Site icon Ung thư & Sức khỏe: Kiến thức chăm sóc điều trị bệnh nhân ung thư !

Xét nghiệm tầm soát (Phát hiện sớm) ung thư : Những thông tin cần biết

Xét nghiệm tầm soát ung thư là phương pháp sử dụng các kỹ thuật khác nhau để đánh giá nguy cơ và phát hiện sớm tế bào ung thư. Hiện nay, phương pháp này có thể phát hiện hầu hết các loại ung thư thường gặp như ung thư cổ tử cung, ung thư vú, ung thư gan, ung thư dạ dày, ung thư tuyến tiền liệt,…

Xét nghiệm tầm soát ung thư là gì?

Xét nghiệm tầm soát ung thư là gì?

Xét nghiệm tầm soát ung thư ứng dụng các phương pháp khác nhau (xét nghiệm hình ảnh, xét nghiệm sinh hóa, sinh thiết,…) để phát hiện tế bào ung thư trong cơ thể. Hiện nay, các phương pháp này còn có thể phát hiện nguy cơ ung thư ngay cả khi tế bào chưa chuyển thành ác tính.

Chính vì vậy, tầm soát ung thư có thể dự đoán nguy cơ và phát hiện sớm các bệnh lý ung thư. Từ đó giúp bệnh nhân can thiệp điều trị trong thời gian sớm nhất và tăng khả năng điều trị khỏi bệnh hoàn toàn.

Tầm soát ung thư phát hiện được bệnh lý nào?

Thực tế, tất cả các tế bào trong cơ thể đều có khả năng phát triển loạn sản và ác tính hóa. Hiện nay với sự phát triển của công nghệ hiện đại, tầm soát ung thư có thể phát hiện sớm các bệnh lý như:

Khi nào nên xét nghiệm tầm soát ung thư?

Tầm soát ung thư thường được khuyến khích thực hiện ít nhất 1 năm/ lần – đặc biệt là đối với người cao tuổi và người có tiền sử gia đình mắc bệnh ung thư. Ngoài ra, bạn cũng có thể chủ động tầm soát định kỳ nếu có các yếu tố nguy cơ như mắc các bệnh mãn tính, chế độ ăn uống không lành mạnh, sinh hoạt thất thường, đời sống tình dục phóng túng,…

1. Ung thư vú

Ung thư vú là một trong những loại ung thư phổ biến nhất hiện nay. Tuy nhiên nếu phát hiện sớm, khối u sẽ nhanh chóng bị loại bỏ và hạn chế tối đa nguy cơ di căn sang những cơ quan khác.

Phụ nữ từ 40 – 54 tuổi nên sàng lọc ung thư vú ít nhất 1 lần/ năm 

Vì vậy, nên thực hiện tầm soát ung thư vú khi:

2. Ung thư/ polyp đại trực tràng

Ung thư/ polyp đại trực tràng là loại ung thư thường gặp ở đường tiêu hóa, bên cạnh ung thư thực quản và ung thư dạ dày. Nghiên cứu cho thấy, nguy cơ mắc các bệnh lý này có thể tăng lên theo độ tuổi. Do đó, nên chủ động tầm soát ung thư và polyp đại trực tràng trong những trường hợp sau:

3. Ung thư phổi

Trung bình mỗi năm có khoảng 20.000 người mắc bệnh ung thư phổi. Con số này tiếp tục tăng lên trong những năm gần đây do ảnh hưởng của môi trường ô nhiễm và biến đổi khí hậu. Theo dự đoán, mỗi ngày sẽ có khoảng 90 người được chẩn đoán mắc bệnh ung thư phổi.

Người từ 55 tuổi trở lên nên sàng lọc ung thư phổi hàng năm 

Chính vì vậy, nên chủ động tầm soát ung thư phổi để bảo vệ sức khỏe bản thân. Đặc biệt là trong những trường hợp sau:

4. Ung thư cổ tử cung

Ung thư cổ tử cung là loại ung thư thường gặp ở nữ giới bên cạnh ung thư vú. Số lượng nữ giới mắc loại ung thư này đang có xu hướng tăng lên ở trên thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng. Theo thống kê của Viện nghiên cứu phòng chống ung thư Việt Nam, ung thư cổ tử cung là loại ung thư chiếm vị trí thứ 4 và đang có xu hướng trẻ hóa.

