Sưng amidan 1 bên nhưng không sốt là biểu hiện của bệnh viêm amidan không do nhiễm trùng (thường do kích ứng hoặc dị ứng). Ngoài ra, tình trạng này cũng có thể là dấu hiệu của sỏi amidan, trào ngược dạ dày thực quản, phì đại amidan hoặc thậm chí là ung thư amidan.
Viêm amidan 1 bên sưng nhưng không sốt – Do đâu?
Amidan là tổ chức lympho lớn nhất cơ thể nằm ở 2 bên cổ họng. Chức năng chính của cơ quan này là bắt giữ các tác nhân gây nhiễm trùng (virus, nấm, vi khuẩn), sản xuất ra kháng thể nhằm chống lại bệnh tật và bảo vệ cơ thể. Tuy nhiên do nhiều nguyên nhân khác nhau, amidan có thể bị tổn thương và viêm nhiễm.
Viêm amidan thường gây đau rát cổ họng, khàn tiếng, mệt mỏi, sưng hạch ở cổ và sốt. Tuy nhiên ở một số ít trường hợp, amidan chỉ bị sưng 1 bên và không đi kèm với tình trạng sốt. Nếu gặp phải tình trạng này, nguyên nhân có thể do:
1. Viêm amidan do kích ứng hoặc dị ứng
Viêm amidan là tình trạng amidan bị sưng viêm do nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó phổ biến nhất là do virus và vi khuẩn. Các tác nhân này xâm nhập vào amidan gây sưng đỏ, đau nhức và sốt cao. Tuy nhiên, viêm amidan cũng có thể xảy ra do một số yếu tố kích ứng và dị ứng như thời tiết, phấn hoa, rượu bia, thuốc lá,…
Các chất kích ứng, dị ứng có thể gây sưng amidan 1 hoặc 2 bên nhưng không gây sốt. Bệnh lý này chỉ khiến cổ họng đau nhẹ, ngứa ngáy, ứ đờm và khàn tiếng. Bệnh hầu như không gây ra các triệu chứng toàn thân như mệt mỏi, đau đầu hay sốt như viêm amidan do virus và vi khuẩn.
2. Sỏi amidan
Amidan là tổ chức lympho có nhiều hốc nhỏ. Do đó, thức ăn và vi khuẩn có thể tích tụ trong các hốc này, phát triển và tạo thành sỏi (khối nhỏ màu trắng hoặc vàng). Sỏi amidan khiến cho niêm mạc amidan sưng đỏ, đau nhức và có kích thước lớn hơn bình thường. Tuy nhiên, tình trạng này rất ít khi gây sốt cao.
Sỏi amidan biểu hiện qua các triệu chứng như đau họng, bề mặt amidan xuất hiện các chấm trắng/ vàng, hơi thở có mùi hôi, khó nuốt,… Bệnh thường gặp ở người bị viêm amidan mãn tính, viêm xoang mũi mãn tính, vệ sinh răng miệng kém và do thói quen ăn uống không lành mạnh.
3. Trào ngược dạ dày thực quản
Trào ngược dạ dày thực quản là bệnh lý ở đường tiêu hóa. Tuy nhiên, bệnh cũng có thể gây kích ứng và sưng viêm 1 hoặc 2 bên amidan không kèm sốt. Nguyên nhân là do axit dạ dày trào ngược lên thực quản và vòm họng kích thích phản ứng viêm ở amidan, hầu họng và thanh quản.
Do đó, người bị trào ngược thực quản mãn tính dễ mắc các bệnh hô hấp trên, các vấn đề răng miệng và hơi thở có mùi hôi. Vì vậy, nếu nhận thấy amidan bị sưng 1 bên nhưng không kèm sốt, bạn nên cân nhắc về bệnh lý này. Ngoài các triệu chứng ở cổ họng, trào ngược dạ dày thực quản còn gây ra các biểu hiện khác như ợ chua, ợ nóng, buồn nôn, nôn mửa, trớ thức ăn, nóng rát thượng vị, đau dạ dày,…
4. Phì đại amidan
Phì đại amidan là tình trạng amidan gia tăng kích thước gây cản trở quá trình hô hấp, hoạt động giao tiếp và ăn uống. Bệnh lý này thường xảy ra do viêm amidan tái phát nhiều lần, kích thích các tế bào tăng sản lành tính và dẫn đến tình trạng amidan có kích thước lớn hơn so với bình thường.
Phì đại amidan có thể ảnh hưởng đến 1 hoặc cả 1 amidan và hầu như không đi kèm với tình trạng sốt. Bệnh gây ra các triệu chứng điển hình như khó khăn khi nuốt, mệt mỏi, hôi miệng, ngáy khi ngủ, thở bằng miệng, giảm thính lực,… Ở trẻ nhỏ, phì đại amidan còn khiến trẻ ăn uống kém và chậm lớn.
