Các bác sĩ tìm kiếm vùng ảnh hưởng từ đầu tới chân: Coronavirus gây tử vong như thế nào?

Bạn có thể xem toàn bộ thông tin về bệnh Covid-19 do coronavirus tại đây!

Coronavirus chủng mới đã lây lan khắp 211 quốc gia trên thế giới với tỷ lệ tử vong trung bình là 7%. Sau gần 5 tháng bùng phát dịch Covid-19 toàn cầu, các bác sĩ đã không ngừng tìm kiếm coronavirus gây tử vong như thế nào với các vùng ảnh hưởng từ đầu đến chân.

Tạp chí Science ngày 17-4-2020 đã công bố nhiều nghiên cứu và báo cáo lâm sàng về các vùng ảnh hưởng của coronavirus chủng mới (SARS-CoV-2) đến từng cơ quan trên cơ thể. Những kết quả này đặc biệt có ý nghĩa quan trọng giúp các bác sĩ ngăn ngừa nguy cơ coronavirus gây tử vong ở bệnh nhân nguy kịch (chiếm 5% tổng số ca nhiễm).

Vậy điều gì xảy ra sau khi bạn bị nhiễm SARS-CoV-2 và người bệnh có nguy cơ tử vong như thế nào khi virus lạ xâm nhập vào các cơ quan trong cơ thể?

Những điều xảy ra sau khi cơ thể bị nhiễm virus

Sau khi tiếp xúc gần với người nhiễm Covid-19, một số người có thể bị lây nhiễm virus SARS-CoV-2 và có nguy cơ coronavirus gây tử vong.

Virus SARS-CoV-2 có khả năng “đánh lừa” tế bào

Theo một công bố của các nhà khoa học tại viện Wellcome Sanger (Anh) và một số nghiên cứu khác, virus SARS-CoV-2 sẽ coi niêm mạc mũi là nơi cư trú lý tưởng của chúng. Virus sẽ tìm các tế bào biểu hiện thụ thể ACE2.

Các tế bào biểu hiện thụ thể ACE2 trên bề mặt ở khắp nơi trong cơ thể, vốn đảm nhiệm điều hòa huyết áp. Thế nhưng, nay chúng lại trở thành những tế bào dễ bị virus xâm nhập vì SARS-CoV-2 sử dụng thụ thể ACE2 để xâm nhập vào tế bào.

Khi xâm nhập vào bên trong, coronavirus chủng mới sẽ đánh lừa bộ máy của tế bào để không bị phát hiện, sau đó nhanh chóng nhân lên và xâm nhập vào các tế bào mới.

Sơ đồ các cơ quan khi virus xâm nhập vào cơ thể

Triệu chứng người nhiễm coronavirus chủng mới

Người nhiễm Covid-19 có thể phát tán một lượng lớn virus đặc biệt là trong tuần đầu tiên sau khi nhiễm. Các triệu chứng coronavirus chủng mới có thể chưa xuất hiện hoặc người bị nhiễm có thể bắt đầu bị sốt, ho khan, đau họng, mất vị giác và khứu giác hay bị đau đầu và đau mỏi cơ thể.

Theo WHO ngày 17-4-2020, các triệu chứng phổ biến nhất mà bệnh nhân Covid-19 có thể gặp phải là sốt, mệt mỏi và ho khan. Một số bệnh nhân có thể đau nhức, nghẹt mũi, chảy nước mũi, đau họng hoặc tiêu chảy.

Những triệu chứng coronavirus chủng mới thường nhẹ và xuất hiện từ từ. Một số người nhiễm có thể không thấy bất cứ triệu chứng nào.

Khoảng 80% những người nhiễm Covid-19 khỏi bệnh mà không cần điều trị đặc biệt. Tuy nhiên, cứ 6 người bị nhiễm Covid-19 thì có khoảng 1 người bệnh sẽ ở tình trạng nặng và bị khó thở. Người già và những người có bệnh nền (huyết áp cao, bệnh tim hoặc tiểu đường) có thể gặp phải vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, thậm chí tử vong khi nhiễm virus.

Coronavirus có thể ảnh hưởng đến nhiều cơ quan

Khi xâm nhập vào cơ thể, coronavirus chủng mới có thể sẽ xuất hiện ở các cơ quan như não bộ, mắt, mũi, phổi, trái tim, mạch máu, gan, thận, ruột… Các bác sĩ đã tìm kiếm vùng ảnh hưởng từ đầu đến chân để có thể ngăn ngừa biến chứng Covid-19 dẫn đến nguy cơ coronavirus gây tử vong.

