Đau dạ dày khi mang thai là tình trạng khá phổ biến ở thai phụ. Tình trạng này thường là hệ quả do nội tiết tố thay đổi đột ngột, tăng áp lực ổ bụng do tử cung giãn nở, căng thẳng thần kinh và thói quen ăn uống không khoa học. Ở một số ít trường hợp, đau dạ dày còn là biểu hiện của các vấn đề sức khỏe như viêm loét dạ dày, trào ngược thực quản và hội chứng Zollinger-Ellison.
Biểu hiện nhận biết đau dạ dày khi mang thai
Đau dạ dày (đau thượng vị) là cơn đau xuất hiện ở phần bụng trên rốn và nằm dưới vùng ức. Cơn đau có thể bùng phát khi đói hoặc ăn quá no, vận động ngay sau khi ăn, sử dụng nhiều thực phẩm chứa axit, uống bia rượu,… Ngoài ra, triệu chứng này cũng có thể là dấu hiệu của một số vấn đề tiêu hóa như trào ngược dạ dày thực quản, viêm loét dạ dày tá tràng và hội chứng Zollinger-Ellison.
Đau dạ dày thường không nguy hiểm đến tính mạng. Tuy nhiên nếu không được kiểm soát, triệu chứng này có thể tiến triển trong một thời gian dài gây ảnh hưởng đến hoạt động ăn uống, khả năng hấp thu dinh dưỡng và sức khỏe tổng thể.
Mang thai là giai đoạn cơ thể có nhiều thay đổi đột ngột về tâm sinh lý. Vì vậy, hầu hết thai phụ đều gặp phải các vấn đề sức khỏe trong giai đoạn này, phổ biến nhất là đau dạ dày.
Trong trường hợp bị đau dạ dày, bạn có thể nhận thấy một số triệu chứng sau:
1. Đau dạ dày khi mang thai 3 tháng đầu
Ba tháng đầu thai kỳ là thời điểm nhạy cảm khi nội tiết tố và cơ thể mẹ bầu bắt đầu có những thay đổi đột ngột. Sự thay đổi diễn ra trong một thời gian ngắn có thể ảnh hưởng đến chức năng của các cơ quan tiêu hóa và dẫn đến chứng đau dạ dày.
Dấu hiệu nhận biết đau dạ dày khi mang thai 3 tháng đầu:
- Thường xuyên buồn nôn và nôn mửa
- Ăn uống kém
- Đau dạ dày xuất hiện khi đói hoặc sau khi ăn no
- Ợ nóng, ợ chua
- Bụng đầy trướng, khó tiêu
- Có dấu hiệu táo bón hoặc tiêu chảy
Ở 3 tháng đầu thai kỳ, đau dạ dày thường khởi phát với tần suất liên tục và có mức độ nhẹ. Nếu chăm sóc tốt, các triệu chứng này có thể biến mất hoàn toàn khi bước sang tuần thứ 14.
2. Đau dạ dày khi mang thai 3 tháng giữa
Ba tháng giữa thai kỳ là thời điểm ổn định nhất do cơ thể mẹ đã bắt đầu thích nghi với các thay đổi về tâm sinh lý. Tuy nhiên đây là giai đoạn thai nhi phát triển mạnh nên mẹ bầu cần phải tăng khối lượng thực phẩm trong chế độ ăn. Điều này có thể ảnh hưởng đến hoạt động của cơ quan tiêu hóa và khiến đau dạ dày có xu hướng nghiêm trọng hơn.
Biểu hiện của đau dạ dày khi mang thai 3 tháng giữa:
- Ít có cảm giác buồn nôn và nôn mửa như 3 tháng đầu
- Thường xuyên đau và nóng rát vùng thượng vị
- Trớ thức ăn, ợ hơi, ợ nóng, ợ chua
- Sụt cân hoặc không tăng cân
- Đau dạ dày có thể xuất hiện vào giữa đêm gây ảnh hưởng đến giấc ngủ, dẫn đến tình trạng mệt mỏi và uể oải
3. Đau dạ dày khi mang thai 3 tháng cuối
Đau dạ dày có xu hướng nghiêm trọng hơn vào 3 tháng cuối thai kỳ. Ở giai đoạn này, tử cung giãn nở quá mức có thể làm tăng áp lực ổ bụng, kích thích dạ dày tăng tiết axit và co bóp quá mức.
