Viêm họng phù nề là dạng bệnh hô hấp gây nhiều khó chịu với biểu hiện sưng đau, tấy đỏ, xung huyết các ổ viêm nhiễm tại niêm mạc hầu họng. Bệnh nếu được điều trị từ giai đoạn khởi phát sẽ dễ dàng và tỷ lệ khỏi hoàn toàn sẽ cao hơn. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cho người đọc những thông tin chung nhất về dấu hiệu và cách điều trị bệnh lý này.
Viêm họng phù nề là bệnh gì? Nguyên nhân do đâu?
Viêm họng phù nề (hay còn gọi là viêm họng xung huyết) là một thể của bệnh viêm họng. Đây được coi là một dạng viêm họng cấp tính thể nặng, có thể xảy ra ở mọi đối tượng, đặc biệt là những người có hệ miễn dịch suy yếu (trẻ nhỏ, người già, người có nhiều bệnh lý nền).
Tình trạng này thường xuất hiện đồng thời với nhiều bệnh lý hô hấp khác như viêm amidan, viêm xoang, viêm mũi,… Nhìn chung, đây không phải bệnh lý nguy hiểm, có thể điều trị dứt điểm nhưng để lại nhiều khó chịu trong sinh hoạt cho người bệnh.
Theo đánh giá của các chuyên gia y tế, nguyên nhân chủ yếu gây viêm họng xung huyết là sự tấn công virus và vi khuẩn đường hô hấp. Trong đó, phổ biến nhất là virus (chiếm đến 70%). Bệnh lý gây ra bởi vi khuẩn hiếm gặp hơn nhưng mức độ nguy hiểm cũng cao và điều trị khó khăn hơn.
Cụ thể, một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh như:
- Thay đổi thời tiết đột ngột: Thời tiết biến đổi đột ngột (chuyển từ nóng sang lạnh) khiến cơ thể không thể thích ứng kịp. Đây là cơ hội rất tốt cho các tác nhân đường hô hấp xâm nhập và gây bệnh tại niêm mạc hầu họng (sưng đau, tấy đỏ dữ dội)
- Ảnh hưởng của môi trường: Môi trường sống ô nhiễm do khói bụi hoặc sinh sống gần khu công nghiệp, ô nhiễm hóa chất là yếu tố thuận lợi nhất cho sự phát triển của virus, vi khuẩn đường hô hấp
- Thói quen không lành mạnh: Người thường xuyên hút thuốc lá cũng rất dễ gây các bệnh lý liên quan đến đường hô hấp. Ngoài ra, hay sử dụng các thực phẩm có gia vị cay nóng, uống nhiều nước đá lạnh cũng là yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
- Căng thẳng áp lực quá độ: Làm việc quá sức, căng thẳng tâm lý, thường xuyên thức khuya khiến cơ thể mệt mỏi, không đủ sức chống lại các tác nhân gây bệnh. Từ đó, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của tác nhân gây bệnh
- Suy giảm hệ miễn dịch: Ở người bệnh bị suy giảm hệ miễn dịch, ví dụ như người già, trẻ nhỏ, phụ nữ có thai,…. có nguy cơ mắc các bệnh đường hô hấp cao hơn.
- Tính chất công việc: Thường xuyên nói to, nói liên tục hoặc tiếp xúc với nguồn không khí ô nhiễm, hóa chất độc hại,… cũng là những yếu tố thuận lợi cho sự phát triển của tác nhân gây bệnh đường hô hấp
- Ảnh hưởng của các vấn đề bệnh lý khác: Ngoài các nguyên nhân trên, tình trạng viêm họng phù nề cũng có thể gây ra do bệnh dạ dày (trào ngược dạ dày), bệnh tiểu đường, bệnh dị ứng,….
Hiểu rõ về các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc viêm họng phù nề sẽ giúp người bệnh phòng tránh và giảm tỷ lệ mắc, ảnh hưởng của bệnh đến sức khỏe.