1. Não bộ

Bác sĩ chuyên khoa thần kinh Jennifer Frontera (Trung tâm Y tế Langone Đại học New York, Mỹ) cho biết có 5-10% bệnh nhân Covid-19 ở bệnh viện bà làm việc gặp phải vấn đề ở hệ thần kinh trung ương (não bộ). Tỷ lệ này có thể cao hơn vì một số bệnh nhân đang thở máy không thể trao đổi về vấn đề họ gặp phải.

Bác sĩ Frontera đã chứng kiến những trường hợp bị viêm não, co giật. Một số bệnh nhân Covid-19 có thể bị mất ý thức, một số có thể bị đột quỵ.

Nhiều bệnh nhân Covid-19 cho biết họ bị mất khứu giác, một số khác thở hổn hển. Mặc dù hàm lượng oxy trong máu của họ không thấp nhưng hệ thần kinh đưa tín hiệu khiến họ có cảm giác mình đang thiếu oxy.

Vậy điều gì xảy ra sau khi bạn bị nhiễm SARS-CoV-2 và người bệnh có nguy cơ tử vong như thế nào khi virus lạ xâm nhập vào các cơ quan trong cơ thể?

Những điều xảy ra sau khi cơ thể bị nhiễm virus

Sau khi tiếp xúc gần với người nhiễm Covid-19, một số người có thể bị lây nhiễm virus SARS-CoV-2 và có nguy cơ coronavirus gây tử vong.

Virus SARS-CoV-2 có khả năng “đánh lừa” tế bào

Khi xâm nhập vào bên trong, coronavirus chủng mới sẽ đánh lừa bộ máy của tế bào để không bị phát hiện, sau đó nhanh chóng nhân lên và xâm nhập vào các tế bào mới.

Sơ đồ các cơ quan khi virus xâm nhập vào cơ thể

Triệu chứng người nhiễm coronavirus chủng mới

Những triệu chứng coronavirus chủng mới thường nhẹ và xuất hiện từ từ. Một số người nhiễm có thể không thấy bất cứ triệu chứng nào.

Coronavirus có thể ảnh hưởng đến nhiều cơ quan

1. Não bộ

Bác sĩ Frontera đã chứng kiến những trường hợp bị viêm não, co giật. Một số bệnh nhân Covid-19 có thể bị mất ý thức, một số có thể bị đột quỵ.

Nhiều bệnh nhân Covid-19 cho biết họ bị mất khứu giác, một số khác thở hổn hển. Mặc dù hàm lượng oxy trong máu của họ không thấp nhưng hệ thần kinh đưa tín hiệu khiến họ có cảm giác mình đang thiếu oxy.

Khi xâm nhập vào bên trong, coronavirus chủng mới sẽ đánh lừa bộ máy của tế bào để không bị phát hiện, sau đó nhanh chóng nhân lên và xâm nhập vào các tế bào mới.

Những triệu chứng coronavirus chủng mới thường nhẹ và xuất hiện từ từ. Một số người nhiễm có thể không thấy bất cứ triệu chứng nào.

Nhiều bệnh nhân Covid-19 cho biết họ bị mất khứu giác, một số khác thở hổn hển. Mặc dù hàm lượng oxy trong máu của họ không thấp nhưng hệ thần kinh đưa tín hiệu khiến họ có cảm giác mình đang thiếu oxy.

Bác sĩ Robert Stevens tại phòng điều trị tích cực (Đại học y Johns Hopkins, Mỹ) chia sẻ, thụ thể ACE2 cũng hiện diện ở vỏ thần kinh và thân não. Tuy nhiên, chúng ta vẫn chưa biết chính xác virus xâm nhập vào não và tương tác với các thụ thể này trong trường hợp nào.

Khi dịch SARS bùng phát năm 2003, một số nghiên cứu cũng cho thấy virus SARS có thể xâm nhập vào hệ thần kinh và đôi khi gây ra viêm não. Một nghiên cứu trên tạp chí International Journal of Infectious Disease ngày 3-4-2020 cũng đưa ra những bằng chứng về dấu vết của coronavirus trong dịch não tủy của bệnh nhân Covid-19. Bệnh nhân này bị viêm màng não và viêm não.

