Viêm họng xung huyết hay viêm họng cấp là một thể viêm họng thường gặp, nhất là vào thời điểm thời tiết thay đổi khi trời bắt đầu vào đông. Người bệnh thường dễ nhầm lẫn với các triệu chứng viêm họng thông thường khiến bệnh trở nặng, nếu không kịp thời phát hiện và điều trị thì nguy cơ gây ra biến chứng nguy hiểm, thậm chí là ung thư vòm họng là rất cao.
Viêm họng xung huyết là gì?
Như đã đề cập, viêm họng xung huyết là một thể của viêm họng, hay xuất hiện khi thay đổi thời tiết. Đây là tình trạng niêm mạc họng bị tổn thương, sưng tấy, đau rát, phù nề, xung huyết do virus hoặc vi khuẩn tấn công. Bệnh có thể xảy ra ở mọi đối tượng từ trẻ em đến người lớn. Thường xuất hiện đồng thời với các bệnh như viêm amidan, viêm VA, viêm mũi, viêm xoang…
Viêm họng xung huyết là tên gọi khác của viêm họng cấp dạng nặng. Là một loại viêm nhiễm đường hô hấp phổ biến với màu đỏ đặc trưng ở niêm mạc họng bị viêm. Bệnh không chỉ khiến người bệnh cảm thấy mệt mỏi, khó chịu, gặp khó khăn trong việc ăn uống mà còn có nguy cơ chuyển biến nặng, gây ra các biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị đúng cách.
Nguyên nhân gây viêm họng xung huyết
Theo các bác sĩ chuyên khoa, có hai nguyên nhân chính gây viêm họng xung huyết hiện nay là do virus và vi khuẩn. Trong đó, tình trạng xung huyết, phù nề niêm mạc họng do virus chiếm từ 60 – 80% các trường hợp. Còn do vi khuẩn thường ít gặp hơn và chỉ xuất hiện do bội nhiễm sau khi nhiễm virus. Hiện nay, các loại vi khuẩn gây viêm họng được xác định là vi khuẩn tụ cầu vàng, Hemophilus Influenza, liên cầu bêta tan huyết nhóm A và phế cầu.
Ngoài ra, một số nguyên nhân gây viêm họng khác cũng có thể kể đến như:
- Do ảnh hưởng của môi trường: Môi trường sống, làm việc bị ô nhiễm, nhiều bụi bẩn, khói bụi, thường xuyên phải tiếp xúc với các hóa chất khiến hệ hô hấp suy yếu, tổn thương dẫn đến viêm họng cấp.
- Thay đổi thời tiết: Thời tiết thay đổi thất thường, nhiệt độ độ ẩm không ổn định khiến cơ thể không kịp thích nghi làm suy giảm sức đề kháng, hệ hô hấp cũng bị ảnh hưởng.
- Thói quen xấu: Thường xuyên hút thuốc hoặc tiếp xúc nhiều với khói thuốc lá, ăn đồ cay nóng, uống nhiều nước lạnh cũng làm niêm mạc họng tổn thương từ đó gây ra bệnh viêm họng xung huyết.
- Hệ miễn dịch suy yếu: Những người có hệ miễn dịch suy yếu, người mới ốm dậy, trẻ em, người già, phụ nang mang thai cũng là những đối tượng dễ bị virus, vi khuẩn gây viêm họng tấn công.
- Do tính chất nghề nghiệp: Nếu tính chất nghề đòi hỏi phải nói nhiều, nói to liên tục thì nguy cơ niêm mạc họng tổn thương là rất cao nhất là khi thay đổi thời tiết. Thường gặp ở ca sĩ, người dẫn chương trình, giáo viên…
- Do bệnh lý: Viêm họng xung huyết thường xuất hiện ở các bệnh nhân mắc trào ngược dạ dày thực quản, người mắc tiểu đường, dị ứng cơ địa, các bệnh xương khớp…
- Do yếu tố tâm lý: Thường xuyên căng thẳng mệt mỏi, thức quá khuya khiến cơ thể suy nhược tạo điều kiện cho mầm bệnh tấn công.