Phụ nữ từ 21 tuổi trở lên cần xét nghiệm Pap 3 năm/ lần để phát hiện sớm ung thư cổ tử cung

Các đối tượng nên tầm soát ung thư cổ tử cung:

5. Ung thư tuyến tiền liệt

Ung thư tuyến tiền liệt là loại ung thư thường gặp ở nam giới. Tương tự như ung thư vú, loại ung thư này có xu hướng gặp nhiều ở nam giới cao tuổi.

Do đó, nên thực hiện tầm soát ung thư tuyến tiền liệt trong những trường hợp sau:

Ngoài ra, bạn cũng có thể thực hiện tầm soát các loại ung thư khác nếu có người thân cận huyết được chẩn đoán mắc các bệnh ung thư có khả năng di truyền. Bên cạnh đó, bác sĩ cũng có thể cân nhắc, đánh giá tình trạng sức khỏe và yêu cầu thực hiện sàng lọc ung thư đối với những đối tượng có nguy cơ cao.

Các xét nghiệm được thực hiện để tầm soát ung thư

Hiện nay, có nhiều phương pháp được thực hiện để phát hiện sớm tế bào ác tính. Với mỗi loại ung thư, bác sĩ sẽ thực hiện các xét nghiệm khác nhau. Ngoài ra, số lượng xét nghiệm được chỉ định còn phụ thuộc vào kết quả của các xét nghiệm cơ bản và độ tuổi của người thực hiện.

1. Xét nghiệm tầm soát ung thư vú

Để phát hiện sớm tế bào ung thư vú, cần thực hiện các xét nghiệm sau:

Tầm soát ung thư vú bao gồm X-Quang tuyến vú, MRI, siêu âm, sinh thiết vú và xét nghiệm gen

2. Các xét nghiệm tầm soát polyp, ung thư đại trực tràng

Để tầm soát polyp và ung thư đại trực tràng, cần thực hiện các xét nghiệm sau:

Nội soi đại trực tràng là một trong những kỹ thuật giúp phát hiện ung thư

3. Các xét nghiệm phát hiện sớm ung thư cổ tử cung

Nguy cơ bị ung thư cổ tử cung có xu hướng tăng lên theo độ tuổi. Do đó, nữ giới từ 21 tuổi trở nên sàng lọc ung thư đều đặn mỗi năm. Tùy theo độ tuổi của bệnh nhân, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện các xét nghiệm sau:

Xét nghiệm Pap giúp phát hiện tế bào bất thường và đánh giá nguy cơ bị ung thư cổ tử cung

4. Xét nghiệm tầm soát ung thư dạ dày

Ung thư dạ dày thường gặp ở người bị viêm loét dạ dày tá tràng trên 10 năm – đặc biệt là những đối tượng dương tính với vi khuẩn Helicobacter pylori (Hp). Ngoài ra, người có tiền sử gia đình mắc bệnh lý này cũng cần sàng lọc ung thư thường xuyên.

Các xét nghiệm tầm soát ung thư dạ dày, bao gồm:

5. Các xét nghiệm tầm soát ung thư gan

Ung thư gan là một trong những loại ung thư ở đường tiêu hóa phổ biến, chỉ đứng thứ 2 sau ung thư dạ dày. Bệnh lý này thường gặp ở người có bệnh gan mãn tính, uống rượu bia thường xuyên và hút thuốc lá trong nhiều năm.

Xét nghiệm AFP giúp phát hiện các bệnh lý về gan – trong đó có ung thư gan

Các xét nghiệm giúp phát hiện sớm ung thư gan:

6. Các xét nghiệm sàng lọc ung thư vòm họng

Ung thư vòm họng xảy ra khi các tế bào ở vòm họng phát triển bất thường và tạo thành khối u ác tính. Loại ung thư này thường xuất hiện ở người trung niên và cao tuổi có thói quen uống rượu bia và hút thuốc lá trong thời gian dài.