Triệu chứng bệnh viêm họng phù nề điển hình
Các biểu hiện của viêm họng phù nề không khác biệt nhiều so với các bệnh lý hô hấp khác. Tuy nhiên, người bệnh cũng cần lưu ý một số triệu chứng sau:
- Niêm mạc hầu họng tấy đỏ, sưng đau gây nghẹn họng, k
hó nuốt, khó nói chuyện. Người bệnh hay bị sặc khi ăn hoặc uống nước
- Người bệnh ho nhiều, chủ yếu là ho khan (một số trường hợp nặng thì có thể ho có đờm), cơn ho tăng khi nằm và ngủ
- Sốt cao (biểu hiện đặc trưng với tình trạng phù nề, xung huyết) gây khó chịu, mệt mỏi và đau nhức khắp mình mẩy
- Có thể nhìn rõ hai khối amidan sưng to, tấy đỏ (trường hợp ảnh hưởng đến amidan)
- Sờ thấy hạch dưới cằm
- Chán ăn, mệt mỏi và cơ thể suy nhược
Khi gặp các triệu chứng này, đặc biệt trong trường hợp sốt cao liên tục, người bệnh cần đến ngay các cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị phù hợp.
Viêm họng phù nề có nguy hiểm không?
Viêm họng phù nề là một dạng bệnh viêm họng cấp tính tương đối nghiêm trọng. Việc điều trị cần được tiến hành càng sớm càng tốt, hạn chế tối đa rủi ro biến chứng có thể gặp phải.
Nếu không điều trị kịp thời, người bệnh rất có thể gặp phải một số biến chứng sau:
- Biến chứng tại họng: Không điều trị dứt điểm sớm sẽ tạo điều kiện cho tác nhân gây bệnh phát triển và dẫn đến các biến chứng như áp xe thành họng; viêm tấy hầu họng; hoại tử vùng cổ (biến chứng này ít gặp nhưng cũng cần tuyệt đối lưu ý)
- Biến chứng tại các cơ quan lân cận: Tai mũi họng là các cơ quan có mối liên hệ mật thiết với nhau nên rất dễ bị ảnh hưởng và gây các bệnh liên quan như viêm tai giữa, viêm mũi, viêm xoang,….
- Biến chứng toàn thân: Nguy hiểm hơn, nếu để bệnh diễn tiến nghiêm trọng rất dễ gây biến chứng tại tim, thận, khớp gây bệnh như viêm cầu thận, viêm cơ tim, viêm khớp dạng thấp,….
Ngoài ra, trường hợp viêm họng xung huyết xuất hiện kèm một số triệu chứng sau sẽ rất nguy hiểm:
- Chảy máu vòm họng do tiếp xúc lâu ngày với hóa chất hoặc tác nhân gây bệnh
- Vật nhọn đâm vào gây tổn thương niêm mạc hầu họng, gây viêm và sưng đau
- Tình trạng này cũng có thể dấu hiệu nguy hiểm, cảnh báo bệnh lý nghiêm trọng như ung thư vòm họng, viêm họng mãn tính,….
Cách chữa viêm họng phù nề nhanh chóng, hiệu quả
Viêm họng phù nề ở mức độ nhẹ có thể cải thiện tình trạng sưng tấy sau 3-5 ngày chăm sóc và điều trị hiệu quả. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn và nhanh chóng trị dứt điểm, hạn chế gây biến chứng, người bệnh nên đi khám tại các cơ sở chuyên khoa để được hướng dẫn điều trị đúng cách.
Có nhiều cách chữa viêm họng (dùng thuốc Tây y, thuốc Đông y hoặc mẹo dân gian tại nhà). Tùy thuộc vào mức độ và diễn tiến của bệnh mà áp dụng cho phù hợp.
Điều trị nội khoa bằng phương pháp Tây y
Với phương pháp Tây y, bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám lâm sàng và thực hiện một số xét nghiệm liên quan để việc điều trị chính xác hơn. Một phác đồ điều trị Tây y đúng chuẩn là sự kết hợp giữa điều trị nguyên nhân và điều trị triệu chứng. Cụ thể trong đơn thuốc của người bệnh bị viêm họng phù nề thường gặp các nhóm thuốc sau đây:
Thuốc kháng sinh
Tác dụng chính của nhóm thuốc này là kìm hãm và tiêu diệt các nhóm virus, vi khuẩn gây bệnh. Do đó, khi xác định chính xác nguyên nhân gây bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định dùng kháng sinh với liều lượng phù hợp.
Mỗi loại kháng sinh có phổ kháng khuẩn riêng biệt và phù hợp với từng nhóm tác nhân cụ thể. Để điều trị hiệu quả, bác sĩ cần chỉ định thực hiện kháng sinh đồ cho người bệnh để xác định loại thuốc phù hợp
Một số loại thuốc kháng sinh thường dùng gồm: Penicillin; Kháng sinh nhóm Cephalosporin; Kháng sinh nhóm Macrolid (chỉ định khi mức độ nhiễm khuẩn nặng); một số dạng kháng sinh kết hợp khác.
