Cổ họng đau rát khi nuốt có thể xảy ra ở mọi đối tượng, không phân biệt tuổi tác và giới tính. Tình trạng này khởi phát bởi nhiều nguyên nhân khác nhau như vướng dị vật, bị viêm họng, gặp hội chứng trào ngược dạ dày thực quản,… Nếu không phát hiện sớm và điều trị kịp thời có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, thậm chí là gặp biến chứng nguy hiểm đến tính mạng.
Nguyên nhân cổ họng đau rát khi nuốt
Cổ họng đau rát khi nuốt là dấu hiệu phổ biến của một số bệnh lý liên quan đến vùng hầu họng, ống dẫn thức ăn và các dây thần kinh. Khi mắc phải, người bệnh thường cảm thấy đau rát và vướng víu khi nuốt nước bọt hoặc thức ăn, làm cho cơ thể luôn trong trạng trái khó chịu và mệt mỏi.
Có rất nhiều nguyên nhân khiến cổ họng đau rát khi nuốt, trong đó có thể kể đến một số vấn đề và bệnh lý sau:
1. Vướng dị vật
Vướng dị vật là một trong những nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng đau rát cổ họng khi nuốt. Điều này có thể là do thức ăn, thuốc uống,… trong quá trình di chuyển vào cơ thể đã bị mắc kẹt lại ở cuống họng và vô tình khiến niêm mạc nơi này bị tổn thương.
Lúc này, chúng ta không nên dùng tay hoặc sử dụng vật nhọn để lấy dị vật bị vướng ra vì chúng có thể ma sát vào vòm họng gây chảy máu và khiến tình trạng trở nên nghiêm trọng hơn. Thay vào đó, hãy đến bệnh viện gần nhất để nhờ bác sĩ dùng dụng cụ y tế chuyên dụng gắp các dị vật ra một cách an toàn mà không sợ gây tổn thương đến các bộ phận khác.
2. Lở miệng
Lở miệng là tình trạng các vết loét hình thành trong môi, trên nóc họng, phía sau họng, dưới lưỡi hoặc niêm mạc má. Chúng thường có kích thước nhỏ, hình tròn với bên trong màu trắng và bờ ngoài màu đỏ. Khi mắc phải, người bệnh thường có cảm giác khó chịu và đau rát khi nuốt nước bọt hoặc thức ăn.
Hầu hết tình trạng này sẽ tự hết sau 10 – 14 ngày chăm sóc tại nhà, một số ít mới phải can thiệp đến thuốc tây. Để giúp khắc phục nhanh hiện tượng lỡ miệng, mọi người cần tránh ăn thực phẩm cay nóng hoặc có nhiều axit vì có thể khiến các loét lan rộng ra, gây đau rát hơn khi nuốt.
3. Viêm họng
Viêm họng được xác định là nguyên nhân chủ yếu gây nên tình trạng cổ họng đau rát khi nuốt. Bệnh lý này khởi phát là do vi khuẩn phát triển quá mức trong khoang miệng, dị ứng do thời tiết, phấn hoa hoặc thức ăn, niêm mạc họng bị sưng viêm do hút thuốc lá, hít hóa chất,…
Thông thường, các triệu chứng của viêm họng có thể được kiểm soát và đẩy lùi nhanh chóng bằng nhiều phương pháp khác nhau. Nhưng nếu để bệnh kéo dài, không điều trị sớm sẽ dễ chuyển sang giai đoạn mãn tính hoặc xảy ra biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.
4. Viêm amidan
Viêm amidan là một bệnh lý phổ biến về nhiễm trùng đường hô hấp. Bệnh khởi phát khi hạch lympho ở hai bên hầu họng bị nhiễm trùng do sự xâm nhập và tấn công của các virus, vi khuẩn gây hại. Khiến cho người mắc phải liên tục bị đau rát cổ họng khi nhai nuốt thức ăn.
Ngoài ra, người bị bệnh viêm amidan còn có các triệu chứng khác như sốt, xuất hiện các đốm vàng và đốm trắng trên amidan, sưng đỏ amidan, miệng có mùi hôi, quai hàm hoặc cổ bị mềm,…
Trong giai đoạn viêm amidan mới xuất hiện, người bệnh thường được bác sĩ chỉ định điều trị bằng phương pháp bảo tồn. Nhưng nếu tình trạng nhiễm trùng vẫn kéo dài hoặc cứ tái phát liên tục, bệnh nhân buộc phải cắt bỏ amidan để ngăn các biến chứng nguy hiểm xảy ra.
5. Viêm thanh quản
Viêm thanh quản đặc trưng bởi các triệu chứng đau rát cỏ họng khi nuốt nước bọt hoặc thức ăn, nghẹt mũi, nóng sốt, ho khan, khàn tiếng, sưng hạch ở cổ,… khiến cho cơ thể luôn trong trạng thái mệt mỏi, khó chịu.