Nội soi NBI (nội soi với dải tần ánh sáng hẹp) được thực hiện để phát hiện sớm ung thư vòm họng

Các xét nghiệm phát hiện sớm ung thư vòm họng, bao gồm:

7. Các xét nghiệm tầm soát ung thư khác

Đối với mỗi loại ung thư, bác sĩ sẽ yêu cầu thực hiện các xét nghiệm khác nhau. Ban đầu, bác sĩ thường đề nghị thực hiện các xét nghiệm lâm sàng trước khi can thiệp kỹ thuật cận lâm sàng.

Một số xét nghiệm tầm soát ung thư khác:

Quy trình tầm soát ung thư

Tầm soát ung thư bao gồm 3 bước chính:

1. Thăm khám lâm sàng

Trước khi chỉ định các xét nghiệm cận lâm sàng, bác sĩ cần thăm khám lâm sàng để đánh giá tình trạng sức khỏe, khai thác tiền sử bệnh lý cá nhân và gia đình. Ngoài ra, bác sĩ có thể thu thập một số triệu chứng bất thường mà bệnh nhân gặp phải để khoanh vùng những nguy cơ có thể xảy ra.

2. Thực hiện xét nghiệm cơ bản

Các xét nghiệm cơ bản được thực hiện để phát hiện các dấu hiệu bất thường. Các xét nghiệm này có thể được thực hiện theo mong muốn của bệnh nhân hoặc cũng có thể là yêu cầu của bác sĩ (tùy trường hợp). Các xét nghiệm cơ bản thường là xét nghiệm nước tiểu, xét nghiệm sinh hóa,…

3. Chẩn đoán hình ảnh

Bên cạnh đó, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện một số xét nghiệm hình ảnh như chụp MRI, CT, siêu âm và X-Quang,… để phát hiện các khối u bất thường. Ngoài ra, chẩn đoán hình ảnh còn giúp bác sĩ xác định vị trí, kích thước khối u và đánh giá tình trạng di căn của tế bào ung thư.

Vì sao cần xét nghiệm tầm soát ung thư?

Không giống với các bệnh truyền nhiễm, ung thư là bệnh lý có tiến triển chậm. Quá trình biến đổi và ác tính hóa tế bào có thể diễn ra trong 3 – 7 năm và hầu như không gây ra các triệu chứng điển hình. Các triệu chứng của bệnh tương đối mờ nhạt và rất dễ bị nhầm lẫn với một số bệnh lý thông thường.

Do đó, đa phần bệnh nhân bị ung thư đều chỉ phát hiện khi bệnh đã chuyển sang giai đoạn nặng. Tuy nhiên ở giai đoạn này, khả năng điều trị khỏi là rất thấp vì tế bào đột biến đã di căn sang các cơ quan khác trong cơ thể (còn được gọi là giai đoạn ung thư di căn).

Tầm soát ung thư giúp giải tỏa cảm giác lo lắng về sức khỏe của bản thân

Chính vì vậy, tầm soát ung thư có vai trò quan trọng trong phát hiện sớm mầm móng ung thư – ngay cả khi tế bào chưa chuyển thành ác tính. Việc phát hiện ung thư sớm giúp tăng khả năng điều trị dứt điểm, giảm mức độ ảnh hưởng của bệnh, hạn chế gánh nặng về kinh tế, nâng cao chất lượng cuộc sống và giúp kéo dài tuổi thọ của người bệnh.

Ngoài ra, tầm soát ung thư định kỳ còn giúp bệnh nhân tránh được cảm giác lo lắng về sức khỏe của bản thân – đặc biệt là những đối tượng có nguy cơ cao.

Bài viết đã tổng hợp một số thông tin cần biết về xét nghiệm tầm soát ung thư. Hy vọng qua bài viết, bạn đọc có thể hiểu rõ hơn về phương pháp này và chủ động trong việc sàng lọc ung thư để bảo vệ sức khỏe của bản thân.

Nguồn: https://ihs.org.vn/xet-nghiem-tam-soat-ung-thu-32368.html

Xem thêm: TOP 12 bài thuốc dân gian chữa viêm xoang mãn tính bác sĩ khuyên dùng

Rate this post
Exit mobile version