Các triệu chứng thường gặp
Viêm họng xung huyết do virus thường kéo dài từ 3 – 5 ngày và tự khỏi sau đó nếu người bệnh có sức đề kháng tốt. Còn nếu nguyên nhân là do vi khuẩn hoặc các tác nhân khác thì bệnh sẽ kéo dài và chuyển biến nặng hơn. Tuy nhiên, nhìn chung dù xuất phát từ nguyên nhân nào thì người bệnh cũng sẽ có một số triệu chứng sau đây:
- Cảm giác khó chịu, nóng rát, vướng víu cổ họng do niêm mạc họng tổn thương, phù nề, sưng tấy, hay kèm theo các cơn ngứa ở cổ họng
- Ho không đờm nhưng lại có dịch nhầy kèm theo, cơn ho thường xuất hiện lúc bắt đầu đi ngủ
- Người sốt cao trên 39 độ C, nhức đầu, chảy nước mũi nghiêm trọng hơn có thể xuất hiện tình trạng chảy máu mũi
- Quan sát amidan thấy hai amidan sưng to, nếu viêm tái phát thì amidan có mủ hoặc có vệt trắng như bã đậu phủ trên bề mặt
- Khi đi thăm khám, quan sát kỹ thấy niêm mạc họng tấy đỏ, phù nề ở cả trụ trước và trụ sau.
- Hạch dưới hàm sưng tấy gây đau đớn, khó chịu cho người bệnh
- Bạch cầu trong máu tăng cao
- Người mệt mỏi, ăn không ngon, nhức mỏi cơ, có thể kèm theo phát ban.
Viêm họng xung huyết có nguy hiểm không?
Theo đánh giá của các chuyên gia, đây là loại viêm họng khá nguy hiểm và cần được thăm khám và điều trị kịp thời. Hơn nữa, cần xác định đúng nguyên nhân gây bệnh để có biện pháp điều trị phù hợp thì quá trình điều trị mới mang lại hiệu quả.
Nếu không sớm thăm khám, bệnh sẽ chuyển biến nặng và gây ra một số biến chứng nguy hiểm như:
- Biến chứng tại chỗ: Áp xe hoặc viêm tấy các khoảng bên họng, áp xe thành sau họng, viêm tấy hoại tử vùng cổ… Trong đó, viêm hoại tử vùng cổ là biến chứng hiếm gặp nhưng lại cực kỳ khó điều trị, nếu không sớm phát hiện thì nguy cơ tử vong là rất cao.
- Biến chứng gần: Ảnh hưởng đến các cơ quan lân cận, gây ra các bệnh như viêm thanh khí phế quản, viêm phổi, viêm xoang cấp, viêm tai giữa…
- Biến chứng xa: Khi nguyên nhân gây bệnh là liên cầu tan huyết nhưng bệnh nhân lại chủ quan với các triệu chứng bệnh, lâu ngày sẽ gây ra các biến chứng như nhiễm độc liên cầu, nhiễm trùng huyết, viêm thận, viêm tim, viêm khớp…
Ngoài ra, viêm họng xung huyết còn được đánh giá là căn bệnh nguy hiểm khi nó là biểu hiện của:
- Tổn thương niêm mạc họng do một số vật nhọn đâm vào gây ra tình trạng chảy máu và tạo thành vết thương hở ở thành họng.
- Viêm nhiễm chảy máu vòm họng do phải nói nhiều, tiếp xúc với bụi bẩn, hóa chất độc hại… khiến tạp khuẩn có điều kiện xâm nhập gây bệnh.
