Viêm da cơ địa đối xứng: Nguyên nhân và chữa trị hiệu quả

Viêm da cơ địa đối xứng là hiện tượng da bị viêm, tổn thương mang tính đối xứng ở 2 bên thường gặp nhất là chân, tay. Vậy bệnh hình thành do những nguyên nhân nào và cách trị nào khỏi bệnh? Bài viết dưới đây sẽ lý giải nguyên nhân, lý do viêm nhiễm và cách điều trị.

Viêm da cơ địa đối xứng là gì?

Viêm da cơ địa đối xứng là hiện tượng da bị tổn thương theo chiều đối xứng. Chẳng hạn cùng xảy ra ở hai chân, hai tay, má, ngực… Ban đầu, bạn sẽ dễ nhận biết vì tại những vị trí này da bị đỏ, nổi mụn và chảy dịch. Sau nhiều ngày chúng sẽ khô lại, tạo thành lớp dày rồi nứt ra gây đau và ngứa.

Bệnh này cũng phát triển giống như các trường hợp viêm da cơ địa khác, đều trải qua giai đoạn cấp và mãn tính.
Đối tượng bị viêm da cơ địa đối xứng là tất cả mọi người, tuy nhiên trẻ dưới 6 tuổi là phổ biến nhất. Thống kê cho thấy số người trưởng thành có tình trạng này chỉ khoảng 3%.

Điểm đặc trưng của bệnh này so với các trường hợp viêm da cơ địa khác là mọi triệu chứng, vùng da tổn thương đều có tính chất đối xứng qua vị trí bệnh. Điều này cũng khiến người bệnh khó điều trị và dễ lây lan sang các vùng da khác. Do đó, người bệnh phải chữa đồng thời và cẩn trọng trong việc chăm sóc sức khỏe hơn.

Nguyên nhân viêm da cơ địa đối xứng

Cũng giống như nhiều thể bệnh viêm da cơ địa khác, hiện nay các chuyên gia vẫn chưa thể khẳng định nguyên nhân chính xác của tình trạng viêm da cơ địa đối xứng.

Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu đã thử nghiệm, phân tích và đưa ra một số giả thuyết về nguyên nhân gây bệnh. Theo đó, nguyên nhân chính yếu khiến bạn bị viêm da cơ địa đối xứng là do:

• Nồng độ IgE tăng cao khiến hệ miễn dịch giảm hoặc do di truyền.
• Ngoài ra, những căng thẳng thần kinh cũng làm tăng nguy cơ khiến da bạn bị viêm có tính đối xứng.
• Việc bạn thường xuyên cào, gãi, sử dụng trang phục bị bó sát gây bí bách cũng khiến tình trạng này xảy ra.
• Khi tiếp xúc với các loại lông chó, mèo, lông hoặc phấn hoa cây cỏ, hít khói thuốc… cũng làm bệnh hình thành.
• Đặc biệt là trường hợp tiếp xúc với các dị nguyên mà không rửa sạch nhanh chóng cũng khiến cho bạn có nguy cơ bị bệnh cao.
• Nếu thời tiết đột ngột thay đổi từ nóng sang lạnh, khô hanh… cũng khiến cơ thể mệt mỏi, mất nước, dẫn đến bị viêm da.

Có thể nói viêm da cơ địa đối xứng xuất hiện do nhiều yếu tố tác động cả bên trong và bên ngoài. Người bệnh nên nhận biết sớm thể bệnh của mình để chữa trị từ sớm.

Nhận biết các triệu chứng của viêm da cơ địa đối xứng

Viêm da cơ địa đối xứng phát triển theo từng giai đoạn nên biểu hiện ra ngoài cũng thay đổi thường xuyên. Hình thái tổn thương phụ thuộc vào loại da và cơ địa của bạn.