Ở 3 tháng cuối thai kỳ, bạn có thể nhận thấy một số triệu chứng như:
- Đau dạ dày thường xuyên, mức độ đau nặng và dai dẳng hơn
- Hay nôn trớ thức ăn
- Ợ hơi, ợ nóng, ợ chua
- Trào ngược dạ dày khi nằm hoặc sau khi ăn no
- Không cảm thấy đói
- Người xanh xao, mệt mỏi
Đau dạ dày có thể đi kèm với các triệu chứng nghiêm trọng hơn nếu mẹ bầu mắc các bệnh lý tiêu hóa trên như viêm thực quản, viêm loét dạ dày tá tràng, hội chứng Zollinger-Ellison và trào ngược dạ dày.
Bà bầu bị đau dạ dày – Do đâu?
Đau dạ dày thường xảy ra do thói quen ăn uống và sinh hoạt không điều độ. Tuy nhiên ở phụ nữ mang thai, triệu chứng này còn có thể bùng phát do một số nguyên nhân khác.
Dưới đây là một số nguyên nhân gây đau dạ dày ở bà bầu:
- Ốm nghén: Ốm nghén là hội chứng thường gặp ở phụ nữ mang thai 3 tháng đầu. Hội chứng này đặc trưng bởi triệu chứng buồn nôn và nôn mửa thường xuyên. Mặc dù không ảnh hưởng đến thai nhi nhưng ốm nghén có thể tác động đến hoạt động tiêu hóa, kích thích dạ dày co bóp quá mức, tăng tiết dịch vị và phát sinh cơn đau.
- Nội tiết tố bất ổn: Khi mang thai, hormone progesterone có xu hướng tăng lên đột ngột. Hormone này có chức năng giữ bào thai trong tử cung và hạn chế nguy cơ sảy thai. Tuy nhiên progesterone tăng lên bất thường có thể khiến nhu động ruột giảm, làm tăng áp lực ổ bụng và gây kích thích dạ dày. Lúc này dạ dày có xu hướng bài tiết nhiều dịch vị, co bóp quá mức và thường xuyên phát sinh cơn đau.
- Tử cung giãn nở: Để đảm bảo đủ không gian cho thai nhi phát triển, tử cung bắt đầu giãn nở từ tháng thứ 4 thai kỳ. Hoạt động này vô tình làm tăng áp lực ổ bụng, gây kích thích dạ dày và ống hậu môn. Thống kê cho thấy, 80% mẹ bầu trong 3 tháng cuối thai kỳ gặp phải các vấn đề tiêu hóa, trong đó phổ biến nhất là đau dạ dày và bệnh trĩ.
- Thói quen ăn uống: Thói quen ăn uống ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động tiêu hóa nói chung và dạ dày nói riêng. Thai phụ có thể bị đau dạ dày do tăng số lượng thực phẩm trong bữa ăn một cách đột ngột, ăn quá nhiều trái cây có vị chua, thường xuyên ăn đêm, uống cà phê, rượu bia,…
- Căng thẳng thần kinh: Căng thẳng trong thời gian mang thai xuất phát từ nội tiết tố bất ổn, lo lắng về việc nuôi dưỡng và chăm sóc con cái. Căng thẳng có thể làm tăng áp lực lên dây thần kinh não – ruột khiến nhu động ruột giảm, dạ dày co bóp và bài tiết axit quá mức.
Đau dạ dày khi mang thai có nguy hiểm không?
Đau dạ dày khi mang thai không ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi và không gây nguy hiểm đến sức khỏe của mẹ bầu. Tuy nhiên triệu chứng này có thể tác động tiêu cực đến cuộc sống sinh hoạt và hiệu suất lao động.
Hơn nữa trong một số trường hợp, đau dạ dày còn có thể là biểu hiện của các vấn đề tiêu hóa như viêm loét dạ dày, trào ngược thực quản,… Đối với những bệnh lý này, phải tiến hành kiểm soát để cải thiện triệu chứng và ngăn ngừa bệnh tiến triển theo chiều hướng xấu.
Một số ảnh hưởng của chứng đau dạ dày khi mang thai:
- Thai phụ nhẹ cân, cơ thể xanh xao và suy nhược
- Trẻ sinh ra ốm yếu và có hệ miễn dịch kém
- Hình thành ổ viêm loét nặng ở niêm mạc dạ dày, tá tràng hoặc thực quản
Mặc dù không phổ biến nhưng đau dạ dày khi mang thai có thể dẫn đến các biến chứng nặng như xuất huyết tiêu hóa và thủng dạ dày. Vì vậy nếu nhận thấy đau dạ dày khởi phát với tần suất dày đặc và mức độ nghiêm trọng, mẹ bầu nên chủ động tìm gặp bác sĩ để được chỉ định các biện pháp điều trị an toàn.