Viêm thanh quản thường khởi phát ngay sau khi cơ thể bị cảm mạo, viêm xoang, viêm mũi họng. Hoặc khi dây thanh quản bị dị ứng, nhiễm trùng dẫn đến viêm sưng. Lúc này, người bệnh cần có các biện pháp chăm sóc và điều trị phù hợp để tình trạng viêm thanh quản nhanh khỏi, tránh để bệnh kéo dài ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe.
6. Viêm nắp thanh quản
Viêm nắp thanh quản là một bệnh lý không phổ biến nhưng có khả năng gây nguy hiểm đến tính mạng nếu chẳng may mắc phải. Bệnh thường xảy ra ở một sụn nhỏ nắp khí quản, nắp thanh quản và ngăn không cho không khí đi vào phổi.
Bệnh có thể gặp ở mọi độ tuổi và giới tính với các triệu chứng khác nhau như: Đau rát họng khi nuốt, giọng khàn đi, sốt cao, chảy nước dãi, khó thở hoặc phải thở khò khè, viêm đau cổ họng khi ngồi thẳng hoặc nghiêng về phía trước,…
7. Hội chứng trào ngược dạ dày thực quản
Hội chứng trào ngược dạ dày thực quản là hiện tượng dạ dày hay thực quản bị dư thừa lượng axit khiến cho chúng bị trào ngược lên khu vực cổ họng. Khi gặp phải, người bệnh thường cảm thấy nơi cổ họng bị đau rát hoặc vướng víu, việc nuốt nước bọt hay thức ăn trở nên khó khăn hơn.
Ngoài ra, người bị hội chứng trào ngược dạ dày thực quản còn có thể bị đau họng một bên kèm theo các triệu chứng buồn nôn, ợ nóng, ợ chua,… Trường hợp bệnh kéo dài và không chữa trị kịp thời sẽ dễ gây ra các biến chứng nguy hiểm như nôn ra máu, ngạt thở hoặc ung thư dạ dày thực quản.
8. Nhiễm trùng nấm men
Nhiễm trùng nấm men ở miệng, cổ họng hoặc ống dẫn thức ăn có thể khiến cổ họng bị đau rát mỗi khi nuốt nước bọt và tiêu thụ thực phẩm. Chúng khiến người bệnh luôn cảm thấy vướng víu, mệt mỏi và khó chịu.
Lúc này, một số loại nấm men và nấm candida sẽ có cơ hội sinh sôi và phát triển gây ra các triệu chứng khác như: đỏ ở khóe miệng, lưỡi xuất hiện những mảng trắng, mất vị giác,…
9. Chấn thương vùng họng
Chấn thương vùng họng thường xảy ra khi cổ họng ma sát nhiều với các thức ăn cứng và nhiều góc cạnh khiến cho niêm mạc bị tổn thương. Hoặc xuất hiện khi dung nạp quá nhiều thực phẩm cay nóng làm cho cổ họng và vùng thực quản bị bỏng.
Khi mắc phải, người bệnh sẽ bị đau rát cổ họng khi nuốt hoặc đau và sưng ở một bên họng, gây khó khăn lớn cho việc ăn uống. Trường hợp nặng hơn, chấn thương vùng họng có thể phát triển và ăn sâu vào bên dưới cổ họng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.
10. Khối u thực quản
Khối u thực quản khi xuất hiện ở cổ có thể gây ra tình trạng mắc nghẹn khi ăn hoặc đau rát cổ họng khi nuốt. Ngoài ra, tình trạng này khi xảy ra còn kèm theo các triệu chứng khác như mệt mỏi, chán ăn, tức ngực, buồn nôn,…
Theo các chuyên gia thì hầu hết các khối u thực quản đều lành tính và có tiên lượng tốt. Nhưng cũng có không ít trường hợp, khối u này phát triển thành tế bào ung thư, gây ra ung thư thực quản.
11. Ung thư vòm họng
Người bị ung thư vòm họng sẽ thường có các triệu chứng: Đau rát cổ họng khi nuốt, nổi hạch, ho có đờm, xuất hiện khối u trong cổ họng, khan tiếng, ngạt mũi, ù tai, đau đầu hoặc sụt cân không rõ nguyên nhân.
Đây là một bệnh lý nguy hiểm, có thể ảnh hưởng đến tính mạng nếu bệnh chuyển sang giai đoạn nặng và không can thiệp y tế kịp thời. Tốt nhất, khi phát hiện các dấu hiệu ung thu vòm họng, người bệnh nên đến gặp bác sĩ để được thăm khám và có phác đồ điều trị thích hợp, giúp bệnh nhanh khỏi và không phải gặp các biến chứng nghiêm trọng.
