Cây Nhàu là một vị thuốc dân gian quý có công dụng hữu hiệu trong việc chữa nhiều loại bệnh của con người. Những tác dụng tuyệt vời của loại thảo dược này gồm có trị chứng đau nửa đầu, nhức đầu kinh niên, ổn định huyết áp, giúp lưu thông máu huyết, hỗ trợ tiêu hóa. Vậy cách dùng đúng loại cây này như thế nào? Cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé.
Đặc điểm
cây Nhàu có tên tiếng Anh là Noni. Tên gọi khác là cây ngao, cây giàu, cây Nhàu núi. Tên khoa học của loài cây này là Morinda citrifolia L.
Cây Nhàu có chiều cao chừng 6 đến 8m, thân cây mịn. Nhàu thường mọc ở những nơi ẩm thấp, dọc bên bờ sông suối. Cây có nhiều cành, cành to.
Lá mọc đối nhau, có hình bầu dục, dài từ 12 – 15 cm. Hoa nhàu thường nở vào dịp tháng 1 hoặc 2. Quả nhàu thường chín khoảng tháng 7 hoặc 8, có hình trứng, hơi xù xì. Quả non màu xanh nhạt, quả chín màu trắng hồng và mùi nồng. Bên trong ruột quả có một lớp cơm mềm có thể ăn được, ở chính giữa có nhân cứng.
Phân bố
Cây Nhàu là loại cây ưa sáng, xuất hiện phổ biến nhất ở Châu Á nhiệt đới và châu Đại Dương, đặc biệt là ở các quốc gia Trung Quốc, Ấn Độ và Việt Nam. Ở Việt Nam, nhàu thường mọc chủ yếu ở miền Nam, một vài tỉnh của miền Trung và miền Bắc .
Thu hái
Những bộ phận của cây Nhàu thường được thu hái để sử dụng làm thuốc chữa bệnh là rễ, quả, lá và vỏ cây. Rễ nhàu thường được sử dụng phổ biến nhất.
Những bộ phận của cây Nhàu thường được thu hái để sử dụng làm thuốc chữa bệnh là rễ, quả, lá và vỏ cây
Mỗi bộ phận của cây Nhàu nên được thu hái vào các thời điểm khác nhau trong năm thì chất lượng mới đạt cao nhất. Người ta thường thu hái rễ nhàu và lá nhàu vào còn thu hái quả nhàu vào mùa hạ.
Khi thu hái rễ cây Nhàu, người ta chỉ đào một phần rễ, đem về rửa thật sạch rồi thái thành lát mỏng, sau đó đem phơi nắng hoặc sấy cho khô để dành dùng dần. Lá, quả cũng đem rửa sạch, thái khúc nhỏ rồi đem phơi hoặc sấy.
Đối với các bộ phận của cây Nhàu tươi chưa dùng đến thì nên bảo quản ở nơi thoáng mát, khô ráo, không tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời. Còn những bộ phận đã phơi khô thì cần bảo quản trong bao bì, đóng kín khi không sử dụng, để nơi khô ráo để chất lượng tốt về lâu dài.
Thành phần hóa học của cây Nhàu
Các bộ phận của cây Nhàu có chứa hơn 140 hoạt chất khác nhau. Trong đó bao gồm những khoáng chất cần thiết đối với cơ thể chúng ta. Chẳng hạn như : Ca, Zn, Cu, Fe, Các Vitamin A, E, C, các Vitamin nhóm B, P, Mg, Axit Folic và rất nhiều khoáng chất khác,…
Các bộ phận của cây Nhàu có chứa hơn 140 hoạt chất khác nhau, bao gồm những khoáng chất cần thiết đối với cơ thể chúng ta
Riêng trong trái cây Nhàu còn chứa hợp chất prexonine. Đây là hợp chất khi kết hợp với enzyme proxeronine có trong dạ dày sẽ tạo ra xeronine.
Chất xeronine kết hợp với protein sẽ cấu tạo thành các khối sản xuất năng lượng để nuôi dưỡng, tái tạo tế bào của cơ thể luôn khỏe mạnh và phát triển. Chất Damnacanthal có trong trái nhàu còn có công dụng hỗ trợ chuyển hóa tế bào ung thư trở về bình thường, giúp hồi phục sức khỏe cho bệnh nhân ung thư.