Giai đoạn cấp tính

• Ở giai đoạn này, những tổn thương trên da còn nhẹ nhưng đã có tính đối xứng.
• Người bệnh bị kích ứng da nên đổi màu đỏ hoặc hồng, không rõ rệt so với vùng da xung quanh.
• Các tổn thương đều có tính đối xứng trên các bộ phận, thông thường ở hai bên má, tay, chân…
• Phần da tổn thương ở cả hai bên mọc mụn nước nhỏ ti, tập trung hoặc dàn đều.
• Bề mặt các vùng da có triệu chứng nóng rát, ngứa âm ỉ.

Giai đoạn mãn tính

• Bề mặt vùng da tổn thương có dấu hiệu khô lại, dày lên và nứt nẻ.
• Lúc này người bệnh ngứa ngáy khó chịu hơn so với trước, thậm chí bị bội nhiễm.
• Viêm da cơ địa đối xứng khởi phát đều cả hai bên, chỉ xuất hiện ở các bộ phận đối nhau. Bệnh thường khó thuyên giảm ngay, lại khó chữa khỏi và hay tái phát, gây thâm. Vì vậy bạn nên chọn cách điều trị để khắc phục tối đa các dấu hiệu viêm da cơ địa.

Chẩn đoán viêm da cơ địa đối xứng

Việc chẩn đoán viêm da cơ địa đối xứng hiện nay chủ yếu dựa vào kiểm trả tiền sử gen di truyền và các triệu chứng lâm sàng. Vì vậy bác sĩ sẽ hỏi xem trong gia đình bạn có ai đã bị viêm da cơ địa đối xứng hoặc các bệnh về da khác không. Một số bệnh có thể liên quan đến viêm da cơ địa đối xứng là viêm da cơ địa dị ứng, dị ứng ở mũi, bệnh đường hô hấp như hen suyễn, xoang…

Tìm hiểu các triệu chứng lâm sàng cho thấy, ngoài các biểu hiện trên da, người bệnh còn bị: Viêm ở môi, kết mạc mắt, da mặt đỏ tía, chàm tay. Đồng thời nồng độ IgE trong cơ thể tăng cao, người bệnh thường hay dị ứng với thức ăn….

Nếu các thử nghiệm lâm sàng đều cho thấy bạn có kết quả dương tính với tình trạng này, bác sĩ sẽ hướng dẫn bạn tiến hành một số phương pháp chăm sóc da, hỗ trợ điều trị tại nhà hoặc uống thuốc.

Cách điều trị viêm da cơ địa đối xứng

Viêm da cơ địa đối xứng hay bất kể loại bệnh về da nào khác cần được phát hiện và chữa trị từ sớm. Nếu không, bạn sẽ rất dễ bị đi chi phối, cản trở mọi công việc.

Cách khắc phục tại nhà

Cách khắc phục viêm da cơ địa đối xứng tại nhà thường được kết hợp với các phương pháp điều trị để giảm nhanh hơn các triệu chứng của bệnh. Bạn nên:

Ngâm rửa nước lá ổi

Lá ổi có chứa nhiều hoạt chất giúp người bệnh ngoài da bớt ngứa, giảm viêm và loại bỏ vi khuẩn. Đồng thời khi ngâm lá ổi, vùng da bệnh được cung cấp chất chống oxy hóa, độ ẩm nên sẽ nhanh lành, đều màu và khỏe khoắn.

Cách làm:

• Bạn lấy một nắm lá ổi rửa thật sạch rồi vò nhẹ, để róc nước trong rổ.
• Đun khoảng 3 lít nước cho sôi lên rồi thả lá ổi vào, tiếp tục nấu khoảng 5 phút cho tinh chất chống viêm chiết ra.
• Đổ hết nước đã sôi ra chậu, pha vừa ấm để ngâm rửa các vùng viêm đối xứng. Bạn cần rửa cả 2 phần đối xứng thật kỹ, nếu không bệnh sẽ nhanh chóng lây qua lại từ các vùng.
• Sau khoảng 10 phút vừa ngâm rửa vừa massage nhẹ nhàng, bạn rửa lại bằng nước ấm và lau khô.
• Hiệu quả trị viêm của lá ổi sẽ tăng cao nếu bạn thực hiện đều đặn mỗi ngày khoảng 2 lần và làm liên tục khoảng 10 ngày.