Ngoài ảnh hưởng trực tiếp, các yếu tố khác cũng có thể gây tổn thương não cùng các rủi ro tử vong. Ví dụ, cơn bão cytokine có thể khiến não bị gây sưng não và rối loạn đông máu có thể gây ra đột quỵ.

2. Tim mạch

Tổn thương tim mạch do coronavirus chủng mới gây ra có thể rất nhanh và nghiêm trọng. Rất nhiều nghiên cứu chỉ ra ảnh hưởng của virus corona chủng mới đến tim. Kết quả từ tạp chí y khoa JAMA Cardiology ngày 25-3-2020 cho thấy trong số 416 bệnh nhân Covid-19 nhập viện ở Vũ Hán có tới 20% bị tổn thương tim. Trong một nghiên cứu khác, 44% trong số 36 bệnh nhân nhập viện tại Vũ Hán phải điều trị ở phòng hồi sức đặc biệt (ICU) bị rối loạn nhịp tim.

Nghiên cứu công bố trên Thrombosis Research ngày 10-4-2020 cũng cho thấy 38% bệnh nhân gặp rối loạn đông máu và tình trạng đông máu đã xảy ra ở 1/3 trong tổng số 184 bệnh nhân Covid-19 đang điều trị tại ICU ở Hà Lan. Các cục máu đông có thể vỡ ra và rơi vào phổi, khiến cho động mạch phổi bị tắc nghẽn. Tình trạng này được gọi là thuyên tắc phổi (pulmonary embolism) và có thể gây tử vong ở bệnh nhân Covid-19.

Cục máu đông từ các động mạch cũng có thể gây tắc nghẽn mạch máu não gây đột quỵ. Rối loạn đông máu được coi là một trong những nguyên nhân chính khiến bệnh nhân nhiễm coronavirus chủng mới tiến triển nặng và tử vong.

Bên cạnh đó, tình trạng nhiễm coronavirus chủng mới có thể gây co thắt mạch máu. Một số nghiên cứu cũng chỉ ra tình trạng thiếu máu cục bộ ở ngón tay và ngón chân, có thể dẫn tới sưng, đau hoặc hoại tử mô.

Các nhà khoa học vẫn đang tiếp tục nghiên cứu để tìm hiểu chính xác nguyên nhân Covid-19 gây ra tổn thương tim mạch. Sau đây là một số cách giải thích:

• Cơn bão cytokine: Bão cytokine có thể gây tổn thương tim cũng như các cơ quan khác trong cơ thể.

• Tình trạng thiếu oxy: Tình trạng thiếu oxy do sự hỗn loạn xảy ra ở phổi đã khiến các mạch máu bị tổn thương.

• Virus tấn công tim mạch: SARS-CoV-2 có thể tấn công trực tiếp vào niêm mạc tim và mạch máu giống như tấn công vào mũi và phế nang phổi. Đây là những tế bào biểu hiện nhiều thụ thể ACE2.

Chuyên gia tim mạch Harlan Krumholz (Bệnh viện Yale-New Haven, Mỹ) cho biết chúng ta mới chỉ đang hiểu rất ít về ảnh hưởng của coronavirus chủng mới. Các nhà nghiên cứu vẫn chưa giải thích được tại sao virus lại có thể gây ra những tổn thương nghiêm trọng và khó hồi phục đối với người bệnh tim mạch đến vậy.

3. Lá phổi

Nếu hệ miễn dịch không đánh bại SARS-CoV-2 trong giai đoạn đầu, virus này sẽ đi xuống tấn công phổi và gây ảnh hưởng nghiêm trọng hơn tới sức khỏe, thậm chí coronavirus có thể gây tử vong. Trung bình cứ khoảng 6 người bị nhiễm COVID-19 thì có 1 người bệnh sẽ ở tình trạng nặng và bị khó thở.

Tại các phế nang của phổi được lót bởi một lớp tế bào rất giàu thụ thể ACE2 nên virus rất dễ xâm nhập tới các phế nang. Thông thường, oxy đi qua phế nang vào các mao mạch (các mạch máu nhỏ nằm bên cạnh túi khí). Sau đó, oxy sẽ được vận chuyển tới các vùng còn lại của cơ thể.