12. Một số nguyên nhân khác
Ngoài những nguyên nhân trên, tình trạng đau rát cổ họng còn có thể xuất hiện khi:
- Viêm VA
- Hen suyễn
- Viêm tai giữa
- Viêm thực quản
- Viêm xoang
- Dị ứng thực phẩm
- Bị hội chứng chảy dịch mũi sau
Cách chữa cổ họng đau rát khi nuốt đơn giản
Có rất nhiều cách chữa cổ họng đau rát khi nuốt nhưng không phải cách nào cũng an an toàn và cải thiện được bệnh. Dưới đây là những cách chữa đơn giản và cho hiệu quả cao, mời bạn đọc tham khảo!
Chữa cổ họng đau rát khi nuốt bằng cách súc miệng với nước muối
Chữa cổ họng đau rát khi nuốt bằng cách súc miệng với nước muối đã được rất nhiều người áp dụng và đem về kết quả khả quan. Người bệnh chỉ cần thực hiện đều đặn và đúng hướng dẫn sẽ làm loãng được chất dịch tiết ra từ đường hô hấp, tiêu diệt được các vi khuẩn gây nhiễm trùng. Từ đó, đẩy lùi nhanh chóng tình trạng đau rát cổ họng khi nuốt và giảm được mùi hôi khó chịu trong răng miệng.
Chuẩn bị: 1 muỗng muối và 300ml nước lọc.
Cách thực hiện: Cho muối và nước vào ly rồi dùng muỗng khấy đều cho hỗn hợp hòa tan vào nhau. Sau đó, đem nước muối đi súc miệng trong khoảng 3 phút để làm sạch cổ họng. Thực hiện đều đặn 2 lần/ngày thì đến khi hết đau rát cổ họng thì ngưng.
Chữa cổ họng đau rát khi nuốt bằng cách súc miệng với nước giấm táo pha loãng
Theo các nghiên cứu, giấm táo chứa hàm lượng lớn các axit axetic – một hoạt chất có tác dụng kháng khuẩn, sát trùng hiệu quả. Nên khi bị đau rát cổ họng, người ta thường pha giấm táo với nước để phá vỡ chất nhầy trong cuống họng và ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn, từ đó kiểm soát bệnh tốt hơn.
Chuẩn bị: 2 muỗng giấm táo và 250ml nước ấm.
Cách thực hiện: Cho giấm táo vào hòa tan trong nước ấm. Sau đó, dùng hỗn hợp vừa có để súc miệng trong khoảng 3 phút thì ngưng. Thực hiện 2 – 3 lần/ngày thì sau một thời gian tình trạng đau rát cổ họng khi nuốt sẽ hết.
Chữa cổ họng đau rát khi nuốt bằng nước tắc chưng mật ong
Tắc là một loại quả rất tốt cho người gặp các đề về hô hấp. Trong tắc chứa nhiều vitamin C và axit citric có khả năng tăng sức đề kháng, loại bỏ dịch đờm và đau rát cổ họng khi nuốt. Còn mật ong có tác dụng làm lành và tái tạo các mô tổn thương trong vòm họng, cung cấp các dưỡng chất cần thiết để đầy lùi hiện tượng viêm nhiễm tại cơ quan này. Khi kết hợp hai nguyên liệu này với nhau sẽ giúp người bệnh cải thiện nhanh tình trạng cổ họng đau rát khi nuốt.
Chuẩn bị: 3 trái tắc và 3 muỗng mật ong.
Cách thực hiện: Tắc sau khi mua về thì đem rửa sạch, để ráo nước rồi cắt đôi, cho vào bát nhỏ. Sau đó cho mật ong vào rồi đem đi hấp cách thủy. Hấp trong khoảng 15 phút thì tắt bếp, để nguội bớt rồi ăn. Thực hiện đều đặn mỗi ngày để đạt được kết quả điều trị tốt nhất.
Chữa cổ họng đau rát khi nuốt bằng cách nhai lá bạc hà
Người ta tìm thấy trong lá bạc hà một lượng lớn menthol và tinh dầu. Hai hoạt chất này khi dung nạp vào cơ thể sẽ làm dịu tổn thương trong cổ họng, giảm các cơn đau rát khi nuốt, giúp người bệnh cảm thấy thoải mái và dễ chịu hơn.
Chuẩn bị: 2 lá bạc hà tươi
Cách thực hiện: Đem lá bạc hà rửa với nước pha loãng để diệt khuẩn và loại sạch bụi bẩn. Vớt lá ra, để ráo nước rồi cho vào miệng nhai kĩ. Nuốt lấy phần nước cốt và nhổ bỏ bã.