Bôi dầu dừa

Không chỉ làm đẹp da, cung cấp độ ẩm, dầu dừa còn giúp các vùng da viêm đối xứng bớt ngứa, nổi mẩn, giảm các kích ứng gây nứt nẻ, bong tróc da.

Cách làm:

• Đầu tiên, bạn cần có một hũ dầu dừa nguyên chất, loại này có bán rất nhiều trên thị trường. Bạn cũng có thể làm thủ công từ các quả dừa già để đảm bảo chất lư
  ợng.
• Mỗi ngày, trước khi đi ngủ, bạn vệ sinh thật sạch vùng da bị tổn thương đối xứng rồi thấm khô nước bằng khăn.
• Sau khi da đã khô hẳn thì bạn bôi dầu dừa lên các vết tổn thương rồi massage thật đều tay cho tinh chất dầu dừa ngấm xuống.
• Khoảng 45 – 60 phút sau, tinh chất dầu dừa đã thấm sâu vào các lớp biểu bì, bề mặt da đã khô lại. Lúc này bạn có thể rửa lại với nước ấm hoặc lau khô.

Dùng lá khế

Y học cổ truyền cho rằng lá khế có vị chát, giúp giải độc, tiêu viêm, sát khuẩn trên da đối xứng. Các nghiên cứu y khoa hiện đại cũng đã minh chứng được hiệu quả này. Vì vậy, dân gian ngày nay càng tin dùng lá khế để trị các bệnh về da. Bao gồm cả viêm da cơ địa đối xứng.

Cách làm:

• Bạn sử dụng một nắm lá khế, đem rửa thật sạch, ngâm muối loãng để tránh các dị nguyên có thể bám trên lá khế.
• Cho số lá khế đó vào cối giã nát đẻ lấy nước cốt, cần thiết có thể thêm nước lọc, vài hạt muối.
• Sau khi chế biến dược liệu, bạn rửa sạch vùng da viêm và lau khô.
• Tiếp theo bạn thấm nước cốt lá khế nên vùng da viêm đối xứng cả hai bên để tinh chất thấm vào.
• Sau khoảng 30 phút, bạn có thể rửa sạch lại vùng da mà nước lá vẫn có tác dụng.
• Nếu vùng da viêm xảy ra trên diện rộng, bạn đun nước lá khế để tắm trong nhiều ngày cũng rất hiệu quả.

Dù với mẹo chữa nào bạn cũng nên áp dụng trước khi đi ngủ và dùng thường xuyên nhiều ngày mới có hiệu quả cao. Không nên thực hiện dở chừng hoặc dừng ngay khi biểu hiện bệnh mới thuyên giảm.

Bài thuốc Đông y

Y dược cổ truyền cũng có nhiều bài thuốc đông y trị viêm da cơ địa với cơ chế tác động từ bên trong. Dưới đây là một số bài thuốc uống có tác dụng giảm viêm được kiểm chứng an toàn và hiệu quả.

Bài 1

• Bạn cần sử dụng 12g rau diếp dại, kết hợp với sài đất.
• Dùng thêm 4g trôm lay, cùng với thương nhĩ tử và một dược liệu cũng có tác dụng trị viêm tốt là hoa kim ngân.
• Sau khi đã có đủ các thuốc này thì bạn rửa thật sạch, phơi cho róc nước rồi tiến hành sắc.
• Bạn cho tất cả thuốc vào ấm, thêm 5 bát con nước và bật bếp đun nhỏ lửa cho nước cạn dần đến khi còn lại 3 bát.
• Tắt bếp để cho nước nguội bớt rồi chắt lất 1/3 uống ngay lúc ấm. Phần còn lại uống trong hai lần tiếp theo, trước khi dùng chỉ cần đun ấm.
• Mỗi thang thuốc chỉ dùng trong ngày, hôm sau tiến hành lặp lại với lượng dược liệu khác. Dùng đều đặn trong nhiều ngày, kiểm tra tình hình bệnh để lựa chọn liệu trình thích hợp.