Tuy nhiên, quá trình hệ thống miễn dịch chiến đấu để chống lại virus đã phá vỡ chuỗi vận chuyển oxy này. Các tế bào bạch cầu ở tuyến đầu giải phóng các phân tử chemokine để giúp thu hút nhiều tế bào miễn dịch đến nhằm phát hiện và tiêu diệt các tế bào đã bị nhiễm virus. Sau đó, chúng để lại phía sau những tế bào chết và nhiều dịch lỏng. Đây chính là tình trạng viêm phổi với các triệu chứng lâm sàng tương ứng như ho, sốt, hô hấp nhanh, nông. Chỉ cần được hỗ trợ thở oxy một số bệnh nhân Covid-19 đã có thể hồi phục trong giai đoạn này.

Diễn biến xấu hơn t
hường xảy ra khá đột ngột có thể khiến bệnh nhân gặp phải hội chứng suy hô hấp cấp tính (ARDS). Hàm lượng oxy trong máu giảm mạnh và họ cực kỳ khó thở. Kết quả chụp X-quang và CT cho thấy phổi của họ có các dấu hiệu tổn thương. Đa số bệnh nhân nhóm này sẽ phải thở máy. Nhiều người sẽ bị tử vong nếu gặp phải tình trạng này. Các mẫu tiêu bản phổi của bệnh nhân tử vong cho thấy các phế nang của họ chứa đầy các tế bào bạch cầu, dịch lỏng, chất nhầy và các mảnh vụn tế bào phổi bị phá hủy.

2. Tim mạch

Cục máu đông từ các động mạch cũng có thể gây tắc nghẽn mạch máu não gây đột quỵ. Rối loạn đông máu được coi là một trong những nguyên nhân chính khiến bệnh nhân nhiễm coronavirus chủng mới tiến triển nặng và tử vong.

Các nhà khoa học vẫn đang tiếp tục nghiên cứu để tìm hiểu chính xác nguyên nhân Covid-19 gây ra tổn thương tim mạch. Sau đây là một số cách giải thích:

• Cơn bão cytokine: Bão cytokine có thể gây tổn thương tim cũng như các cơ quan khác trong cơ thể.

• Tình trạng thiếu oxy: Tình trạng thiếu oxy do sự hỗn loạn xảy ra ở phổi đã khiến các mạch máu bị tổn thương.

3. Lá phổi

Cục máu đông từ các động mạch cũng có thể gây tắc nghẽn mạch máu não gây đột quỵ. Rối loạn đông máu được coi là một trong những nguyên nhân chính khiến bệnh nhân nhiễm coronavirus chủng mới tiến triển nặng và tử vong.

Coronavirus chủng mới gây ảnh hưởng nghiêm trọng nhất đến lá phổi của bệnh nhân Covid-19. Đây chính là lý do tại sao chúng ta cần được trang bị nhiều máy thở để giành giật sự sống cho người bệnh đang nguy kịch.

Ở những bệnh nhân Covid-19 nặng, virus corona khu trú tại phổi và có thể gây tổn thương phổi. Tuy nhiên, virus hoặc quá trình cơ thể phản ứng chống lại virus cũng có thể gây tổn thương nhiều cơ quan khác trong cơ thể.

4. Thận

Nhiều bệnh nhân Covid-19 có thể bị suy thận, vì vậy khi đại dịch Covid-19 bùng phát dữ dội nhiều bệnh viện không chỉ thiếu máy thở mà còn thiếu máy chạy thận.

Thận là một cơ quan có đích tác dụng của coronavirus do rất giàu thụ thể ACE2. Một nghiên cứu ở 85 bệnh nhân Covid-19 nằm viện tại Vũ Hán, 27% bệnh nhân bị suy thận. Một nghiên cứu khác ở tỉnh Hồ Bắc và Tứ Xuyên khảo sát 200 bệnh nhân nhập viện, trong đó 59% trường hợp phát hiện protein trong nước tiểu và 44% nước tiểu có máu cho thấy các dấu hiệu thận bị tổn thương.

Một nghiên cứu cho thấy nguy cơ coronavirus gây tử vong những bệnh nhân bị tổn thương thận cấp tính cao hơn gấp 5 lần so với những bệnh nhân không gặp tình trạng này.

Virus được phát hiện trong các tiêu bản thận cho thấy virus corona có thể trực tiếp tấn công cơ quan này. Tuy nhiên, những tổn thương tại thận cũng có thể do ảnh hưởng gián tiếp.

