Em trai tôi năm nay 28 tuổi, làm công nhân khai thác đá ở Quảng Ninh. Mới đây, các bác sỹ chẩn đoán em tôi bị bệnh bụi phổi. Xin hỏi viemphequan.net bệnh bụi phổi là gì? Tại sao lại bị bệnh bụi phổi? Xin cảm ơn rất nhiều!
Hữu Hưng (35 tuổi, Thạch Thất, Quốc Oai – Hà Nội)
Bệnh bụi phổi là gì?
Chào bạn Hữu Hưng, trước tiên viemphequan.net cảm ơn bạn đã yêu mến và tin tưởng chuyên mục Hỏi – Đáp của trang tin chia sẻ kiến thức sức khỏe của chúng tôi. Về câu hỏi thắc mắc của bạn, chúng tôi xin trả lời như sau:
Bệnh bụi phổi là gì?
Theo thống kê, hiện nay số người bị bệnh bụi phổi nghề nghiệp chiếm tỷ lệ cao nhất trong 28 bệnh nghề nghiệp được bảo hiểm hiện nay ở nước ta. Đặc biệt, bụi phổi silic và bụi phổi bông là hai dạng bệnh phổ biến nhất.
Bệnh bụi phổi là gì? Theo các nhà khoa học, bệnh bụi phổi là do bụi tích lũy trong phổi thông qua quá trình người bệnh hít thở khói bụi bẩn vào trong cơ thể thường xuyên. Nếu kích thước bụi lớn nó sẽ bắt giữ ở đường thở và đào thải ra ngoài dễ dàng. Tuy nhiên, nếu bụi có kích thước nhỏ sẽ tiến sâu vào trong phế nang dẫn tới việc đào thải chậm hơn. Lâu dần, những hạt bụi đó sẽ gây nên bệnh bụi phổi.
Bệnh bụi phổi nguyên nhân do đâu?
Như vậy, nguyên nhân gây bệnh bụi phổi chủ yếu là do tiếp xúc với vật liệu có tính phân tán thành những hạt rất nhỏ có khả năng xâm nhập vào phổi. Bụi phổi silic là một dạng bệnh phổ biến ở ngành khai thác đá liên quan tới mài, cắt, chế tạo vật liệu xây dựng.
Trong câu hỏi của bạn Hữu Hưng không nói rõ em trai đang bị bệnh bụi phổi gì nhưng với ngành nghề em bạn đang làm thì có thể đang mắc bệnh bụi phổi silic.
Triệu chứng bệnh bụi phổi
Những người bị bệnh bụi phổi ở giai đoạn đầu thường không có bất cứ dấu hiệu nào. Chỉ đến khi bệnh tiến triển nặng sẽ có các triệu chứng:
- Ho khan hoặc khạc đờm đen, ho ra máu vào buổi sáng.
- Tức ngực, khó thở, thở nhiều hơn hoặc thở gấp khi hoạt động. Một số trường hợp thấy khó thở ngay cả khi nghỉ ngơi.
Những triệu chứng thường gặp của bệnh bụi phổi là ho có đờm, khó thở
Các loại bệnh bụi phổi phổ biến hiện nay
Bệnh bụi phổi silic
Là trạng thái bệnh lý của phổi do hít phải bụi silic tự do trong môi trường lao động. Đặc điểm của bệnh bụi phổi silic là xơ hóa và phát triển các hạt ở 2 phổi gây khó thở. X – quang phổi là những hình ảnh tổn thương đặc biệt. Về lâm sàng là tình trạng khó thở.
Các công việc gây nguy cơ mắc bệnh bụi phổi silic
- Nghề khai thác quặng đá có chứa silic tự do
- Công việc làm nhẵn hoặc sạch vật bằng tia cát.
- Nghề đúc tiếp xúc với bụi cát khuôn và làm sạch vật đúc.
- Tán, nghiền và sàng các quặng đá có chứa silic tự do
- Chế biến, sản xuất thủy tinh, đồ gốm, gạch chịu lửa.
