Virus Corona: Đại dịch viêm đường hô hấp cấp và những điều cần biết

Virus Corona xuất phát từ Trung Quốc đang bùng phát và lây lan ở nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Đây là chủng virus mới gây ra dịch viêm đường hô hấp cấp với diễn biến phức tạp và mức độ lây lan nhanh chóng nhất từ trước đến nay. Vậy virus Corona là gì, chúng nguy hiểm như thế nào, làm thế nào để nhận biết và điều trị bệnh? Hãy cùng giải đáp ngay!

Virus Corona là gì, bắt nguồn từ đâu? 

Virus Corona hay 2019-nCoV là chủng virus mới xuất hiện vào cuối năm 2019, nguyên nhân dẫn đến dịch viêm đường hô hấp cấp. Chủng virus này có cùng họ với virus SARS-CoV và MERS-CoV – hai loại virus lần lượt được phát hiện vào 2003 và 2012.

Virus Corona được phát hiện đầu tiên ở tỉnh Vũ Hán, Trung Quốc và nhanh chóng bùng phát sang các nước như Mỹ, Hàn Quốc, Nhật Bản, Thái Lan, Việt Nam… 

Các nhà khoa học đã thực hiện nhiều nghiên cứu để tìm ra nguồn gốc của virus Corona và nhận thấy chúng có thể bắt nguồn từ các loài vật rồi lây nhiễm sang người. Trong đó, chúng có mối liên mật thiết nhất hai loài là dơi và rắn. Tuy nhiên, việc nghiên cứu nguồn gốc của dịch Corona vẫn đang được các nhà khoa học tiến hành thêm để đưa ra nhận định chính xác nhất.

Virus Corona nguy hiểm như thế nào?

Chủng virus mới này có tốc độ lây lan vô cùng nhanh chóng và người mắc bệnh có nguy cơ tử vong cao do không được phát hiện và điều trị kịp thời. Sau thời gian ủ bệnh đến giai đoạn phát triển, bệnh nhân có thể gặp suy hô hấp nặng, suy thận, suy tim dẫn đến tử vong. Ảnh hưởng của Virus Corona đối với sức khỏe con người cụ thể như sau:

• Phổi bị tàn phá nặng nề: Hầu hết các bệnh nhân bị nhiễm nCoV đều gặp các vấn đề về phổi. Nếu các tế bào miễn dịch của phổi không đủ khả năng để chống lại sự xâm nhập này, phổi sẽ bị phá hủy khiến các chất bẩn tích tụ trong phổi và khiến tình trạng viêm phổi trở nên trầm trọng hơn. Sau đó, các tổn thương ở phổi tiếp tục bị lan rộng dẫn đến nguy cơ suy hô hấp. Trường hợp bệnh nhân may mắn qua khỏi, phổi của họ cũng bị tổn thương vĩnh viễn, khả năng phổi phục hồi là điều khó có thể xảy ra.
• Các cơ quan khác bị ảnh hưởng nghiêm trọng: Một số trường hợp bị nhiễm Corona gặp các triệu chứng về tiêu hóa như nôn mửa, tiêu chảy,… Ngoài ra, lá gan cũng bị thâm nhập thông qua đường máu và rất dễ gây ra tình trạng suy gan. Với những bệnh nhân có bệnh nền liên quan tới thận là những đối tượng bị ảnh hưởng nặng nề từ loại virus nguy hiểm này. Rất nhiều trường hợp mắc Covid 19 ở nước ta trong thời gian gần đây do mắc các bệnh nền về thận, gan nên đều dẫn tới tử vong.
• Mức độ lây lan quá nhanh: Nếu dịch SARS kéo dài trong 9 tháng khiến 5.327 người bị nhiễm bệnh, hơn 600 người trên thế giới tử vong thì virus Corona chỉ cần hai tháng để vượt qua cả con số này. Theo thống kê từ Bloomberg, tính từ 31/12/2019 đến 30/1/2020, trên thế giới có 7.892 ca nhiễm bệnh. Trong đó ở Trung Quốc là 7.771 ca, số người tử vong lên đến 170 người chết. Tuy nhiên, giới chuyên môn dự đoán con số thực tế còn cao hơn rất nhiều so với công bố. Tới nay con số này đã lên tới gần 200 triệu ca.
• Số người tử vong do nhiễm Covid – 19 ngày càng gia tăng: Số người tử vong do nhiễm nCoV đã hơn 4 triệu người. Con số này hiện vẫn chưa có dấu hiệu dừng lại và đang có xu hướng ngày càng tăng.

Với những con số thống kê trên là câu trả lời cũng như lời cảnh tỉnh về mức độ nguy hiểm mà loại virus này đang gây ra cho toàn nhân loại. Chủ động phòng chống, ý thức khai báo y tế trung thực, nhanh chóng là cách bảo vệ chính bản thân và những người xung quanh bạn.

