Bệnh tiểu đường ăn gì tốt nhất để có thể vừa cải thiện sức khỏe và hỗ trợ cho công tác điều trị tốt hơn. Để tìm hiểu về vấn đề này các bạn chắc chắn phải hiểu rõ được chế độ ăn uống hàng ngày của những bệnh nhân tiểu đường
1 . Bệnh tiểu đường là bệnh như thế nào?
Nguyên nhân mắc bệnh đái tháo đường là do gen di truyền và môi trường sống (hoạt động thể lực, chế độ dinh dưỡng và stress). Bệnh đái tháo đường dẫn tới những biến chứng về tim mạch, thể chất và điều này có thể cải thiện hơn nhờ chế độ tiểu đường ăn gì tốt nhất.
Không thể phân theo giai đoạn bệnh lý, nhưng bệnh đái tháo đường có biến chứng cấp tính, nhiều bệnh nhân bị loét do biến chứng bệnh mạch vành, mạch máu ngoại vi nên phải cắt bỏ chân tay…
Bệnh đái tháo đường, còn gọi là bệnh tiểu đường, là một bệnh do rối loạn chuyển hóa cacbohydrat khi hoóc môn insulin của tụy bị thiếu hay giảm tác động trong cơ thể, biểu hiện bằng mức đường trong máu luôn cao.
Vậy nên ăn khoăn tiểu đường ăn gì tốt nhất luôn là câu hỏi của nhiều người.Trong giai đoạn mới phát thường làm bệnh nhân đi tiểu nhiều, tiểu ban đêm và do đó làm khát nước.
Bệnh tiểu đường là một trong những nguyên nhân chính của nhiều bệnh hiểm nghèo, điển hình là bệnh tim mạch vành, tai biến mạch máu não, mù mắt, suy thận, liệt dương, hoại thư, v.v.
Loại 1 (Typ 1):
Khoảng 5-10% tổng số bệnh nhân bệnh tiểu đường thuộc loại 1, phần lớn xảy ra ở trẻ em và người trẻ tuổi (<30T). Các triệu chứng thường khởi phát đột ngột và tiến triển nhanh nếu không điều trị. Vậy thì tiểu đường ăn gì tốt nhất? ở giai đoạn này.
Giai đoạn toàn phát có tình trạng thiếu insulin tuyệt đối gây tăng đường huyết và nhiễm Ceton.Những triệu chứng điển hình của Bệnh tiểu đường loại 1 là tiểu nhiều, uống nhiều, đôi khi ăn nhiều, mờ mắt, dị cảm và sụt cân, trẻ em chậm phát triển và dễ bị nhiễm trùng.
Loại 2 (Typ 2):
Bệnh tiểu đường ăn gì tốt nhấtở giai đoạn này cũng là câu hỏi cần quan tâm. Bệnh tiểu đường loại 2 chiếm khoảng 90-95% trong tổng số bệnh nhân bệnh tiểu đường, thường gặp ở lứa tuổi trên 40, nhưng gần đây xuất hiện ngày càng nhiều ở lứa tuổi 30, thậm chí cả lứa tuổi thanh thiếu niên.
Bệnh nhân thường ít có triệu chứng và thường chỉ được phát hiện bởi các triệu chứng của biến chứng, hoặc chỉ được phát hiện tình cờ khi đi xét nghiệm máu trước khi mổ hoặc khi có biến chứng như nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu não; khi bị nhiễm trùng da kéo dài; bệnh nhân nữ hay bị ngứa vùng do nhiễm nấm âm hộ; bệnh nhân nam bị liệt dương.
– Trong thực tế, việc tiểu đường ăn gì tốt nhất thực hiện chế độ ăn điều trị bệnh ĐTĐ thường bị thất bại do vấp phải những thói quen xấu hoặc sự thiếu hiểu biết của người bệnh và người nhà.
Hoặc do sự phức tạp của chế độ ăn khi đã có các biến chứng của ĐTĐ nhất là biến chứng thận. Do vậy, các bệnh nhân ĐTĐ cần có sự tư vấn của bác sĩ dinh dưỡng.