- Nghề đẽo mài đá có chứa silic tự do.
Triệu chứng bệnh bụi phổi silic
Lâm sàng:
- Ho và khạc đờm
Giai đoạn đầu rất ít, tần suất thưa. Khi bệnh nặng hơn, ho và khạc đờm kéo dài, liên tục. Đó là dấu hiệu viêm phế quản mãn tính.
- Khó thở, thở gắng sức
Là dấu hiệu cơ bản, đặc trưng của bệnh bụi phổi silic do khí thũng hoặc xơ hóa phổi.
- Đau ngực
Đây là triệu chứng thường gặp, hay đau ở vùng đáy phổi.
- Ho ra máu và khạc đờm đen
Triệu chứng ho ra máu thường xuất hiện khi kết hợp với bệnh lao phổi. Ho khạc đờm đen trong và lỏng gặp ở công nhân ngành than.
Tiến triển
Bệnh bụi phổi silic tiến triển chậm, xơ hóa ngày càng lan tỏa. Bệnh hầu như không chữa trị được và thường tử vong ở độ tuổi 45 – 50. Tuy nhiên, nếu phát hiện kịp thời và ngừng tiếp xúc với bụi silic thì nhiều trường hợp bệnh ổn định.
Bệnh bụi phổi silic xơ hóa ngày càng lan tỏa
Điều trị bệnh bụi phổi slic
Hiện nay chưa có thuốc điều trị đặc hiệu bệnh. Chỉ có thuốc chữa trị triệu chứng và nâng cao thể trạng giúp làm giảm và ngăn ngừa bệnh tiến triển.
- Điều trị viêm phế quản mãn tính: Thuốc kháng sinh, giảm ho và thuốc long đờm.
- Thuốc bổ dưỡng nâng cao thể trạng cho người bệnh, các loại sinh tố hoa quả.
- Điều tri biến chứng suy tim: Thuốc digital và lợi tiểu. Người bệnh cần nghỉ ngơi, ăn nhạt.
- Suy hô hấp: Thở oxy.
Bệnh bụi phổi amiăng
Hợp chất hóa học Amiăng dạng sợi và được sử dụng rộng rãi trong các ngành công nghiệp và tiêu dùng. Người tiếp xúc với amiăng thường xuyên có thể mắc bệnh bụi phổi amiăng.
Tình trạng tổn thương xơ hóa (không ác tính) lan tỏa trong nhu mô phổi được gọi là bệnh bụi phổi amiăng. Bệnh mang tính đặc thù nghề nghiệp, xuất hiện sau 5 – 20 năm tiếp xúc.
Những ngành nghề dễ mắc bệnh bụi phổi amiăng
- Công việc khoan, đập phá và khai thắc đá, quặng có amiăng.
- Chải sợi, kéo sợi và dệt vải amiăng.
- Sản xuất vật liệu xây dựng tấm lợp amiăng.
- Tán, nghiền, sàng và thao tác khô với đá hoặc quặng có chứa amiăng.
- Làm cách nhiệt bằng amiăng.
- Thao tác khô với amiăng trong chế tạo xi – măng amiăng, chế tạo bìa giấy, má phanh ô tô bằng amiăng.
- Tháo dỡ, phá dỡ các công trình xây dựng sử dụng amiăng
Bệnh bụi phổi amiăng thường gặp ở những người làm trong ngành sản xuất vật liệu xây dựng tấm lợp amiăng
Triệu chứng bệnh phổi amiăng
- Ho kéo dài
Ban đầu ho khan, sau chuyển ho có đờm.
- Khó thở, đau tức ngực
Đây là hai dấu hiệu điển hình của bệnh. Tuy nhiên, hầu hết các trường hợp bị bệnh bụi phổi amiăng không xuất hiện các triệu chứng. Khi gắng sức sẽ đau tức ngực, khó thở.
- Ho ra máu, thở khò khè
Điều trị bệnh bụi phổi amiăng
- Bệnh tổn thường xơ hóa lan tỏa không phục hồi nên chỉ điều trị triệu chứng.