Virus Corona lây lan qua con đường nào? Đối tượng dễ mắc bệnh

Virus Corona được cho là lây lan từ động vật sang người nếu như chạm và tiếp xúc hoặc ăn các động vật hoang dã là vật chủ ký sinh. Sau đó sẽ lây nhiễm từ người sang người thông qua:

• Trực tiếp qua giọt bắn nước bọt từ đường hô hấp của người bệnh: Mỗi khi người bệnh hắt xì hơi hay ho, hàng chục nghìn giọt nhỏ li ti này sẽ bay lơ lửng trong không khí khiến người xung quanh hít phải trong phạm vi từ 1 – 2m. Các giọt bắn nhỏ này còn có khả năng bám vào quần áo, đồ vật xung quanh và trở thành nguồn cơ lây lan nguy hiểm thứ hai.
• Lây lan gián tiếp qua tiếp xúc đồ vật, môi trường chứa virus: Nếu người bệnh lấy tay che miệng khi ho, hắt xì. Bàn tay có chứa mầm bệnh đó sẽ cầm lấy các vật dụng, tay nắm cửa, cốc nước,… và để lại đó ổ virus. Khi người kế tiếp, kế tiếp nữa chạm tay vào đó và sờ lên miệng, lên mắt, mũi hay lỗ tai hoặc bắt tay hay chạm vào người khác sẽ gieo rắc mầm bệnh cho mình và những người xung quanh.
• Ngoài ra việc tiếp xúc với thú cưng đang bị nhiễm virus hoặc ăn thịt động vật đã bị nhiễm virus cũng có khả năng bị nhiễm bệnh.

Như vậy virus Corona có thể lây qua các giọt bắn trong không khí khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc thông qua đường tiếp xúc. Mầm mống bệnh sẽ xâm nhập vào cơ thể thông qua mắt, mũi, miệng. Virus có thể tồn tại trên các bề mặt tới vài ngày cũng như có thể xâm nhập trực tiếp đến phổi khi hít phải. Khi đã xâm nhập vào cơ thể, COVID – 19 sẽ phát triển lên phía sau đường mũi, đến màng nhầy trong cổ họng, sau đó gắn vào một thụ thể đặc biệt trong các tế bào và bắt đầu phá hủy cơ thể.

Do có chứa các protein hình gai đâm từ bề mặt ra, nCoV có khả năng bám trụ vào các tế bào và di chuyển xâm nhập vào cơ thể một cách dễ dàng. Tại đây, chúng sẽ nhân lên và thoát ra khỏi tế bào để lây ra các tế bào khác trong cơ thể. Được biết, một tế bào có thể tạo ra hàng triệu bản sao virus trước khi chết.

Các chuyên gia cũng đưa ra cảnh báo về 5 nhóm người dễ bị nhiễm virus Corona nhất. Nhóm đối tượng này cần đặc biệt phòng ngừa vì nguy cơ tử vong cao khi mắc bệnh, bao gồm:

• Người cao tuổi: trên 60 tuổi
• Người mắc các bệnh về hệ tim mạch, ung thư
• Người có sức đề kháng kém, mắc hội chứng suy giảm miễn dịch
• Người thường tiếp xúc với nơi đông người
• Phụ nữ có thai và trẻ em

Triệu chứng ở người nhiễm virus Corona

Virus Corona gây ra các chứng viêm đường hô hấp cấp, đặc biệt là viêm phổi. Thời gian ủ bệnh của chúng thường lâu hơn so với các chủng virus khác, lên đến 14 ngày. Sau đó mới xuất hiện các triệu chứng điển hình khác.

# Giai đoạn ủ bệnh

Trong vài ngày đầu nhiễm virus Corona, bệnh nhân không có bất cứ biểu hiện nghiêm trọng nào. Ở người bị nhiễm bệnh có thể xuất hiện các triệu chứng tương tự như chứng cảm lạnh thông thường như ho, hắt hơi, sổ mũi.