Công dụng của cây Nhàu
Cây Nhàu là một vị thuốc quý được sử dụng nhiều để trị bệnh trong Đông y. Một số tác dụng chính của vị thuốc này là thông kinh hoạt huyết, điều trị cao huyết áp, ổn định huyết áp,…
Cây Nhàu là một vị thuốc quý được sử dụng nhiều để trị bệnh trong Đông y
Loại bỏ độc tố
Cây Nhàu có khả năng thanh lọc cơ thể để loại trừ độc tố gây hại. Ngoài ra còn giúp tăng khả năng hấp thụ các vitamin, khoáng chất,.. để cơ thể luôn khỏe mạnh.
Giảm đau
Cây Nhàu được sử dụng trong các bài thuốc để hỗ trợ điều trị và những cơn đau hay gặp của con người. Chẳng hạn như đau lưng, đau mỏi cơ, đau cổ. Đây còn là thảo dược giúp trị bệnh phong tê thấp, đau nhức xương khớp, tê bì chân tay, ngăn ngừa và trị bệnh gout. Đặc biệt là điều trị hiệu quả những cơn đau nửa đầu, nhức đầu kinh niên do bị căng thẳng, áp lực.
Chống viêm
Nhàu có tác dụng hỗ trợ trong việc điều trị các chứng viêm khớp, đau nhức xương cổ tay. Còn giúp giảm đau, giảm sưng viêm ở vết thương như căng da, bị thâm tím và bỏng, trị các vết loét da và ngăn ngừa phát ban.
Làm êm dịu thần kinh
Cây Nhàu chứa nhiều chất có lợi có công dụng làm giảm những khó chịu, căng thẳng, mệt mỏi, giúp hệ thần kinh được êm dịu, thư thái. Đối với những người mất ngủ, khó ngủ thì nhàu cũng là bài thuốc an thần hiệu quả, giúp ngủ ngon và sâu giấc hơn.
Đặc biệt là không có hại cho cơ thể và không gây nghiện như những thuốc ngủ Tây thông thường nên người dùng có thể hoàn toàn yên tâm khi sử dụng.
Cây Nhàu chứa nhiều chất có lợi có công dụng làm giảm những khó chịu, căng thẳng, mệt mỏi, giúp hệ thần kinh được êm dịu, thư thái
Phòng và hỗ trợ điều trị bệnh ung thư
Y học hiện đại đã chứng minh cây Nhàu, đặc biệt là quả nhàu có chứa nhiều hoạt chất có tác dụng kích thích quá trình sản xuất các tế bào T. Đây là những tế bào đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc ức chế sự phát triển của khối u trong cơ thể, giúp phòng ngừa bệnh ung thư.
Cây Nhàu còn giúp tăng cường sức đề kháng, hỗ trợ phục hồi sức khỏe cho bệnh nhân xạ trị. Ngoài ra còn ngăn ngừa và chống lại nhiều bệnh lý khác.
Điều trị chứng huyết áp cao
Cao huyết áp vốn là căn bệnh nguy hiểm gây suy thận, suy tim, tai biến,.. thường xuất hiện ở người cao tuổi. Các hoạt chất có lợi trong cây Nhàu có tác dụng hữu hiệu trong việc điều trị bệnh cao huyết áp.
Hỗ trợ hệ miễn dịch
Rễ cây Nhàu chứa các chất giúp kích thích sản xuất những tế bào giúp chống lại bệnh tật, loại bỏ vi khuẩn và gốc tự do gây hại. Nhờ vậy sẽ tăng cường hệ miễn dịch, ngăn ngừa nhiều căn bệnh.
Hỗ trợ hệ tiêu hóa
Cây Nhàu là loại thảo dược tốt cho hệ tiêu hóa. Nhàu giúp lợi tiểu, nhuận tràng, giúp cơ thể hấp thu tốt hơn và điều trị bệnh táo bón.
Tác dụng chống oxy hóa
Cây Nhàu rừng có chứa thành phần Aucubin, Picroside I và Kutkoside là chất giúp chống lại các gốc tự do gây hại. Nhiều nghiên cứu thử nghiệm cho kết quả thấy cây Nhàu có công dụng giảm oxy hóa cơ thể tới 27%.
Hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường
Cây Nhàu có chứa thành phần Iridoids giúp giảm hàm lượng glucose trong huyết. Đây là thảo dược có công dụng tốt trong phòng chống và hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường.