5. Chảy dịch mũi sau
Chảy dịch mũi sau là tình trạng dịch tiết từ xoang chảy qua mũi sau và xuống trực tiếp thành sau họng. Hội chứng này gây ra các triệu chứng khó chịu như ngứa ngáy cổ họng, vướng họng, ho và đau họng. Chảy dịch mũi sau kéo dài có thể làm tăng nguy cơ bị viêm amidan, viêm họng và viêm thanh quản do lượng dịch nhầy ứ đọng ở thành sau họng.
Vì vậy trong một số trường hợp, viêm amidan 1 bên sưng nhưng không sốt có thể là hệ quả do hội chứng này gây ra.
6. Các bệnh răng miệng
Trong khoang miệng có nhiều loại vi khuẩn có hại. Nếu không vệ sinh đúng cách, hại khuẩn có thể bám vào thức ăn thừa, phát triển mạnh và gây ra các bệnh nha khoa như viêm nướu, viêm nha chu,… Thông thường, vi khuẩn chỉ gây sưng đỏ và đau nhức ở mô nướu. Tuy nhiên trong trường hợp hại khuẩn phát triển quá mức, vi khuẩn cũng có thể gây viêm ở amidan và hầu họng.
Các vi khuẩn gây ra các bệnh lý nha khoa đều là những vi khuẩn thường trú trong khoang miệng. Tình trạng viêm do các hại khuẩn này chỉ gây đau nhức, ngứa ngáy tại chỗ và hiếm khi gây ra triệu chứng sốt. Do đó, hiện tượng amidan sưng 1 bên nhưng không sốt có thể là biểu hiện của các vấn đề răng miệng thường gặp.
7. Ung thư amidan
Sưng amidan 1 bên nhưng không sốt là một trong những biểu hiện của bệnh ung thư amidan. Bệnh lý này xảy ra khi các tế bào của amidan phát triển loạn sản, mất kiểm soát và chuyển biến thành tế bào ác tính. Bệnh thường gặp ở người hút thuốc lá trong nhiều năm, lạm dụng rượu bia và nhiễm virus HPV chủng type 11, 16 và 2. Loại virus này lây nhiễm chủ yếu qua hoạt động tình dục – đặc biệt là khi quan hệ bằng miệng.
Amidan sưng 1 bên nhưng không sốt có nguy hiểm không?
Tình trạng amidan sưng 1 bên nhưng không sốt có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau. Trong đó chủ yếu là những nguyên nhân thông thường như kích ứng, dị ứng, trào ngược dạ dày thực quản, sỏi amidan,… Các bệnh lý này có thể thuyên giảm sau khi chăm sóc đúng cách, điều trị bằng thuốc và phẫu thuật.
Mặc dù ít phổ biến nhưng cũng có những trường hợp sưng amidan 1 bên và không sốt, không đau là biểu hiện của ung thư amidan – bệnh lý có mức độ nguy hiểm và đe dọa đến tính mạng. Chính vì vậy, bạn nên chủ động tìm gặp bác sĩ nếu nhận thấy những biểu hiện bất thường như amidan gia tăng kích thước, cơ thể mệt mỏi, nghẹn vướng khi nuốt, sụt cân bất thường,…
Điều trị sưng amidan 1 bên nhưng không sốt
Điều trị sưng amidan 1 bên nhưng không sốt phụ thuộc vào nguyên nhân cụ thể. Vì vậy, bạn nên tìm gặp bác sĩ để được thăm khám và chẩn đoán trước khi can thiệp điều trị. Dưới đây là một số phương pháp chữa trị sưng amidan 1 bên nhưng không sốt phổ biến:
1. Điều trị bằng thuốc
Đối với trường hợp amidan sưng 1 bên nhưng không sốt do sỏi amidan, kích ứng, dị ứng, trào ngược dạ dày,… bác sĩ sẽ chỉ định dùng thuốc. Tùy thuộc vào từng trường hợp, các loại thuốc có thể được sử dụng bao gồm:
- Thuốc kháng histamine H1: Tác dụng giảm ngứa cổ họng và thường được dùng trong trường hợp viêm amidan do kích ứng, dị ứng.
- Kháng sinh: Kháng sinh được sử dụng trong trường hợp sỏi amidan, phì đại và hội chứng chảy dịch mũi sau nhằm ức chế vi khuẩn có hại, từ đó cải thiện tình trạng viêm đỏ ở amidan và giảm nhẹ các triệu chứng đi kèm.