# Giai đoạn phát triển bệnh: 

Sau thời gian ủ bệnh, bệnh nhân mới xuất hiện các triệu chứng điển hình của suy hô hấp cấp hoặc viêm phổi cấp:

• Sốt cao: bệnh nhân có dấu hiệu sốt cao trên 38 độ C, đôi khi có thể lên đến 40 độ C
• Ớn lạnh: cơn sốt kéo theo cảm giác ớn lạnh gây run dữ dội
• Ho, đau họng, tăng tiết đờm dãi: bệnh nhân có thể ho khan, ho có đờm liên tục và dữ dội
• Khó thở, tức ngực, thở dốc: virus xâm nhập vào phổi gây viêm, nhiễm trùng, làm rối loạn trao đổi không khí trong phổi.
• Rối loạn tim mạch: bệnh nhân có biểu hiện tim đập nhanh, huyết áp tăng giảm thất thường, có thể ngưng tim do thiếu oxy trầm trọng

Các triệu chứng của viêm đường hô hấp cấp do virus Corona tiến triển thầm lặng, không rầm rộ như dịch SARS. Người nhiễm bệnh thường khó phát hiện và được điều trị ngay ở giai đoạn đầu, dẫn đến nguy cơ suy hô hấp và tử vong cao. Nếu nhận thấy các triệu chứng tương tự cảm lạnh, cảm cúm, bạn đọc không được chủ quan mà hãy đến các cơ sở y tế để xét nghiệm ngay.

Các biến chủng của virus

Các nhà khoa học trên thế giới đã theo dõi tiến trình biến đổi của virus corona. Các nghiên cứu cho thấy một số biến thể có khả năng lây lan nhanh hơn và có nguy cơ khiến cơ thể bị suy kiệt nghiêm trọng chỉ trong vài ngày mắc bệnh.

Vào tháng 1/2021, các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra một loại biến thể virus corona mới từ những người Brazil tới Nhật Bản. Tới cuối tháng 1, biến thể này đã xuất hiện lần đầu tiên tại Hoa Kỳ.

Loại virus đã biến thể này có khả năng lây lan mạnh hơn chủng virus trước đó. Thậm chí, chúng có thể lây cho những người đã từng nhiễm COVID -19. Một báo cáo từ Brazil cho biết, một phụ nữ 29 tuổi tại nước này đã mắc phải biến thể này sau khi bị nhiễm virus Corona trước đó vài tháng.

Biến chủng đột biến gen tiếp theo được tìm thấy ở miền đông nam nước Anh vào cuối năm 2020. Các biến thể này đã được phát hiện ở nhiều quốc gia khác nhau trong đó có cả Hoa Kỳ và Việt Nam. Các nhà khoa học cho biết, biến chủng từ nước Anh có khả năng lây lan nhanh gấp 70 lần các biến chủng khác và nguy cơ tử vong cũng cao hơn.

Ngoài ra, các biến thể khác của virus Corona còn được tìm thấy ở Nigeria và Nam Phi. Trong đó, biến thể ở Nam Phi có khả năng lây lan nhanh, tuy nhiên chúng không có khả năng làm bệnh tình trầm trọng hơn.

Điều trị và tiêm vắc xin phòng ngừa Coronavirus

Người bị nhiễm do virus Corona sẽ được đưa vào khu vực cách ly để phục hồi chức năng hệ hô hấp. Bác sĩ sẽ sử dụng các thuốc điều trị triệu chứng như thuốc giảm ho, giảm đau, hạ sốt, bù nước và điện giải nếu có rối loạn tiêu hóa. Trường hợp bệnh nhân bị suy hô hấp nặng cần dùng đến liệu pháp oxy hoặc ECMO để duy trì sự sống cho đến khi cơ thể tự hồi phục.

Hiện nay có rất nhiều nước đã sản xuất thành công vắc xin phòng covid và đang triển khai tiêm vắc xin cho toàn thể người dân. Điều này đang được triển khai nhanh chóng ở một số nước phát triển.

Riêng ở Việt Nam, nhà nước đã phê chuẩn loại vắc xin đầu tiên là vắc xin AstraZeneca vào ngày 1/2/2021 và thực hiện tiêm vắc xin cho các đối tượng trên 18 tuổi thuộc diện ưu tiên. Ngày 23/3/2021, vắc xin Sputnik V của Nga được Bộ Y tế thông qua. Theo nghiên cứu lâm sàng, loại vắc xin này có hiệu quả phòng ngừa virus corona lên tới 91,6%. Trong đó, thành phố Hồ Chí Minh là khu vực có nhiều ca nhiễm lớn nhất cả nước nên được tiêm ngừa phổ biến hơn.

Tiêm vắc xin sẽ giúp làm chậm sự lây lan của đại dịch COVID 19 trên toàn cầu. Bên cạnh đó, việc mở rộng tiêm chủng hạn chế lượng người mắc bệnh, đồng thời cứu sống được nhiều người bệnh hơn.

