nhân bị ra nhiều máu kinh hoặc chậm có thai.
Các xét nghiệm chẩn đoán u xơ tử cung - Chụp MRI: Hình ảnh thu được cho bác sĩ thấy kích thước, vị trí của các khối u xơ tử cung. Ngoài ra, thông qua việc chụp cộng hưởng từ MRI, hình ảnh của những loại u khác cũng được thể hiện. Do đó, bác sĩ có thể đưa ra phác đồ điều trị phù hợp hơn cho người bệnh.
- Soi buồng tử cung: Một ống nhỏ có gắn đèn ở đầu được đưa vào bên trong buồng tử cung qua cổ tử cung. Nước muối sinh lý được bơm vào làm rộng tử cung, bác sĩ tiến hành quan sát độ mở của vòi trứng, trạng thái của thành tử cung để chẩn đoán bệnh.
- Chụp tử cung, vòi trứng: Sử dụng chất có tác dụng cản quang để thu hình ảnh buồng tử cung, vòi trứng thông qua phương pháp chụp X quang. Thông thường phương pháp này được chỉ định đối với bệnh nhân bị vô sinh. Bên cạnh phát hiện ra khối u xơ, bác sĩ còn có thể phát hiện những tình trạng liên quan khác tại vòi trứng.
Từ kết quả xét nghiệm, kiểm tra thu được, bác sĩ sẽ đưa ra chẩn đoán cho từng người bệnh. Các biện pháp điều trị sẽ được áp dụng dựa theo tình trạng thực tế của mỗi người. Chị em nên lựa chọn cơ sở thăm khám uy tín, chất lượng để thực hiện kiểm tra sức khỏe và điều trị bệnh.
Phương pháp điều trị u xơ tử cung
Việc điều trị u xơ tử cung cho chị em phụ nữ trên thực tế không có phương pháp nào là hoàn hảo tuyệt đối. Bất kỳ biện pháp chữa trị nào cũng có các ưu điểm và hạn chế riêng. Người bệnh tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa để sớm có được kết quả an toàn và hiệu quả nhất. Dưới đây là một số hướng điều trị thường được áp dụng:
Điều trị với thuốc giảm đau
Một số thuốc giảm đau được chỉ định trong trường hợp khối y gây chèn ép như acetaminophen, t
huốc kháng viêm non-steroid,…để xoa dịu cơn đau. Đồng thời, thuốc còn có hiệu quả giúp giảm co thắt kinh nguyệt.
Dùng thuốc tránh thai
Dùng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ. Thuốc phát huy công dụng điều chỉnh hàm lượng hormone sinh dục. Ngoài ra, thuốc giúp giảm nhanh cơn đau cho chị em phụ nữ khi đến tháng, giảm co tử cung và hạn chế tình trạng ra nhiều máu kinh nguyệt.
Bên cạnh đó, một số ngừa thai dạng tiêm progestin hay dạng đặt tử cung cũng được chỉ định nhằm giúp triệu chứng khó chịu khi u xơ phát triển lớn.
Liệu pháp nội tiết tố
Người bệnh có thể được bác sĩ chỉ định sử dụng thuốc bổ sung hormone, nhờ đó gonadotropin được giải phóng nhằm xoa dịu những triệu chứng khó chịu do u xơ tử cung gây ra. Thông qua việc tạm ngừng chu kỳ kinh, kích thích thu nhỏ khối u xơ.
Các thuốc được dùng trong liệu pháp nội tiết tố giúp ngăn cản quá trình tăng sinh quá mức estrogen nên nguy cơ gây ra tác dụng phụ cho người bệnh khá cao. Điển hình là tình trạng mất xương, nóng trong người, khô âm đạo,…
Không những thế, sau một thời gian điều trị, u xơ tử cung vẫn có thể tái phát như cũ. Vì thế, liệu pháp nội tiết tố chỉ mang tính tạm thời, được áp dụng để thu nhỏ u xơ trước khi thực hiện biện pháp can thiệp khác như phẫu thuật loại bỏ khối u.
Thuyên tắc mạch máu
Ngoài những biện pháp kể trên, để ngăn chặn nguồn nuôi khối u xơ, bác sĩ có thể dùng phương pháp thuyên tắc mạch máu. Phù hợp cho đối tượng có khối u ở mức độ nhẹ hoặc trung bình, lúc này khối u sẽ không được cung cấp máu để phát triển như bình thường.