– Về nguyên tắc tiểu đường ăn gì tốt nhất thì không có bất cứ loại thức ăn nào bị cấm đối với bệnh nhân ĐTĐ và một chế độ ăn đa dạng, từ nhiều nguồn thức ăn sẽ cung cấp đủ chất dinh dưỡng, giúp cơ thể hoạt động bình thường.
Một chế độ ăn đầy đủ và đúng cũng góp phần đảm bảo cho các bệnh nhân ĐTĐ trẻ em phát triển bình thường về thể chất và trí tuệ. Các chất bột (glucid) được coi như nguồn “xăng dầu” cho cơ thể hoạt động; chất đạm (protid) cung cấp nguyên liệu để xây dựng các tế bào, các mô cơ quan, và chất béo (mỡ) cho nhiều năng lượng và giúp hấp thu một số vitamin. Ăn hoa quả để có đủ vitamin và các muối khoáng.
Ăn đều và chia làm nhiều bữa và tiểu đường ăn gì tốt nhất:
– Ăn nhiều chất xơ; ăn vừa phải chất béo; ăn ít đường; ăn đủ vitamin và muối khoáng; hạn chế uống rượu.
Do tâm lý ăn kiêng nên nhiều bệnh nhân ĐTĐ hay bị thiếu vitamin, ví dụ chế độ ăn không có mỡ sẽ hạn chế hấp thu nhiều loại vitamin quan trọng như: vitamin A, D, K…
Việc tiểu đường ăn gì tốt nhấtvà dùng thuốc dài ngày cũng có thể làm thiếu vitamin B12, B9 (acid folic) do ức chế hấp thu ở dạ dày. Còn khi ăn quá nhiều chất xơ lại dễ bị thiếu canxi và sắt.
Vì thế, các bệnh nhân ĐTĐ rất cần ăn uống đầy đủ và biết lựa chọn các thức ăn có nhiều vitamin, chất khoáng quan trọng như: sữa, cá hồi… Tốt nhất nên thực hiện chế độ ăn theo lời khuyên của thầy thuốc.
– Tiểu đường ăn gì tốt nhất với số lượng và thời gian các bữa ăn nên ổn định trong thời gian dài điều trị để tránh tình trạng đường máu tăng quá cao sau bữa ăn cũng như đường máu hạ thấp lúc xa bữa ăn, nhất là ở những bệnh nhân phải tiêm insulin hoặc dùng thuốc uống hạ đường máu.
– Các bệnh nhân ĐTĐ nên ăn ít nhất 3 bữa/ngày. Nếu bệnh nhân gầy hoặc hay bị hạ đường máu phải xem tiểu đường ăn gì tốt nhất giữa các bữa ăn, nên ăn tăng lên trong bữa chính hoặc ăn thêm 1-3 bữa phụ.
Tiểu đường ăn gì tốt nhất và bữa ăn có đủ số calo thế nào:
– Nhu cầu năng lượng cho một người bình thường đối với nam là khoảng 35calo/kg, nữ là 30calo/kg. Nhu cầu này thay đổi theo mức độ hoạt động thể lực (hoặc lao động), tuổi, giới và cân nặng của mỗi người.
Tiểu đường ăn gì tốt nhấtvà bữa như thế nào:
– Trường hợp bạn béo (BMI > 25) thì cần thực hiện chế độ ăn giảm cân. Không nên ăn quá no hoặc ăn cố, nên ăn chậm và nhai kỹ, không nên lạm dụng các đồ ăn nhanh như: đồ hộp, bánh hamburger, bánh quy…, nên chọn các thức ăn có nhiều chất xơ, nhất là rau xanh.
– Ngược lại nếu bạn quá gầy (BMI < 18,5) thì nên ăn nhiều hơn để làm tăng cân, ví dụ ăn thêm 2-3 bữa phụ/ngày, chọn thức ăn nhiều chất đạm, chất béo, ăn thêm cơm hoặc thức ăn. Tuy nhiên, cần tránh tăng cân quá nhanh hoặc quá mức.
2 . Tiểu đường ăn gì tốt nhất và bổ sung vitamin gì?