Bài 2

• Bạn kết hợp 12g đẳng sâm với 12g sài đất, dùng cùng với mạch đông cùng liều lượng.
• Lại thêm đơn tướng quân, nhẫn đông mỗi loại 12g và rau mà cùng lượng.
• Cho 8g hoàng liên và lượng tương tự với trúc diệp.
• Cuối cùng bạn bỏ thêm 10g đan sâm.
• Cho hết chỗ dược liệu kể trên vào chậu, rửa sạch với nước, để róc rồi cho vào ấm.
• Thêm 5 bát con nước vào để đun dược liệu trong lửa vừa và nhỏ sao cho tinh chất trong dược liệu chiết ra vừa vặn khi còn lại 3 bát.
• Tắt bếp, chắt lấy 1/3 uống liền khi còn ấm. 2 phần còn lại dùng trong lần tiếp theo trong ngày, cũng đun ấm trước khi sử dụng.

Bài 3

• Bạn cần có một số dược liệu như: Đương quy 10g kết hợp với bạch tô, khổ sâm, mỗi loại 10g.
• Dùng thêm phòng phòng, á thực, tri mẫu và thạch cao mỗi loại 8g.
• Đồng thời sử dụng thương truật, sinh địa và các thảo dược như: Diếp dại, kim ngân hoa, rau má, mỗi loại 12g.
• Cuối cùng bạn cho 6g thuyền thoái và trôm lay 4g, thổ phục linh 12g.
• Sau khi đã chuẩn bị đủ dược liệu thì rửa sạch rồi để róc nước và cho vào ấm.
• Đổ 5 bát nước vào rồi đun nhỏ lửa cho nước cạn dần đến khi còn 3 bát.
• Lúc này tinh chất thuốc đã chiết ra rất nhiều, bạn chắt ra 1/3 uống ấm. 2 phần còn lại uống nốt trong ngày, cũng đun ấm lên.

Các thuốc Đông y trị viêm da cơ địa đối xứng với cơ chế tác động từ bên trong nên sẽ giúp bạn khắc phục vấn đề đồng đều và hiệu quả. Tuy nhiên, cũng giống các thuốc dân gian, việc sắc uống khá tốn thời gian và công sức, vì vậy nhiều người hay lựa chọn thuốc Tây để trị bệnh.

Điều trị viêm da cơ địa đối xứng bằng thuốc Tây

Thuốc tây dùng để điều trị tình trạng viêm đối xứng thường phân ra theo giai đoạn. Mỗi thời điểm, bạn nên lựa chọn loại thuốc và cách chữa trị tương ứng.

Thuốc dùng giai đoạn cấp tính

Giai đoạn này các tổn thương da thường gây trầy xước, có dịch và gây ngứa. Vì vậy bạn nên sử dụng cách điều trị tại chỗ bằng các dung dịch hoặc thuốc mỡ làm khô dịch tiết và chống viêm, sát trùng. Trong một số trường hợp có thể bác sĩ sẽ khuyên dùng cả các histamin H1.

• Một số dung dịch sát khuẩn được khuyên dùng là thuốc tím, các Hexamidine và một loại thuốc cũng chỉ dùng khi bệnh mới bùng phát là Chlorhexidine
• Ngoài ra, bạn có thể sử dụng hồ nước để sát khuẩn và dung dịch Nitrate bạc 1 – 5% để giảm dịch tiết, giúp da nhanh chóng phục hồi.
• Các thuốc kháng histamin H1 giúp bạn giảm viêm ngứa nhanh nhưng lại gây buồn ngủ, tránh sử dụng khi lái xe hoặc làm việc.
• Ngoài ra, nếu bị viêm da cơ địa đối xứng do dị ứng, bác sĩ có thể tiêm histaglobin để giảm kháng thể, giải phóng các histamin.
• Nếu bệnh tương đối nặng, có thể bạn cần dùng đến các thuốc chứa corticoid. Thuốc này đóng vai trò làm giảm các sưng, viêm, ngừa biến chứng. Tuy nhiên liều lượng chỉ định là khá nhỏ, bạn chỉ dùng trong 3 ngày với
• khoảng 0.5mg/kg/ngày.