Thông qua thao tác đưa một ống dò niệu quản vào trong tử cung, sau đó phóng những hạt nhựa hay gel li ti vào mạch máu nhằm làm mạch máu co lại khiến u xơ không còn được cung cấp dinh dưỡng. Tuy nhiên, phương pháp này sẽ không được tiến hành nếu bệnh nhân nữ có ý định mang thai và sinh con.
Phẫu thuật
Khi khối u xơ tử cung đã phát triển lớn, phẫu thuật cắt bỏ khối u có thể được thực hiện. Thông thường, phương án này sẽ dành cho những bệnh nhân vẫn còn mong muốn sinh con trong tưởng lại. Bên cạnh cắt bỏ mô tế bào, trường hợp nặng người bệnh phải chấp nhận cắt bỏ một phần hay toàn bộ tử cung để điều trị.
Tuy nhiên, một số trường hợp người bệnh bị ung thư nội mạc tử cung, không phải chứng u xơ. Vì thế, bác sĩ cần xác định dạng bệnh lý thận trọng trước khi tiến hành điều trị cho từng người bệnh. Trường hợp điều trị khối u nhỏ có thể áp dụng thủ thuật cắt bỏ màng bên trong tử cung. Thế nhưng phương pháp này sẽ khiến phụ nữ bị mất hoàn toàn khả năng mang thai.
Siêu âm
Một phương pháp điều trị khác cũng thường được áp dụng đó là sử dụng sóng siêu âm để loại bỏ khối u xơ. Thủ thuật này không làm tổn hại đến tử cung nhiều như những biện pháp khác. Theo đó, bác sĩ sẽ sử dụng sóng siêu âm với cường độ cao để phá hủy các tế bào u xơ.
Người bệnh điều trị bằng phương pháp siêu âm sẽ có thời gian phục hồi nhanh hơn bình thường. Sau 24 tiếng thực hiện, người bệnh đã có thể hoạt động trở lại. Tuy nhiên, về hiệu quả lâu dài thì phương pháp này vẫn cần được nghiên cứu thêm, đồng thời không áp dụng đối với phụ nữ có ý định mang thai.
Chăm sóc phòng ngừa u xơ tử cung
U xơ tử cung tuy đa phần đều là những khối u lành tính, tuy nhiên khả năng biến chứng của chúng có thể xảy ra. Người bệnh có thể phải đối mặt với nhiều hệ lụy nguy hiểm sức khỏe, thậm chí là tình mạng. Do đó, chăm sóc phòng biến chứng và chủ động phòng tránh bệnh được chuyên gia khuyến khích thực hiện. Một số vấn đề cần lưu ý:
- Giữ vệ sinh vùng kín sạch sẽ, không thụt rửa sâu vào bên trong âm đạo.
- Quan hệ tình dục lành mạnh, vệ sinh bộ phận sinh dục trước và sau khi quan hệ, chung thủy đời sống một vợ một chồng.
- Luyện tập thể dục thể thao vừa sức, duy trì thói quen rèn luyện thể dục giúp cơ thể phụ nữ dẻo dai, phòng ngừa những vấn đề sức khỏe.
- Ăn uống đủ chất, uống nhiều nước, không ăn thức ăn quá cay nóng, nhiều dầu mỡ,…Tránh khói thuốc lá, rượu bia, chất kích thích,…
- Giữ tinh thần lạc quan, sắp xếp thời gian làm việc và nghỉ ngơi hợp lý, hạn chế để cơ thể căng thẳng, stress,…
- Thăm khám sức khỏe định kỳ, tuân thủ theo hướng dẫn điều trị của bác sĩ khi sức khỏe có vấn đề. Hạn chế tình trạng tự ý mua thuốc đặt hoặc uống gây ảnh hưởng cho sức khỏe, làm tăng nguy cơ biến chứng nguy hiểm.
U xơ tử cung là bệnh phụ khoa phổ biến của chị em phụ nữ. Tuy không thuộc nhóm bệnh nguy hiểm trực tiếp đến tính mạng, nhưng về lâu dài nếu khối u xơ biến chứng vẫn có thể gây ra nhiều hệ lụy. Do đó, ngay khi chị em nhận thấy cơ thể có những dấu hiệu bất thường hãy chủ động đến gặp bác sĩ phụ khoa để thăm khám và điều trị sớm.
Có thể bạn quan tâm:
- Khám phụ khoa định kỳ như nào? Bao lâu/lần? Ở đâu?
- Khám phụ khoa ở bệnh viện nào tốt nhất hiện nay 2020?
- 10 phòng khám phụ khoa uy tín ở TP HCM (bác sĩ giỏi)
Xem thêm: Tác dụng của chuối: 10 lợi ích to lớn trong loại trái cây giá rẻ