Bên cạnh những công dụng chính như trên, cây Nhàu còn có nhiều công dụng khác. Cụ thể như sau:
- Giúp giảm cân, nuôi dưỡng làm đẹp và sáng da.
- Trị bệnh sốt, kiết lỵ, tiêu chảy.
- Trị ho, hen suyễn, viêm phế quản.
- Trị chứng rối loạn kinh nguyệt, bạch huyết ở phụ nữ sau sinh.
- Hoạt huyết, bổ máu, hỗ trợ lưu thông máu huyết,…
Các bài thuốc từ cây Nhàu
Dưới đây là một số bài thuốc Đông y trị bệnh có chứa cây Nhàu rất hiệu quả thường được sử dụng. Cùng tìm hiểu nhé.
Trị chứng đau nửa đầu, nhức đầu
Chuẩn bị một lượng vừa đủ rễ cây Nhàu và các hạt muồng trâu, cối xay, rau má, củ gấu. Đem rửa sạch tất cả nguyên liệu rồi sắc thành thuốc. Uống mỗi ngày 2 lần lúc thuốc còn nóng.
Nhàu được được sử dụng trong bài thuốc trị chứng đau nửa đầu, nhức đầu
Điều trị đau lưng, nhức mỏi, đau cổ
Rễ cây Nhàu thái thành lát phơi khô rồi đem sao vàng, ngâm với 2 lít rượu 45 độ. Ngâm khoảng 15 đến 20 ngày là dùng được, uống một ly nhỏ trước bữa ăn chính.
Hoặc bạn có thể lấy 200g quả cây Nhàu già cắt thành lát mỏng rồi đem ngâm với 2 lít rượu trong khoảng nửa tháng. Mỗi ngày nên uống từ 2 đến 3 lần.
Điều trị đau nhức cơ thể do phong thấp
Chuẩn bị 20g rễ nhàu, dây đau xương, củ Thổ phục linh và rễ cỏ xước mỗi vị thuốc lấy 20g, 6g cam thảo dây. Đem tất cả nguyên liệu sắc với lửa nhỏ thành thuốc. Uống mỗi ngày một thang được chia thành 2-3 lần uống.
Hỗ trợ điều trị huyết áp cao
Lấy rễ cây Nhàu đem thái thành khúc nhỏ rồi phơi khô. Mỗi lần lấy từ 30 – 40g đem đun thành nước uống hàng ngày thay cho nước trà.
Mỗi đợt uống từ 10 đến 15 ngày. Sau một đợt uống thì kiểm tra lại xem huyết áp có giảm không. Nếu thấy giảm thì bớt dần dần lượng rễ nhàu và tiếp tục uống liên tục trong vòng 2 tháng sẽ thấy hiệu quả rõ rệt trong việc ổn định huyết áp.
Hỗ trợ điều trị lỵ, tiêu chảy
Lấy khoảng 3 đến 5 lá nhàu đem rửa sạch rồi nấu với nửa lít nước với lửa nhỏ. Cho đến khi chỉ còn khoảng 200ml thì bắc xuống làm nước uống và chia thành 2 lần uống trong ngày. Nên uống liên tục trong 5 ngày.
Trị chứng mất ngủ, khó ngủ, suy nhược thần kinh
Lấy 24g rễ của cây Nhàu, 12g thảo quyết minh, rau má và thổ phục linh mỗi thứ 8g, 6g vỏ bưởi, 3 lát gừng mỏng. Đem tất cả vị thuốc trên sắc với nửa lít nước cho đến khi còn khoảng 250ml thì chia làm 2 lần uống trong ngày.
Hỗ trợ điều trị rối loạn kinh nguyệt
Lấy 20g quả cây Nhàu, ích mẫu 20g, 12g củ gấu tẩm giấm sao, cam thảo dây 6g. Đem tất cả sắc thành thuốc, chia thành 2-3 lần uống trong ngày.
Cây Nhàu giúp hỗ trợ điều trị rối loạn kinh nguyệt
Hỗ trợ điều trị đau lưng do thận
Chuẩn bị 12g rễ cây Nhàu, mỗi thảo dược cối xay, rau ngót, dây gùi, đậu săng, rễ ngà voi, tầm gửi cây dâu lấy 8g, ngũ trảo 12g. Đem sắc chung với nửa lít nước đến khi chỉ còn 250ml thì bắc xuống làm nước uống. Chia mỗi thang thành 2 lần uống trong ngày .