Giai đoạn này không nên sử dụng thuốc mỡ vì nó có thể khiến da của bạn bị bí, dịch tiết lâu khô…

Điều trị viêm da cơ địa đối xứng mãn tính

Nếu bệnh đã chuyển sang mãn tính, da bị khô, dày lên và nứt, bong, việc điều trị tại chỗ cần kết hợp với một số thuốc chữa viêm da cơ địa sau:

• Nếu bệnh kéo dài do cơ thể thiếu khả năng đề kháng, bạn cần cung cấp thêm vitamin.
• Để giảm bớt triệu chứng, ức chế miễn dịch, bạn dùng Tacrolimus và Pimecrolimus. Thuốc này nên sử dụng thận trọng để tránh biến chứng, rủi ro.
• Bạn cũng có thể cần sử dụng thuốc mỡ, kể cả dạng chứa corticoid nếu viêm sưng quá nặng. Tuy nhiên bác sĩ sẽ ghi rõ liều lượng và thời gian sử dụng cho bạn để tránh teo da, nhiễm trùng.
• Giai đoạn này hiện tượng sừng hóa xảy ra rất mạnh nên bạn cần sử dụng thuốc bạt sừng để giảm dấu hiệu.
• Nếu các thuốc uống trị liệu không đạt hiệu quả, bác sĩ có thể chỉ định cho bạn sử dụng quang trị liệu chiếu trực tiếp tia UV để giảm tổn thương. Phương pháp này có hiệu quả nhanh và cao nhưng dễ gây ung thư da.

Với tình trạng viêm da cơ địa đối xứng ở giai đoạn mãn tính, bạn không nên sử dụng thuốc chứa corticoid liều thấp và kéo dài. Bởi vì cách dùng này dễ khiến các dấu hiệu bệnh xuất hiện trở lại sau đó.

Điều trị khi biến chứng

Viêm da cơ địa đối xứng bị biến chứng phải làm sao? Nếu bạn bị bội nhiễm, nhiễm trùng hoặc các vấn đề khác liên quan, cần:

• Sử dụng các thuốc chống nấm Ketoconazole ngừa bội nhiễm do nấm, hoặc Intraconazole và thuốc đặc trị nấm Griseofulvin… Dựa theo tình trạng bội nhiễm cụ thể mà bác sĩ sẽ chỉ định thuốc và các dùng (loại bôi hoặc uống).
• Thuốc chống viêm NSAID không chứa steroid cũng được chỉ định để ngừa viêm, nhiễm trùng và giảm đau. Thuốc này dễ kích ứng dạ dày nên không dùng được cho người đã hoặc đang bị xuất huyết đường ruột hay viêm loét bao tử.

Các thuốc Tây trị viêm da cơ địa đối xứng ở các giai đoạn đều cho hiệu quả rõ rệt. Tuy nhiên đi kèm với nó là các rủi ro không mong muốn mà bạn khó tránh. Thêm vào đó, dù dùng nhóm thuốc này hay các cách điều trị Đông y, thuốc nam đều không chữa khỏi hẳn được. Vì vậy, bạn cần cân nhắc và sử dụng đúng thuốc để giảm triệu chứng. Đồng thời phải chú ý phòng ngừa tái phát, đặc biệt khi bệnh có tính chất đối xứng.

Viêm da cơ địa nên ăn gì, kiêng gì?

Thực phẩm có khả năng làm giảm các triệu chứng nhưng cũng có thể gây kích ứng da. Vì vậy, người bị viêm da cơ địa đối xứng nên ăn gì, kiêng gì rất quan trọng.

Viêm da cơ địa nên ăn gì?