Việc sử dụng máy thở làm tăng nguy cơ suy thận, các loại thuốc điều trị nhằm tiêu diệt coronavirus chủng mới như remdesivir có thể gây tổn thương thận. Cơn bão cytokine cũng có thể khiến lượng máu tuần hoàn tới thận giảm và gây tổn thương thận. Một số bệnh nền như tiểu đường có thể làm tăng nguy cơ tổn thương thận. Đặc biệt những bệnh nhân đang mắc bệnh thận mạn tính, nếu nhiễm virus corona họ sẽ có nguy cơ bị suy thận cao.

5. Đường ruột

Một bệnh nhân 71 tuổi ở Michigan (Mỹ) có triệu chứng tiêu chảy ra máu, nôn và đau bụng. Ban đần các bác sĩ chẩn đoán bà bị bệnh đường ruột nhưng sau khi bà bị ho, các bác sĩ đã lấy mẫu và phát hiện bà dương tính với coronavirus chủng mới.

Mẫu phân của bệnh nhân cũng phát hiện dương tính với RNA của virus. Các dấu hiệu tổn thương đại tràng có thể phát hiện khi thực hiện nội soi. Các bác sĩ kết luận bệnh nhân 71 tuổi này có thể bị nhiễm trùng đường tiêu hóa do coronavirus chủng mới. Các dữ liệu lâm sàng về ca bệnh này được công bố trên tạp chí The American Journal of Gastroenterology.

RNA virus được tìm thấy ở khoảng 53% mẫu phân của bệnh nhân Covid-19. Trong nghiên cứu đăng tải trên Gastroenterology, các nhà khoa học đã tìm thấy vỏ protein của virus corona ở các tế bào tại dạ dày, tá tràng và trực tràng.

Sự hiện diện của SARS-CoV-2 trong đường tiêu hóa khiến các bác sĩ lo ngại rằng loại virus lạ này có thể truyền nhiễm qua phân. Tuy nhiên, hiện nay chúng ta vẫn chưa rõ liệu phân có chứa virus nguyên vẹn có khả năng truyền nhiễm hay chỉ có RNA và protein của virus.

Trong công cuộc phòng ngừa Covid-19 với rủi ro coronavirus gây tử vong cho bệnh nhân, các bác sĩ và nhiều nhà nghiên cứu đã cùng hợp sức để tìm hiểu các vùng ảnh hưởng khi virus xâm nhập. Mặc dù coronavirus gây tử vong cao nhất khi chúng tấn công lá phổi, song các cơ quan khác cũng có thể bị ảnh hưởng dẫn đến tình trạng bệnh có thể nặng hơn. Với nỗ lực không ngừng nghỉ của đội ngũ y bác sĩ tuyến đầu, chúng ta sẽ sớm đẩy lùi loại virus lạ này!

Hồng Nhung HELLO BACSI

Coronavirus chủng mới gây ảnh hưởng nghiêm trọng nhất đến lá phổi của bệnh nhân Covid-19. Đây chính là lý do tại sao chúng ta cần được trang bị nhiều máy thở để giành giật sự sống cho người bệnh đang nguy kịch.

4. Thận

Một nghiên cứu cho thấy nguy cơ coronavirus gây tử vong những bệnh nhân bị tổn thương thận cấp tính cao hơn gấp 5 lần so với những bệnh nhân không gặp tình trạng này.

5. Đường ruột

RNA virus được tìm thấy ở khoảng 53% mẫu phân của bệnh nhân Covid-19. Trong nghiên cứu đăng tải trên Gastroenterology, các nhà khoa học đã tìm thấy vỏ protein của virus corona ở các tế bào tại dạ dày, tá tràng và trực tràng.

Hồng Nhung HELLO BACSI

Coronavirus chủng mới gây ảnh hưởng nghiêm trọng nhất đến lá phổi của bệnh nhân Covid-19. Đây chính là lý do tại sao chúng ta cần được trang bị nhiều máy thở để giành giật sự sống cho người bệnh đang nguy kịch.

Một nghiên cứu cho thấy nguy cơ coronavirus gây tử vong những bệnh nhân bị tổn thương thận cấp tính cao hơn gấp 5 lần so với những bệnh nhân không gặp tình trạng này.

RNA virus được tìm thấy ở khoảng 53% mẫu phân của bệnh nhân Covid-19. Trong nghiên cứu đăng tải trên Gastroenterology, các nhà khoa học đã tìm thấy vỏ protein của virus corona ở các tế bào tại dạ dày, tá tràng và trực tràng.

Xem thêm: Điểm danh TOP 11+ thuốc chữa yếu sinh lý hiệu quả nhanh, tác dụng bền