- Nước súc miệng sát khuẩn: Để giảm vi khuẩn trong khoang miệng, bác sĩ có thể chỉ định một số loại nước súc miệng có đặc tính sát trùng và kháng khuẩn. Ngoài ra, các loại nước súc miệng còn giúp làm loãng dịch đờm ứ đọng, đồng thời giảm hiện tượng sưng nóng và ngứa ngáy ở cổ họng.
- Thuốc giảm đau: Trong trường hợp amidan gây đau nhiều, có thể dùng thuốc giảm đau không kê toa Paracetamol hoặc một số loại thuốc chống viêm theo hướng dẫn của bác sĩ.
- Thuốc điều trị trào ngược: Nếu amidan bị sưng 1 bên do trào ngược dạ dày, bạn cần dùng thuốc ức chế bơm proton (PPI) hoặc thuốc kháng histamine H2, thuốc kháng axit, thuốc bảo vệ niêm mạc dạ dày,… để hạn chế hiện tượng trào ngược axit lên thực quản và cổ họng.
- Hóa trị: Hóa trị là phương pháp sử dụng thuốc để tiêu diệt các tế bào ác tính ở amidan. Phương pháp này thường được áp dụng trong trường hợp bệnh đã chuyển sang giai đoạn cuối.
2. Phẫu thuật
Bên cạnh sử dụng thuốc, bác sĩ cũng có thể chỉ định phẫu thuật cắt amidan trong những trường hợp sau:
- Phì đại amidan gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến giấc ngủ hoặc đã phát sinh biến chứng
- Ung thư amidan ở giai đoạn đầu
- Rạch và gắp lấy sỏi amidan
3. Các biện pháp chăm sóc
Amidan nằm ở vị trí khá nhạy cảm và dễ bị vi khuẩn, virus, nấm, chất kích ứng, dị ứng tấn công. Do đó bên cạnh các phương pháp y tế, bạn nên kết hợp với một số biện pháp chăm sóc để hỗ trợ quá trình điều trị.
Các biện pháp chăm sóc amidan bị sưng 1 bên nhưng không sốt:
- Súc miệng với nước muối pha loãng 1 – 2 lần/ ngày để làm dịu amidan bị sưng đỏ. Đồng thời hỗ trợ loại bỏ vi khuẩn và các chất dị ứng, kích ứng tồn đọng trong khoang miệng.
- Tránh la hét, giao tiếp thường xuyên trong quá trình điều trị. Bên cạnh đó, cần hạn chế uống rượu bia, trà đặc, thức ăn cay nóng, hút thuốc lá,…
- Bổ sung các món ăn có kết cấu mềm, lỏng, dễ tiêu hóa và dễ nuốt. Ngoài ra, nên uống nhiều nước để làm dịu cổ họng và giảm đau rát, sưng nóng.
- Dành thời gian nghỉ ngơi, ngủ đủ giấc để nâng đỡ thể trạng, tăng hiệu quả của các phương pháp y tế và hỗ trợ rút ngắn thời gian điều trị.
- Với người bị sưng amidan 1 bên nhưng không sốt cho trào ngược thực quản, nên chia nhỏ bữa ăn, tránh ăn sau 7 giờ tối và dùng gối dành riêng cho người bị trào ngược để kiểm soát và ngăn ngừa bệnh tái phát.
Phòng ngừa amidan sưng 1 bên nhưng không sốt
Tình trạng amidan sưng 1 bên nhưng không sốt có thể tái phát khi có các điều kiện thuận lợi. Do đó sau khi điều trị, bạn nên thực hiện một số biện pháp phòng ngừa như:
- Vệ sinh răng miệng đều đặn 2 lần/ ngày (sáng và tối) bằng cách chải răng và súc miệng với nước muối. Biện pháp này giúp giảm thiểu các bệnh lý nha khoa và viêm nhiễm đường hô hấp trên.
- Giữ ấm cơ thể khi thời tiết chuyển lạnh, tránh tiếp xúc với chất dị ứng và kích ứng.
- Ăn uống điều độ, sinh hoạt khoa học và tập thể dục thường xuyên để nâng cao thể trạng. Hệ miễn dịch được cải thiện có thể làm giảm nguy cơ tái phát viêm amidan và các bệnh hô hấp.
- Tích cực điều trị và kiểm soát trào ngược dạ dày thực quản, hội chứng chảy dịch mũi sau.
- Tránh tiếp xúc thân mật với những người đang mắc các bệnh viêm nhiễm đường hô hấp trên.
Viêm amidan 1 bên sưng nhưng không đau là biểu hiện của nhiều bệnh lý khác nhau. Vì vậy, bạn nên chủ động thăm khám để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Tránh tình trạng tự ý sử dụng thuốc khi chưa xác định được nguyên nhân cụ thể.
Xem thêm: Bị zona thần kinh nhẹ có cần trị không, bằng cách nào?