Chữa cổ họng đau rát khi nuốt bằng cách ngậm tỏi
Ngoài những cách trên thì người bệnh cũng có thể ngậm tỏi để chữa cổ họng đau rát khi nuốt. Thành phần chính của tỏi là allicin – một hợp chất có tác dụng như chất kháng khuẩn tự nhiên, giúp ức chế sự phát triển của các vi khuẩn gây nhiễm trùng và đẩy lùi tình trạng đau rát khi nuốt nước bọt hoặc thức ăn.
Chuẩn bị: 1 tép tỏi
Cách thực hiện: Tỏi lột bỏ vỏ, dùng dao cắt thành lát mỏng. Sau đó, cho tỏi vào miệng và ngậm đến khi hết vị cay thì nhả bỏ. Thực hiện mỗi ngày 3 – 4 lần để đạt được kết quả chữa trị cao nhất.
Cổ họng đau rát khi nuốt nên gặp bác sĩ khi nào?
Người bị đau rát cổ họng khi nuốt nên đến gặp bác sĩ khi tình trạng bệnh kéo dài không thuyên giảm hoặc khi có các dấu hiệu như: đau ngực, buồn nôn, choáng váng, sưng hạch ở cổ, mất tiếng, sốt cao, gặp khó khăn khi ăn uống,…
Tại đây, các bác sĩ sẽ bắt đầu chuẩn đoán dựa trên các triệu chứng lâm sàn hoặc làm xét nghiệm để xác định chính xác nguyên nhân và mức độ cổ họng đau rát khi nuốt. Tùy theo tình trạng sức khỏe, người bệnh sẽ được điều trị bằng thuốc hoặc các phương pháp ngoại khoa.
Một số loại thuốc tây thường được bác sĩ chỉ định dùng khi cổ họng bị đau rát là:
- Thuốc xịt họng: Được sử dụng để làm tê cổ họng, giúp bệnh nhân dễ dàng nuốt nước bọt hoặc thức ăn mà không còn bị đau rát.
- Thuốc đặc trị trào ngược dạ dày: Thường được dùng trong trường hợp cổ họng bị đau rát khi nuốt do hội chứng trào ngược dạ dày thực quản. Nhóm thuốc này bao gồm thuốc ức chế bơm proton, thuốc kháng axit, thuốc kháng thụ thể H2.
- Thuốc chống viêm không kê đơn: Được sử dụng để giảm tình trạng sưng viêm và đau rát ở cổ họng, miệng hoặc ống dẫn thức ăn.
Lưu ý: Những loại thuốc trên chỉ dùng khi được bác sĩ kê đơn. Không nên tự ý dùng tại nhà vì nếu sử dụng quá liều có thể gây ra các tác dụng không mong muốn, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.
Lời khuyên cho người bị đau rát cổ họng khi nuốt
Để hỗ trợ quá trình điều trị cổ họng bị đau rát khi nuốt cũng như là hạn chế tình trạng này tái phát lại thì người bệnh cần lưu ý những điều sau đây:
- Luôn vệ sinh răng miệng sạch sẽ, tối thiểu là 2 lần/ngày vào buổi sáng và tối để loại đi một số tác nhân gây hại trong vòm họng, giúp bệnh nhanh khỏi hơn.
- Bổ sung đủ lượng nước cần thiết cho cơ thể bằng cách uống nhiều nước ấm. Nó sẽ giúp cổ họng đủ độ ẩm, dịch tiết ra sẽ lỏng hơn và không dính vào cổ họng nữa, từ đó giảm được đau rát cổ họng khi nuốt.
- Tránh uống các loại nước ép chứa nhiều axit vì có thể khiến các tổn thương ở cổ họng trở nên nghiêm trọng hơn, gây khó khăn trong việc điều trị.
- Hạn chế nói chuyện nhiều trong giai đoạn cổ họng bị đau rát khi nuốt, nên dành thời gian nghỉ ngơi để sớm phục hồi lại sức khỏe.
- Có chế độ dinh dưỡng hợp lý, nên ăn các thực phẩm mềm và tốt cho cổ họng như súp, canh xương, nước dùng,…
- Kếp hợp thêm một số loại vitamin C, E để tăng cường sức đề kháng, nâng cao hệ miễn dịch và chống lại tổn thương oxy hóa.
Trên đây là tất cả những thông tin cần thiết về hiện tượng cổ họng đau rát khi nuốt cũng như là cách chữa trị đơn giản. Nhưng tốt nhất khi mắc phải, bạn đọc nên đến gặp bác sĩ để được kiểm tra và có phác đồ điều trị phù hợp nhất. Từ đó bệnh sẽ nhanh khỏi và sớm hồi phục lại sức khỏe.
Xem thêm: Dị ứng xi măng: Dấu hiệu nhận biết, Xử lý và phòng ngừa