Thuốc chống phù nề, xung huyết
Dùng trong trường hợp người bệnh có biểu hiện sưng tấy, nóng đỏ ở họng. Bác sĩ sẽ kê dùng kết hợp với các nhóm thuốc chống xung huyết, giảm phù nề. Từ đó, cải thiện tình trạng đau nhức, tấy đỏ, giảm các triệu chứng khó chịu.
Trong đó, loại thuốc phổ biến nhất là thuốc chống phù nề Alpha chymotrypsin – thuốc kháng viêm với tác dụng chống xung huyết. Tùy vào từng tình trạng bệnh bác sĩ sẽ chỉ định dùng thuốc dạng viên uống hoặc viên ngậm dưới lưỡi để điều trị.
Liều dùng cụ thể của alpha chymotrypsin cần lưu ý như sau:
- Viên uống: 2 viên/lần và sử dụng 3-4 lần/ngày
- Viên ngậm dưới lưỡi: Sử dụng 4-6 viên/ngày và chia làm nhiều lần
Một số loại thuốc khác
Ngoài hai loại thuốc chính trên, người bệnh có thể được chỉ định dùng một số nhóm thuốc khác như: thuốc kháng viêm, thuốc hạ sốt, thuốc giảm ho, thuốc giảm đau, thuốc điều trị tại họng (dạng xịt, dạng viên ngậm,….)
Mặc dù thuốc Tây y cho hiệu quả nhanh nhưng cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây tác dụng phụ, đặc biệt với nhóm thuốc kháng sinh.
Do đó, trong quá trình điều trị và sử dụng thuốc, người bệnh cần tuân thủ nghiêm ngặt theo phác đồ của bác sĩ chuyên khoa và theo dõi sát các biểu hiện của cơ thể, ngừng dùng thuốc ngay khi có dấu hiệu bất thường (nổi mề đay, dị ứng, đau bụng, buồn nôn,…)
Phương pháp Đông y chữa viêm họng phù nề
Theo Đông y, viêm họng xung huyết xuất phát từ sự mất cân bằng yếu tố âm dương trong cơ thể. Khi đó, sức đề kháng tự suy giảm, chính khí yếu đi tạo điều kiện cho tà khí xâm nhập qua đường hô hấp. Mặt khác, hầu họng là cửa ngõ lưu thông trực tiếp của cơ thể với môi trường bên ngoài nên rất dễ bị nhiễm các bệnh lý hô hấp.
Nguyên tắc điều trị trong Đông y là đi từ căn nguyên gây bệnh và chữa trị triệt để. Với chứng viêm họng phù nề, các bài thuốc Đông y tập trung vào điều chỉnh sự mất cân bằng âm dương trong cơ thể. Các vị thuốc được sử dụng thường là các loại dược liệu có tác dụng thanh nhiệt, tiêu đờm bổ phế, giải độc trừ thấp,….
Mỗi người bệnh có một cơ địa và tình trạng bệnh khác nhau, do đó để việc điều trị bằng Đông y hiệu quả, người bệnh nên đi khám để được bắt mạch và gia giảm bài thuốc đúng cách.
Các nguyên liệu chính với chứng viêm họng phù nề thường là sài đất, bách bộ, ké đầu ngựa, bồ công anh và cát cánh. Ngoài ra, tùy tình trạng bệnh mà bác sĩ có thể gia giảm thêm một số vị thuốc cho phù hợp với liều lượng thích hợp.
Người bệnh cần kiên trì trong việc sử dụng thuốc, đúng liều và đúng chỉ định của bác sĩ mỗi ngày. Hiệu quả nhanh hay chậm còn phụ thuộc vào cơ địa của người bệnh cũng như sự tương thích của các thành phần trong bài thuốc.
Sử dụng thuốc Đông y tương đối lành tính nên người bệnh cũng không cần lo lắng về việc điều trị trong thời gian kéo dài.Thông thường, để thuốc có tác dụng triệt để, người bệnh thường phải sử dụng tối thiểu 1-2 tháng
Mẹo dân gian cải thiện triệu chứng tại nhà
Nếu viêm họng phù nề ở mức độ nhẹ, mới khởi phát, người bệnh có thể áp dụng các mẹo dân gian để cải thiện triệu chứng. Người bệnh cũng có thể áp dụng các mẹo này kết hợp với phương pháp điều trị chính khác để nâng cao hiệu quả điều trị.