Đối với chất đạm:
Pate không tốt cho bệnh tiểu đường. Hạn chế tối đa thịt hộp, patê, xúc xích… thay vào đó hãy ăn cá, trứng sữa, các sản phẩm chế biến từ sữa, đậu… nên ưu tiên cá mòi và cá trích vì trong hai loại cá này có chứa chất béo có lợi cho việc chống lại bệnh tim mạch và ung thư.
Người tiểu đường (đái đường) có thể ăn các loại thịt lợn, thịt bò đã lấy sạch mỡ. Tránh tuyệt đối da gà, da vịt bởi nó có chứa rất nhiều cholesterol. Cũng như thực phẩm chứa tinh bột, nên chọn cách chế biến là luộc, kho, nướng hơn là chiên.
Đối với chất béo:
Phải hết sức hạn chế mỡ, các bác sĩ khuyến cáo lượng cholesteron đưa vào phải dưới 300mg mỗi ngày và lượng mỡ bão hòa phải thay bằng các loại dầu thực vật như dầu đậu nành, dầu olive, dầu mè
Chất ngọt :
Chất ngọt là nguyên nhân trực tiếp gây bệnh đái tháo đường, nó làm trầm trọng thêm quá trình bệnh lý, tăng các biến chứng nặng nề của bệnh. Lời khuyên của bác sĩ là tránh xa tuyệt đối các loại bánh kẹo, nước ngọt có ga, rượu…
Bệnh nhân tiểu đường nên sử dụng các chất ngọt nhân tạo có thể thay đường trong nước uống như Aspartam và sacharine vừa giúp làm giảm lượng đường ăn vào mà vẫn giữ được ngon miệng.
Giữ vững thành phần và thời gian ăn là quan trọng, kết hợp với thể dục thể thao thường xuyên chính là phương pháp điều trị bệnh hiệu quả nhất. Tuy nhiên, chế độ ăn cụ thể phải dựa trên từng bệnh nhân, cân nặng, lượng đường trong máu, bệnh đã có các biến chứng hay chưa. Do vậy cần tham khảo ý kiến của bác sĩ đang theo dõi và điều trị.
Song song với tiểu đường ăn gì tốt nhất cần hạn chế tinh bột:
Theo bác sĩ Oberbauer, trên thực tế, kể từ sau khi thế giới phát hiện ra insulin giúp người bệnh tiểu đường kiểm soát được tình trạng bệnh tật, người ta có xu hướng ăn ngày một nhiều tinh bột và protein hơn so với trước kia khi chưa phát hiện được insulin.
Điều này cũng khiến các bác sĩ có lúc không biết khuyên bệnh nhân nên ăn một lượng protein hay tinh bột cụ thể ra sao.Insulin được phát hiện từ năm 1921, trước đó các điều trị chủ yếu với tiểu đường là để cho đói.
Nhưng sau khi phát hiện được insulin thì mọi người tăng dần lượng tinh bột trong khẩu phần ăn đến mức gần như bình thường. Vào khoảng giữa những năm 1980 người ta không biết là nên khuyên người tiểu đường ăn gì tốt nhất và ăn chế độ tinh bột thế nào cho thống nhất.
Sau đó các nhà nghiên cứu ở Mỹ tìm thấy là nếu bệnh nhân được ăn lượng protein thấp hơn thì tiến triển của bệnh thận cũng chậm đi.Insulin là chất được tuyến tụy sản xuất và có tác dụng giúp cơ thể sử dụng hay tích trữ đường từ đồ ăn.
Ở những người bị tiểu đường dạng 1, tuyến tụy ngừng sản xuất insulin, trong khi ở những người bị tiểu đường dạng 2 dù cơ thể vẫn sản xuất insulin nhưng cơ thể không đáp ứng tốt với insulin này.
Những người bị tiểu đường dạng 2 cần phải uống hoặc tiêm insulin và tiểu đường ăn gì tốt nhất để giúp cơ thể sử dụng đường.Trước khi phát hiện insulin, các bác sĩ thường sử dụng biện pháp nhịn ăn để kéo dài tuổi thọ của người bệnh.
Việc nhịn ăn dẫn đến thiếu chất và cũng dẫn đến tử vong. Các bác sĩ lúc đó đã biết rằng việc nhịn ăn cũng là giảm lượng đường ở người bị tiểu đường. Việc hạn chế calorie trong mỗi bữa ăn đã được chứng minh là có tác dụng tốt với những người bị tiểu đường và thừa cân.