Cách chữa đau dạ dày cho bà bầu an toàn
Thống kê cho thấy, hầu hết bà bầu bị đau dạ dày đều xuất phát từ thói quen ăn uống, sinh hoạt không lành mạnh, ảnh hưởng do căng thẳng thần kinh và rối loạn nội tiết. Vì vậy nếu loại trừ các nguyên nhân gây bệnh và thiết lập lối sống khoa học, các triệu chứng ở đường tiêu hóa thường thuyên giảm chỉ sau một thời gian ngắn.
1. Thay đổi chế độ ăn uống
Chế độ ăn uống tác động trực tiếp lên hoạt động tiêu hóa. Do đó xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học có thể giúp mẹ bầu cải thiện nhu động ruột, kiểm soát hoạt động co bóp và bài tiết axit của dạ dày. Ngoài ra còn giúp thai phụ cải thiện sức khỏe và thúc đẩy thai nhi phát triển toàn diện.
Cách xây dựng thói quen ăn uống khoa học giúp kiểm soát đau dạ dày khi mang thai:
- Nên tránh tuyệt đối các nhóm thực phẩm và đồ uống gây kích thích lên dạ dày như rượu bia, cà phê, nước ngọt có gas, trà đặc, thức ăn chứa nhiều axit (kim chi, dưa muối, cà muối, cóc, xoài chua,…), thức ăn nhanh, đồ hộp, món ăn có nhiều dầu mỡ và gia vị.
- Mẹ bầu không nên tăng số lượng thức ăn đột ngột. Thay vào đó, nên cân nhắc về giai đoạn của thai kỳ để bổ sung các nhóm thực phẩm lành mạnh, tốt cho sức khỏe của mẹ và đáp ứng đủ nhu cầu cho thai nhi.
- Nên chia nhỏ khẩu phần ăn (4 – 5 bữa) để giảm áp lực lên dạ dày và cơ quan tiêu hóa. Mỗi bữa ăn cách nhau khoảng 2 – 3 giờ và cần ăn trước khi ngủ ít nhất 2 giờ đồng hồ.
- Phụ nữ mang thai nên ăn chín uống sôi, ăn chậm nhai kỹ và tránh nằm/ vận động ngay sau khi ăn. Các thói quen này giúp dạ dày hoạt động tốt, hạn chế tình trạng trào ngược axit, nôn trớ thức ăn, đầy hơi và chướng bụng.
- Nên ưu tiên sử dụng các món ăn ít gia vị, kết cấu mềm, lỏng, dễ nuốt, dễ tiêu hóa nhưng giàu dinh dưỡng như canh xương hầm, cháo, súp, đồ hấp, đồ luộc,… Hạn chế dùng các món ăn dễ gây táo bón và đau dạ dày như đồ chiên xào, đồ sấy khô hoặc đồ nướng.
- Tăng cường bổ sung nước, vitamin và chất xơ vào chế độ dinh dưỡng. Ngoài tác dụng bù nước và cân bằng điện giải, các thành phần này còn giúp trung hòa dịch vị, giảm đau dạ dày và ngăn ngừa táo bón.
Để được tư vấn cụ thể về cách xây dựng chế độ dinh dưỡng trong thời gian mang thai, mẹ bầu có thể tìm gặp và trao đổi trực tiếp với bác sĩ.
2. Thiết lập thói quen sinh hoạt khoa học
Ngoài chế độ dinh dưỡng, mẹ bầu cũng có thể cải thiện mức độ và giảm tần suất đau dạ dày với thói quen sinh hoạt khoa học.
Các thói quen khoa học giúp kiểm soát đau dạ dày ở bà bầu:
- Trong thời gian đầu, thai phụ nên dành thời gian nghỉ ngơi để cơ thể thích nghi với sự thay đổi đột ngột về tâm sinh lý. Sau khi trở lại công việc, cần cân đối thời gian làm việc và nghỉ ngơi nhằm hạn chế stress và lo âu quá mức.
- Khi tử cung phát triển lớn, mẹ bầu nên ngưng hẳn công việc và dành toàn bộ thời gian để nghỉ ngơi. Làm việc trong giai đoạn này có thể khiến đầu óc căng thẳng và kích thích đau dạ dày bùng phát mạnh.
- Nếu lo lắng về vấn đề chăm sóc và nuôi dưỡng con cái, nên chủ động chia sẻ với bạn đời và người thân để được thấu hiểu và động viên.