Việc kết hợp cần thông qua ý kiến bác sĩ điều trị để tránh việc gây tương tác giữa các loại thuốc trong quá trình chữa trị, gây nguy hiểm cho người bệnh. Có thể tham khảo một số mẹo dân gian dễ sử dụng sau đây:
- Ngậm lá bạc hà: Thành phần chính của lá bạc là là tinh chất menthol – dạng hoạt chất rất có lợi cho tình trạng sưng đau, tấy đỏ tại cổ họng. Người bệnh chỉ cần chuẩn bị một nắm lá bạc hà vừa đủ, rửa sạch, hãm với nước nóng khoảng 15-20 phút. Uống 1-2 tách trà/ngày giúp cải thiện các triệu chứng xung huyết niêm mạc họng rất hiệu quả.
- Uống trà mật ong – chanh: Chuẩn bị lượng nước cốt chanh tương đương với ½ quả chanh tươi, thêm 1-2 thìa mật ong nguyên chất và một lượng nước ấm vừa đủ. Khuấy đều, uống 2-3 lần/ngày để tăng hiệu quả điều trị.
- Uống trà gừng: Người bệnh chuẩn bị trà gừng bằng cách đun nóng vài lát gừng tươi với nước, uống hàng ngày. Có thể thêm mật ong để gia tăng hương vị và tăng hiệu quả đ
iều trị viêm họng xung huyết. - Súc miệng với nước muối: Súc họng với nước muối pha loãng cũng là biện pháp làm sạch cổ họng hiệu quả. Từ đó, ngăn chặn sự phát triển và lây lan của các nhóm virus, vi khuẩn đường hô hấp và hỗ trợ điều trị bệnh hiệu quả.
Biện pháp phòng ngừa viêm họng phù nề
Viêm họng phù nề là một dạng diễn tiếp cấp tính của bệnh lý viêm họng thông thường, tiềm ẩn nguy cơ gây biến chứng nguy hiểm. Chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa sẽ giúp người bệnh hạn chế được bệnh lý hô hấp nguy hiểm này. Cụ thể như sau:
- Luôn giữ vệ sinh tai mũi họng bằng nước muối sinh lý (dạng có sẵn hoặc tự pha)
- Giữ ấm cơ thể, đặc biệt vùng cổ họng khi thời tiết thay đổi đột ngột
- Uống nhiều nước, không để cổ họng bị khô (tối thiểu uống 2 lít nước/ngày). Có thể uống dưới nhiều dạng: nước hoa quả, nước ép rau củ, nước canh,….
- Mang khẩu trang bảo vệ đường hô hấp khi ra ngoài, đặc biệt đến chỗ đông người
- Hạn chế tiếp xúc trực tiếp, dùng chung đồ dùng cá nhân với người có dấu hiệu mắc các bệnh lý hô hấp
- Hạn chế hút thuốc lá, uống rượu bia vừa ảnh hưởng đến cổ họng vừa có hại cho sức khỏe chung
- Bổ sung các nhóm thực phẩm tốt cổ họng và sức đề kháng (ví dụ như nhóm thực phẩm giàu vitamin C,E, thực phẩm giàu kẽm,….)
- Hạn chế uống nước lạnh, nói chuyện lớn tiếng, hét to kéo dài,…
- Tạo thói quen rửa sạch tay thường xuyên, ngăn chặn việc đưa tay lên mắt, mũi, miệng gây các bệnh lý hô hấp
- Rèn luyện thể lực hàng ngày nhẹ nhàng, nâng cao sức đề kháng của cơ thể
Viêm họng phù nề là dạng bệnh hô hấp, cần cảnh giác và điều trị càng sớm càng tốt. Để chữa trị nhanh chóng và hiệu quả, người bệnh nên chủ động đi thăm khám và thực hiện theo chỉ dẫn của bác sĩ. Chủ động điều chỉnh chế độ sinh hoạt và chế độ dinh dưỡng để tình trạng bệnh nhanh chóng dứt điểm.
Thông tin bổ ích:
- Viêm họng ù tai: Nguyên nhân gây bệnh và cách xử lý dứt điểm
- Cách chữa viêm họng nhanh nhất bác sĩ chuyên khoa khuyên dùng
- TOP 11 thuốc chữa viêm họng phổ biến và lưu ý khi sử dụng
Xem thêm: Các thông tin cơ bản về bệnh tiểu đường