Theo các chuyên gia da liễu, khi bị viêm da cơ địa đối xứng, người bệnh nên bổ sung cho cơ thể một số loại thức ăn sau:

• Nguồn thực phẩm có chứa nhiều loại vitamin nhóm B như B1, B6, B12, B2 để ngăn ngừa khô da. Đồng thời nó cũng giúp tiêu diệt các gốc tự do, phòng ung thư da, hạn chế bong vảy. Tuy nhiên, bạn không được sử dụng quá nhiều vì nó có thể làm tăng lượng đường trong máu.
• Các loại thức ăn chứa vitami
  n A cũng cần được bổ sung để giải trừ bã nhờn, giảm nhiễm trùng da. Vitamin này cũng giúp da khỏe mạnh hơn, ngừa dị ứng, mẩn ngứa và giảm đau. Bạn có thể bổ sung từ trứng vịt lộn, các loại gan, một số củ như cà rốt, khoai lang…
• Nguồn thực phẩm chứa vitamin E kích thích cơ thể sản sinh collagen cũng rất cần thiết. Đặc biệt trong giai đoạn cấp và mãn tính, bạn cần bổ sung dưỡng chất này. Một số loại rau củ quả có colagen là bơ, hướng dương, oliu, giá đỗ…

Nhóm thực phẩm nên kiêng

Bên cạnh các thực phẩm cần bổ sung, người bị viêm da cơ địa đối xứng cần tránh dùng một số loại sau:

• Thức ăn dễ kích ứng cơ thể giải phóng histamin làm da viêm nhiễm mạnh như thịt bò, các loại tôm, ghẹ, da gà.
• Tránh ăn những thức ăn làm sẵn như mắm tôm, mắm ruốc hoặc các loại đồ muối chua như dưa cà, sung muối…
• Không sử dụng nguồn thực phẩm chiên qua chiên lại bằng dầu mỡ. Hoặc các đồ cay, nướng, thực phẩm có tính nóng.
• Hạn chế tối đa việc dùng đồ đóng hộp có chất bảo quản, chất lên men hay phẩm màu.

Tất cả các loại thức ăn này đều có khả năng khiến các biểu hiện viêm, ngứa tăng mạnh, khó điều trị hơn.

Lưu ý khi phòng và điều trị bệnh

Để giảm tối đa các ảnh hưởng do viêm da cơ địa đối xứng gây ra, bạn cần thực hiện một số điều quan trọng sau đây:

• Tắm ấm: Khi vệ sinh cơ thể bạn nên dùng nước có nhiệt độ tương đối cao, khoảng 50 – 60 độ. Nếu kết hợp tắm và trị viêm, dưỡng ẩm cho da bằng các loại thảo dược hay nước muối, baking soda càng tốt.
• Tránh gãi: Việc dùng tay gãi vừa khiến vùng da bị xước, đau, tăng tỉ lệ đối xứng mà còn dễ dẫn đến nhiễm trùng. Do bàn tay gãi theo phản xạ thường không thể chú ý vệ sinh sạch sẽ nên hay ẩn chứa vi khuẩn.
• Băng bó: Việc dùng băng gạc bảo vệ vùng da tổn thương có đem lại hiệu quả tốt nhưng bạn cần chú ý không bịt kín quá lâu.
• Vệ sinh da bằng các loại xà phòng, nước rửa có thành phần tự nhiên hay tinh dầu không chứa hóa chất độc hại.
• Sử dụng máy tạo độ ẩm trong nhà, đặc biệt là khi dùng điều hòa. Việc này sẽ giúp bạn ngăn chặn nguy cơ bị khô da.
• Chọn trang phục thoáng, không gây chà xát, bí bách, vải nên có chất liệu mềm mại, thấm mồ hôi.
• Nên thư giãn, điều hòa tâm trí sau mỗi giờ làm việc căng thẳng để tránh stress. Nếu không bạn sẽ dễ bị rối loạn hormone và kích ứng da.

Viêm da cơ địa đối xứng dù hình thành do nguyên nhân nào cũng có thể phòng ngừa và điều trị triệu chứng. Bạn không nên hoang mang, lo lắng quá độ. Thay vào đó cần chăm sóc da kết hợp chữa bệnh thật tốt. Có như vậy các dấu hiệu của bệnh mới thuyên giảm, bớt nguy cơ biến chứng.

Xem thêm: Viêm hang vị dạ dày là gì? Có nguy hiểm không? Cách chữa