Tuy nhiên việc nhịn ăn này không tốt với tất cả mọi người bị tiểu đường vì thường dẫn đến thiếu chất.
3 . Tiểu đường ăn gì tốt nhất và nguyên tắc ăn uống thế nào?
Để đạt được các mục tiêu trên, trong ăn uống người bệnh cần phải tuân thủ các nguyên tắc sau:
Cung cấp đủ nước 40ml/cân nặng/ngày.
Nên ăn điều độ, đúng giờ, không để đói quá, không để no quá sẽ rất khó để kiểm soát đường huyết của mình.
Nên chia nhỏ bữa ăn (ít nhất 4 bữa), nên ăn bữa phụ buổi tối để tránh hạ đường huyết ban đêm.
Không nên thay đổi quá nhanh và nhiều cơ cấu cũng như khối lượng của các bữa ăn.
Không nên quá kiêng khem mà cần bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng: chất đạm, béo, bột đường, vitamin, muối khoáng, chất xơ…
Với việc tiểu đường ăn gì tốt nhất mỗi loại thực phẩm chứa một số chất dinh dưỡng khác nhau và không có một thực phẩm nào chứa đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết cho nhu cầu con người.
Do đó không thể ăn một loại thực phẩm duy nhất được mà cần phải ăn phối hợp nhiều loại thực phẩm với nhau. Bữa ăn cần phải có mặt đại diện của 4 nhóm thực phẩm.
Mỗi loại thực phẩm sẽ mang đến một giá trị dinh dưỡng riêng. Khi bạn biết cách lựa chọn và tuân thủ nguyên tắc ăn uống, bạn sẽ là chuyên gia dinh dưỡng cho chính bản thân mình.
Cụ thể chúng ta có thể liệt kê cho 12 loại thực phẩm “siêu hữu ích” cho người bệnh tiểu đường để phần nào trả lời câu hỏi tiểu đường ăn gì tốt nhất?
Trái cây họ cam quýt:
Cam, bưởi, chanh và một số loại trái cây khác bổ sung một lượng dồi dào vitamin C. Trong việc tiểu đường ăn gì tốt nhất thì ăn cam quýt là một lựa chọn an toàn.
Hơn nữa nhóm trái cây này giúp cung cấp hàm lượng chất xơ hòa tan cao, làm chậm khả năng hấp thu đường sau khi ăn và mang đến hương vị thơm ngon cho người bệnh. Chỉ cần ăn cam, bưởi, chanh mỗi ngày bạn không còn thèm ăn các món đồ ngọt khác.
Sữa chua không đường :
Sữa chua không đường là nguồn thực phẩm bổ sung canxi hàng ngày tốt cho người bệnh tiểu đường. Tiểu đường ăn gì tốt nhất? Sữa chua cung cấp kali và vitamin D giúp chắc khỏe xương, tốt cho men răng, tăng cường sức khỏe cơ bắp.
Hơn nữa, sữa chua có tác dụng giảm cân hiệu quả ở người bệnh tiểu đường bị béo phì.
Các loại đậu không làm tăng đường huyết:
Một nửa chén đậu mỗi ngày sẽ cung cấp cho bạn một phần ba lượng chất xơ khuyến cáo mỗi ngày. Các loại đậu như đậu lăng, đậu xanh không làm tăng đường huyết lại có thể chế biến với nhiều loại thực phẩm khác nhau.
Các loại hạt tốt cho người bệnh tiểu đường:
Thói quen ăn vặt khiến bạn bị tăng đường huyết nhanh chóng. Hãy từ bỏ thói quen ăn bánh quy, kẹo ngọt, bim bim, mì ăn liền và thay thế bằng loại hạt thơm ngon, ngọt bùi như óc chó, hạch nhân,… Chúng còn là nguồn cung cấp protein, chất xơ, chất béo không bão hòa đơn rất tốt cho tim mạch.