- Các bệnh nguy hiểm như ung thư vòm họng, viêm họng mãn tính…
Phương pháp điều trị viêm họng xung huyết
Thông thường, viêm họng xung huyết do virus chỉ cần nâng cao sức đề kháng, bồi bổ cơ thể thì chỉ sau 3 – 5 ngày, bệnh sẽ tự biến mất. Tuy nhiên, nếu bệnh do vi khuẩn liên cầu hoặc nguyên nhân khác thì cần thăm khám bác sĩ để được tư vấn và điều trị. Một số biện pháp điều trị vi khuẩn liên cầu có thể kể đến như:
Dùng kháng sinh
Kháng sinh chỉ được chỉ định cho người mắc viêm họng xung huyết do liên cầu khuẩn gây ra. Một số loại kháng sinh thường được bác sĩ chỉ định là:
- Penicillin A, Penicillin G, Penicillin V hoặc Cephalosporin thế hệ 1 như Cefadroxil, Cefalexin…
- Nhóm Macrolid với các thuốc như Azithromycin, Clarithromycin, Erythromycin nếu bệnh nhân dị ứng với nhóm beta lactam
Lưu ý: Trong trường hợp đã có kết quả xét nghiệm kháng sinh đồ thì sẽ được thay đổi loại thuốc điều trị sao cho phù hợp.
Thuốc điều trị triệu chứng
Các loại thuốc điều trị triệu chứng phụ thuộc vào tình trạng bệnh là:
- Thuốc chống viêm: Alphachymotrypsin, Methylprednisolon, Prednisolon
- Thuốc giảm đau, hạ sốt: Aspirin, Ibuprofen, paracetamol…
- Thuốc giảm ho: Tùy vào triệu chứng mà các bác sĩ sẽ kê thêm các thuốc trị ho phù hợp. Tuy nhiên, chỉ được chỉ định dùng khi cơn ho ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống.
- Thuốc ngậm: Thường là Mybacin, lysopaine, oropivalone… có tác dụng sát khuẩn, kháng viêm.
- Thuốc xịt họng: Eludril, hexaspray, locarbiotal… thời gian sử dụng không quá 10 ngày, có chứa kháng viêm, kháng sinh giúp giảm đau ở niêm mạc họng.
Điều trị bằng thuốc Đông y
Theo Đông y, viêm họng xung huyết là mất cân bằng âm dương trong cơ thể, phong hàn xâm nhập từ đó gây bệnh. Để điều trị tận gốc thì phải chú trọng tiêu độc trừ thấp, hóa đờm bổ phế, dưỡng âm, thanh nhiệt. Đồng thời, còn phải nâng cao sức đề kháng và ngăn ngừa để tránh bệnh tái phát.
Mặc dù thuốc Đông y hiệu quả chậm nhưng lại đi sâu vào việc tăng cường, nâng cao sức khỏe. Hơn nữa, các bài thuốc này cũng hoàn toàn lành tính, không gây tác dụng phụ. Tùy vào cơ địa và tình trạng bệnh mà liều lượng và thành phần thảo dược sẽ được điều chỉnh sao cho phù hợp. Tuy nhiên, nguyên liệu chính vẫn là cát cánh, sài đất, bách hộ, bồ công anh, ké đầu ngựa…
Làm gì khi bị viêm họng xung huyết?
Vệ sinh vùng họng
Khi bị viêm họng xung huyết bên cạnh việc thăm khám và điều trị theo chỉ dẫn của bác sĩ, người bệnh cũng cần chú trọng việc vệ sinh vùng họng. Nên súc miệng ít nhất 2 lần/ngày với nước muối sinh lý để làm sạch, sát khuẩn vùng họng. Nếu không có nước muối sinh lý thì có thể pha nước muối loãng để dùng. Điều này sẽ giúp cải thiện tình trạng viêm nhiễm, giúp các tổn thương ở niêm mạc họng nhanh lành hơn.