- Tập hít thở ở môi trường sạch sẽ.
- Điều trị biến chứng bệnh bụi phổi amiăng như suy hô hấp, suy tuần hoàn.
- Ngừng tiếp xúc với amiăng. Tuy nhiên, sau nhiều năm ngừng tiếp xúc thì tổn thương xơ hóa phổi vẫn tiến triển.
Tiếp xúc với amiăng còn có thể gây ra tràn dịch, vôi hóa màng phổi, ung thư phổi, ung thư biểu mô.
Bệnh bụi phổi bông
Đây là bệnh bụi phổi nghề nghiệp do tiếp xúc với bụi bông trong môi trường làm việc không thông thoáng.
Những công việc dễ mắc bệnh bụi phổi bông
- Công việc cán bông, đóng kiện bông. Bộ phận cào, xé, chải bông, ghếp và kéo sợi thơ, xe và dệt vải.
- Làm việc tại các cơ sở bông tái sinh.
- Nghề dệt vải, ngoài bụi bông còn có nấm mốc, bụi hồ sợi.
- Chế biến và kéo sợi gai – lanh, dứa sợi, bụi phát sinh ở bộ phận chải, làm mềm và kéo sợi.
Bệnh bụi phổi bông dễ xảy ra ở những người làm trong nhà máy dệt vải
Triệu chứng bệnh bụi phổi bông
- Đau thắt ngực
- Khó thởm thở khò khè
- Ho
Bệnh bụi phổi bông có thể gây hẹp đường thở, sẹo phổi và tử vong do suy hô hấp hoặc nhiễm trùng.
Điều trị bệnh bụi phổi bông
Tương tự như các loại bệnh bụi phổi khác, bệnh không có thuốc điều trị đặc hiệu nên chỉ điều trị triệu chứng. Sử dụng thuốc kháng histamin và thuốc giãn phế quản. Bệnh ở giai đoạn nặng chỉ có thể làm giảm các triệu chứng tạm thời. Khi bệnh bụi phổi bông đã biến chứng gây bệnh tâm phế mạn, điều trị như bệnh lý này về mặt nội khoa.
Biện pháp phòng ngừa bệnh bụi phổi là gì?
Những phương pháp điều trị bệnh phổi rất khó khăn và phức tạp, chủ yếu là sử dụng thuốc kháng sinh, rửa phổi hoặc thở oxy.
Bệnh bụi phổi có thể dẫn tới biến chứng nguy hiểm như viêm phế quản mãn tính, suy hô hấp hoặc nhiễm khuẩn cấp tính phế quản phổi. Do đó, việc ngăn chặn cũng như bệnh trở nặng hơn là rất quan trọng.
- Người lao động thường xuyên tiếp xúc với bụi khoáng luôn luôn sử dụng các thiết bị bảo hộ.
Đồ bảo hộ gồm quần áo, kính mắt, khẩu trang chống bụi theo đúng chỉ dẫn của nhà sản xuất.
Trang bị đồ bảo hộ phòng tránh bệnh bụi phổi
- Tránh tiếp xúc amiăng tại nhà.
Nếu bạn đang sở hữu một ngôi nhà cũ nát sẽ rất nguy hiểm bởi chất amiăng trong các thiết bị nhà bạn không được an toàn có thể gây tăng nặng bệnh bụi phổi.
- Tuyệt đối không hút thuốc lá và tiếp xúc với khói thuốc.
Qua những thông tin trên, mong rằng Hữu Hưng biết được bệnh bụi phổi là gì? Những loại bệnh bụi phổi thường gặp. Triệu chứng, nguyên nhân, cách điều trị và ngăn ngừa bệnh bụi phổi hiệu quả. Từ đó, Hữu Hưng sẽ có lời khuyên hữu ích cho em trai.
THAM KHẢO THÊM:
=>> Những loại vitamin giúp bạn giải tỏa băn khoăn: Ăn gì bổ phổi?
Xem thêm: Chữa đau dạ dày bằng lá vú sữa có thực sự hiệu quả?