Cải xoăn :
Các loại rau cải xoăn và nhiều loại rau có lá màu xanh đậm khác nên thường xuyên xuất hiện trong mỗi bữa ăn cũng tham gia giải quyết vấn đề tiểu đường ăn gì tốt nhất. Rau cải xoăn cung cấp một lượng lớn vitamin, giúp chắc khỏe xương và cân bằng dinh dưỡng trong bữa ăn người bệnh tiểu đường.
Các loại quả mọng :
Quả mâm xôi, dâu tây, quả việt quất mang hương vị thơm ngon và hữu ích cho người bệnh tiểu đường. Các loại quả mọng còn bổ sung chất xơ, chất chống oxy hóa, bảo vệ các tế bào thoát khỏi tác hại của các gốc tự do, do đó ngăn ngừa nguy cơ xuất hiện biến chứng tiểu đường.
Cá hồi:
Nếu bạn duy trì ăn cá hồi mỗi tuần sẽ bổ sung một lượng lớn axit béo omega – 3, giúp bảo vệ tim mạch, mạch máu có lợi cho người bệnh tiểu đường. Các loại cá như cá mòi, cá thu hoặc cá ngừ cũng có tác dụng tương tự. Hơn nữ, cá còn giúp ngăn chặn sự phát triển chứng mất trí nhớ ở người bệnh tiểu đường.
Khoai lang bổ sung chất xơ:
Khoai lang bổ sung vitamin C, A, kali có lợi cho người bệnh tiểu đường. Một phần ăn khoai lang sẽ cung cấp khoảng 400% vitamin A được khuyến cáo hàng ngày. Bạn nên giữ cả vỏ khoai lang để đảm bảo chất xơ hòa tan tự nhiên.
Ngũ cốc nguyên hạt có chỉ số đường huyết thấp:
Bánh mì trắng có chỉ số đường huyết (GI) tương đối cao, vì vậy bạn nên thay thế bằng ngũ cốc nguyên hạt. Theo Hiệp hội tiểu đường Mỹ, mầm và cám ngũ cốc nguyên hạt không có sẵn trong các sản phẩm làm từ ngũ cốc chế biến.
Vì vậy bạn hãy lựa chọn các loại ngũ cốc nguyên hạt để bổ sung magiê, crom và folate trong khẩu phần của tiểu đường ăn gì tốt nhất. Bánh mì ngũ cốc nguyên hạt, lúa mạch, bột yến mạch là nguồn thực phẩm chứa tinh bột được khuyến cáo sử dụng cho người bệnh tiểu đường.
Cà chua giúp chống oxy hóa:
Thay bằng sử dụng nước sốt cà chua đóng chai bạn nên sử dụng cà chua tươi ngon. Cà chua có đầy đủ vitamin A, E, lycopene là một chất chống oxy hóa mạnh mẽ và các carotenoid cung cấp cho bữa ăn của bạn đầy đủ dinh dưỡng và màu sắc đa dạng.
Người bệnh tiểu đường có thể ăn trứng:
Trứng bổ sung protein và ít chất béo bão hòa có thể sử dụng cho người bệnh tiểu đường. Tuy nhiên, bạn không nên ăn quá nhiều lòng đỏ trứng gà và có thể chế biến chúng ở các dạng luộc, hấp, chiên.
Dầu oliu, chất béo có lợi cho tiểu đường:
Có hai loại chất béo tốt cho người bệnh tiểu đường đó là chất béo không bão hòa, axit béo omega 3 và chất béo không bão hòa đơn có thể giúp làm giảm cholesterol máu. Các chất béo bão hòa và chất béo trans không có lợi cho người bệnh tiểu đường. Vì vậy, bạn nên thay thể sử dụng chúng bằng các loại chất béo có lợi trên.
Dầu oliu, bơ thực vật là cái tên được các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo bạn nên sử dụng.
Hy vọng, những thông tin bổ ích trên sẽ giúp bạn không phải đau đầu trong việc lựa chọn tiểu đường ăn gì tốt nhất cho bữa ăn hàng ngày.
Bác Sỹ Nguyễn Cảnh Chương – PGĐ khoa chuẩn đoán trước sinh, BV Phụ sản Hà Nội. Chuyên Gia tư vấn của nhãn hàng Thảo Dược Củ Gai An Thái Phương
Xem thêm: Xét nghiệm hCG