Điều trị táo bón ở người cao huyết áp
Chuẩn bị một lượng vừa đủ trái cây Nhàu tươi, rửa sạch, cắt ra để lấy lớp mềm bên trong. Ăn lớp mềm này với một ít muối sẽ giúp ổn định huyết áp.
Lưu ý khi sử dụng các bộ phận của cây Nhàu hỗ trợ điều trị bệnh
Bạn nên uống nước cốt trái nhàu khi đói bụng, uống từ từ từng ngụm nhỏ, giữ trong lưỡi và cuống họng một lúc trước khi nuốt xuống. Điều này rất có lợi cho người trầm cảm, áp lực, bị chấn thương tâm lý,… Hoặc có thể dùng nước cốt trái nhàu thoa lên đầu để cải thiện tình trạng của da đầu.
Cách chế biến quả nhàu thường gặp trong dân gian là lấy quả nhàu gần chín rửa sạch, cắt thành lát, trộn với đường cát vừa đủ. Ngâm khoảng nửa tháng thì ép để lấy nước uống, mỗi bữa ăn nên uống khoảng hai ly nhỏ có công dụng chữa nhiều bệnh rất hiệu quả.
Khi bị nấm da, bầm tím ở các vùng da thì nên chà xát quả cây Nhàu tươi ngay lên phần da đó. Nếu muốn ăn nhàu tươi có thể hái ăn ngay cùng chút muối, hoặc hái trái nhàu già ngâm vào bình muối, mỗi ngày ăn một hai quả là được.
Nhàu là chất giúp làm êm dịu thần kinh, giảm đau, giảm căng thẳng. Khi sử dụng với liều cao hơn có thể hỗ trợ trong việc cai nghiện rượu, thuốc lá, thậm chí là ma túy.
Khi sử dụng nhàu với liều cao hơn có thể hỗ trợ trong việc cai nghiện rượu, thuốc lá, thậm chí là ma túy
Lá nhàu non ngoài việc sắc thành thuốc có thể đem nấu canh với lươn, thịt bò. Món này giúp bồi bổ, hồi phục sức khỏe cho người ốm dậy, người bị suy nhược cơ thể.
Nên sử dụng nhàu bao nhiêu thì đủ?
Nhàu là thảo dược rất có lợi cho sức khỏe con người, tuy nhiên nếu lạm dụng quá nhiều có thể gây phản tác dụng. Dưới đây là liều lượng nhàu nên sử dụng theo các chuyên gia về sức khỏe.
Nhàu là thảo dược rất có lợi cho sức khỏe con người, tuy nhiên nếu lạm dụng quá nhiều có thể gây phản tác dụng
- Người đang khỏe, thanh niên trẻ tuổi nên uống khoảng 30ml nước cốt hoặc nước nấu từ nhàu mỗi ngày.
- Người lớn tuổi nên sử dụng 60ml nhàu mỗi ngày.
- Khi sử dụng nước cốt ép từ quả nhàu để trị bệnh thì tháng đầu tiên chỉ nên sử dụng khoảng 160ml mỗi ngày.
- Bệnh nhân bị chấn thương đột ngột nên uống 180-240ml nhàu mỗi ngày, sau một thời gian thì giảm xuống còn 90-120ml/ngày.
- Bệnh nhân mắc bệnh ung thư, tiểu đường nên sử dụng thường xuyên từ 180-240ml mỗi ngày, có thể chia thành phần nhỏ để dễ uống hơn.
- Bệnh nhân bị bệnh về mắt thì có thể chữa bệnh bằng việc nhỏ từng giọt nhỏ vào mắt.
Bệnh nhân bị chấn thương đột ngột nên sử dụng 180-240ml nhàu mỗi ngày, sau một thời gian thì giảm xuống còn 90-120ml/ngày
Trên đây là những thông tin về đặc điểm, phân bố, công dụng, các bài thuốc chữa bệnh và một số lưu ý khi sử dụng cây Nhàu. Đây là một loại thảo dược tuy hoang dã, thân thuộc nhưng đem lại nhiều tác dụng tuyệt vời trong việc điều trị bệnh của con người. Nếu bạn có bất cứ thắc mắc gì trong việc sử dụng loài cây này, hãy để lại câu hỏi hoặc liên hệ ngay với chúng tôi để được giải đáp nhanh chóng nhất nhé.
Xem thêm: Sinh mổ