Thông điệp về nCoV mà bạn cần biết

Để giúp phòng ngừa nhiễm nCoV tốt hơn, dưới đây là một số những điều mà người dân cần hiểu và lưu ý. Cụ thể:

• Virus không phải là một sinh vật sống, chúng là một phân tử protein – DNA được bao phủ bởi một lớp chất béo bảo vệ. Khi được hấp thụ bởi các tế bào niêm mạc ở mắt, mũi, miệng, chúng sẽ thay đổi mã di truyền hay còn gọi là đột biến sẽ nhân bản thành các tế bào xâm lược.
• Do là một phân tử protein nên nó không bị giết, virus sẽ tự phân rã và thời gian phân rã này phụ thuộc vào độ ẩm, nhiệt độ cũng như loại vật liệu tại nơi chúng trú ngụ.
• Virus rất dễ vỡ nên bất kỳ loại xà phòng hay chất tẩy rửa nào cũng đều là “phương thuốc” tốt nhất giúp tiêu diệt loại virus nguy hiểm này. Bọt xà phòng có thể phá vỡ chất béo nếu bạn chà xát nhiều và lâu (từ 20 trở lên). Virus lúc này sẽ bị hòa tan lớp chất béo, phân tử protein sẽ tự phân tán và tự phân hủy.
• Nên sử dụng nước trên 25 độ C để rửa tay, quần áo và mọi thứ vì nhiệt độ cao dễ làm các phân tử protein tan vỡ. Đó là lý do vì sao bạn cần hạn chế sử dụng máy lạnh.
• Không dùng các loại thuốc diệt côn trùng hay các loại thuốc diệt khuẩn vì virus là một dạng tế bào nên nó không thể bị giết.
• Khẩu trang, vật liệu che nắng đều có thể ngăn chặn và phá vỡ protein của virus.
• Phân tử virus vẫn rất ổn định ở nhiệt độ lạnh tự nhiên hoặc nhân tạo như điều hòa trong nhà, trên xe hơi.
• Chúng cần độ ẩm để ổn định và đặc biệt phát triển tốt trong môi trường tối. Vậy nên, môi trường hút ẩm, ấm, khô, sạch sẽ sẽ làm virus yếu nhanh hơn.

Khuyến cáo của Bộ Y tế về cách phòng tránh dịch virus Corona

Virus Corona có thể tiến triển thành một đại dịch nếu người dân không biết cách ngăn ngừa dịch bệnh. Tổ chức Y tế Thế giới và Bộ Y tế Việt Nam đã đưa ra nhiều khuyến cáo và phổ biến các biện pháp phòng tránh nhiễm virus Corona trong toàn dân. Theo đó, người dân cần lưu ý:

• Đối với những người vừa trở về từ Trung Quốc: cần cách ly trong vòng 14 ngày để theo dõi tình trạng sức khỏe. Nếu thấy các triệu chứng ho, sốt, khó thở thì cần đến các cơ sở y tế xét nghiệm ngay. Đồng thời, người nhiễm bệnh phải báo cáo lại lịch trình với cơ quan y tế để kiểm soát vùng dịch bệnh.
• Hạn chế tiếp xúc với nơi đông người, vùng dịch bệnh: người dân nên hạn chế đến những nơi đông người hoặc nơi xuất hiện người nhiễm bệnh. Đặc biệt hạn chế xuất cảnh sang Trung Quốc nếu không phải trường hợp khẩn cấp.
• Đảm bảo trong chế độ dinh dưỡng: tuyệt đối không ăn các thực phẩm chế biến từ động vật hoang dã. Phải ăn chín, uống sôi và tăng cường các thực phẩm giúp nâng cao sức đề kháng như rau quả, trái cây chứa hàm lượng lớn vitamin C.
• Sử dụng khẩu trang y tế đúng cách: mặt màu xanh quay ra ngoài và mặt màu trắng ở phía trong, chỉ sử dụng trong một ngày và khi loại bỏ thì vứt vào thùng rác có nắp đậy.
• Vệ sinh sạch sẽ: chú ý giữ gìn nhà cửa sạch sẽ mỗi ngày, dùng các loại dung dịch vệ sinh nhà cửa có tính khử trùng để diệt khuẩn. Luôn rửa tay trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh, từ bên ngoài trở về hoặc chạm và tiếp xúc với người khác.

Tại Việt Nam, dịch virus Corona đang diễn biến khá phức tạp nhưng vẫn trong tầm kiểm soát. Vậy nên người dân cần chủ động tìm hiểu, nâng cao nhận thức, ý thức về dịch bệnh nguy hiểm này. Nếu bạn đọc cần được giải đáp và cập nhật thêm thông tin về virus Corona, hãy liên hệ thông qua đường dây nóng dưới đây:

• Tổng đài tư vấn sức khỏe và phòng chống dịch bệnh: 1900.3228
• Cục Y tế dự phòng: 0989.671.115 và 0963.851.919
• Bộ Y tế: 1900.9095

Xem thêm: 15 thực phẩm giải nhiệt mùa hè không thể thiếu trong tủ lạnh nhà bạn