Thay đổi chế độ dinh dưỡng
Một chế độ ăn uống khoa học, đủ chất không chỉ giúp bạn tăng cường sức đề kháng mà còn tránh kích thích niêm mạc họng giúp tình trạng xung huyết, viêm nhiễm nhanh lành hơn. Lúc này, bệnh nhân cần:
- Ăn uống đủ chất, tăng cường ăn nhiều cá, rau xanh hoa quả…
- Chỉ nên ăn nhạt, loãng và các thực phẩm cần được chế biến mềm tốt nhất là dưới dạng các món luộc, súp, cháo…
- Tuyệt đối không sử dụng đồ ăn cay nóng, nhiều dầu mỡ, thức ăn nhanh, đồ ăn đóng hộp…
- Không dùng bánh kẹo, nước ngọt, đặc biệt phải tránh xa rượu bia, thuốc lá, cafe.
Thay đổi thói quen sinh hoạt
Để các tổn thương nhanh lành hơn, người mắc viêm họng cần:
- Không tiếp xúc trực tiếp với người đang mắc viêm họng
- Không tiếp xúc với môi trường bụi bẩn, ô nhiễm, hóa chất độc hại
- Duy trì lối sống khoa học, ngủ đủ giấc, đúng giờ
- Để tinh thần thư giãn, hạn chế căng thẳng, mệt mỏi.
Cải thiện tình trạng bệnh tại nhà
Nếu tình trạng bệnh mới xuất hiện, bệnh nhân có thể áp dụng một số phương pháp cải thiện bệnh an toàn, đơn giản sau đây:
- Dùng lá hẹ: Lấy một nắm lá hẹ, rửa sạch, cắt nhỏ, để ráo, cho vào chén nhỏ, thêm chút đường phèn, đem hấp cách thủy 15 phút. Khi lá hẹ chín nhừ thì tắt bếp, chắt lấy phần nước uống 2 – 3 lần/ngày. Liên tục trong 1 tuần sẽ thấy các triệu chứng viêm họng cải thiện.
- Mật ong và chanh: Pha 100ml nước ấm với 2 muỗng nước cốt chanh và 1 muỗng mật ong, khuấy đều, uống sau bữa ăn 20 phút, mỗi ngày 2 ly, liên tục trong nhiều ngày.
- Trà gừng: Pha 200ml nước nóng với vài lát gừng tươi sắc mỏng, hãm gừng trong 5 phút là có thể uống được.
Biện pháp phòng ngừa
Để phòng ngừa viêm họng xung huyết, đặc biệt là ở thời điểm chuyển mùa, chúng ta cần:
- Vệ sinh răng miệng sạch sẽ, đều đặn mỗi ngày
- Tắm nước ấm, lau khô người rồi mới mặc quần áo
- Khi thời tiết thay đổi, không ngồi điều hòa hoặc quạt ngay sau khi tắm xong
- Uống nhiều nước, cung cấp đầy đủ dưỡng chất cho cơ thể nhất là vitamin và khoáng chất
- Giữ ấm cơ thể khi ra ngoài, tránh tiếp xúc trực tiếp với người bị ho, viêm họng
- Tăng cường luyện tập thể dục thể thao để nâng cao sức đề kháng cơ thể
- Làm việc điều độ, ngủ đủ giấc, không thức quá khuya
- Hạn chế căng thẳng, mệt mỏi
Có thể thấy, viêm họng xung huyết là một căn bệnh nguy hiểm, có thể là biểu hiện của các bệnh như ung thư vòm họng, viêm họng mãn tính… Nếu không được điều trị kịp thời, đúng cách, bệnh sẽ gây bội nhiễm, nghiêm trọng hơn có thể dẫn đến tử vong. Do đó, ngay khi có các triệu chứng của bệnh, người bệnh nên nhanh chóng thăm khám bác sĩ để được thăm khám và có hướng xử lý phù hợp.
Có thể bạn quan tâm:
- Viêm họng mãn tính có nguy hiểm không? Bác sĩ nói gì?
- Viêm họng kéo dài mãi không khỏi là do đâu? Làm sao khỏi?
Xem thêm: Chứng khát nước liên tục là do đâu? Cách điều trị hiệu quả là gì?