- Mẹ bầu có thể giải tỏa căng thẳng với một số biện pháp như ngồi thiền, nghe nhạc, đọc sách, ngủ đủ giấc,…
- Sau 3 tháng đầu thai kỳ, nên bắt đầu luyện tập các động tác có cường độ nhẹ nhàng. Việc luyện tập không chỉ cải thiện khung xương và nâng cao sức khỏe mà còn giúp điều hòa nhu động ruột và giảm cơn đau dạ dày rõ rệt.
3. Chữa đau dạ dày cho bà bầu bằng thảo dược
Bên cạnh việc thay đổi lối sống, mẹ bầu có thể sử dụng một số thảo dược tự nhiên để giảm đau dạ dày, cải thiện tình trạng buồn nôn, nôn mửa, đầy hơi và thúc đẩy hoạt động tiêu hóa.
Cách chữa đau dạ dày cho bà bầu bằng thảo dược tự nhiên:
Nghệ và mật ong
Nghệ và mật ong là công thức chữa đau dạ dày được áp dụng phổ biến. Hoạt chất Beta-carotene và Curcumin trong nghệ có khả năng trung hòa dịch vị, tái tạo ổ viêm loét và thúc đẩy hoạt động của cơ quan tiêu hóa. Trong khi đó, mật ong có tác dụng kháng khuẩn mạnh, chống viêm và tăng tốc độ tái tạo niêm mạc. Để giảm đau dạ dày, thai phụ có thể dùng trà nghệ mật ong hoặc trộn bột nghệ với mật ong và dùng trực tiếp.
Để giảm đau dạ dày, thai phụ có thể dùng trà nghệ mật ong hoặc trộn bột nghệ với mật ong và dùng trực tiếp.
Trà gừng ấm: Dùng trà gừng ấm có thể giảm nhanh cảm giác buồn nôn, nôn mửa, đau dạ dày và khó tiêu ở mẹ bầu. Ngoài ra, hoạt chất Gingerol và các chất chống oxy hóa từ thảo dược này còn giúp giảm viêm, ức chế nấm, virus và vi khuẩn có hại.
Nước nha đam: Mẹ bầu có thể uống nha đam mỗi ngày để giải độc, thanh lọc cơ thể và hỗ trợ kiểm soát cơn đau dạ dày. Với hàm lượng nước dồi dào, nha đam có khả năng trung hòa dịch vị, giảm tình trạng dạ dày co bóp quá mức và hạn chế cơn đau phát sinh. Ngoài ra axit amin, polyphenol và dịch nhầy từ nha đam còn giúp bảo vệ và phục hồi niêm mạc bị viêm loét.
Ngoài các mẹo chữa trên, mẹ bầu cũng có thể tận dụng một số thảo dược khác để giảm đau dạ dày. Tuy nhiên nên thận trọng khi áp dụng, vì một số thảo dược có thể kích thích tử cung co bóp quá mức và ảnh hưởng đến sức khỏe thai nhi.
Bà bầu bị đau dạ dày – Khi nào cần gặp bác sĩ?
Đau dạ dày khi mang thai có thể thuyên giảm sau khi thay đổi lối sống và tận dụng các thảo dược tự nhiên. Tuy nhiên ở một số trường hợp, triệu chứng này có thể là dấu hiệu của các vấn đề tiêu hóa như viêm loét dạ dày tá tràng, trào ngược thực quản và hội chứng Zollinger-Ellison.
Vì vậy mẹ bầu nên chủ động tìm gặp bác sĩ nếu nhận thấy các triệu chứng sau:
- Đau dạ dày kéo dài, có xu hướng gia tăng về mức độ và tần suất theo thời gian
- Nôn mửa liên tục
- Bã nôn có máu tươi hoặc màu cà phê
- Đi ngoài ra máu
- Cơ thể xanh xao và sụt cân trong thời gian ngắn
- Các triệu chứng khởi phát liên tục gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến giấc ngủ và chất lượng cuộc sống
Đau dạ dày khi mang thai là tình trạng khá phổ biến. Mặc dù không đe dọa đến sức khỏe nhưng triệu chứng này kéo dài có thể khiến sức khỏe thai phụ suy giảm và ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi. Vì vậy mẹ bầu nên xây dựng lối sống lành mạnh và sử dụng một số loại thảo dược tự nhiên để thúc đẩy hoạt động tiêu hóa, giảm đau dạ dày và một số triệu chứng đi kèm.
Tham khảo thêm: 14 Cách chữa đau dạ dày tại nhà đơn giản + nhanh nhất