Viêm dạ dày là gì? Nguyên nhân, biểu hiện và cách chữa

Viêm dạ dày là bệnh lý phổ biến có thể gặp ở mọi đối tượng. Theo số liệu thống kê, cứ 1000 người thì có 8 người mắc viêm dạ dày cấp hoặc mạn tính. Vậy đâu là dấu hiệu của bệnh? Làm thế nào để chữa trị hiệu quả và phòng ngừa bệnh tốt nhất? Hãy cùng tìm hiểu ngay qua bài viết sau đây.

Bệnh viêm dạ dày là gì?

Viêm dạ dày là một bệnh lý phổ biến, có thể xảy ra với bất kỳ đối tượng hay độ tuổi nào. Để nhận biết và phòng ngừa bệnh từ sớm, bạn cần chuẩn bị cho mình những kiến thức cơ bản nhất về căn bệnh này.

Viêm dạ dày tiếng anh là gì? Viêm đau dạ dày có tên khoa học là Gastritis. Hiện tượng này xảy ra khi niêm mạc dạ dày bị tổn thương, gây viêm loét. Từ đó, các lớp mô dạ dày sẽ mất đi lớp bảo vệ cuối cùng và bị lộ ra ngoài. Theo các số liệu thống kê, có đến 60% số ca mắc viêm dạ dày mạn tính bệnh học là những người cao tuổi.

Những tổn thương ở dạ dày sẽ ngày một lớn dần lên, có thể gây ra hiện tượng chảy máu hoặc xuất huyết. Lúc này, nếu bệnh nhân không được phát hiện và cứu chữa kịp thời, có thể dẫn đến tử vong tại chỗ.

Phần đa các trường hợp mắc bệnh đều ở mức độ nhẹ, có thể cải thiện một cách nhanh chóng nếu được điều trị đúng cách. Tuy nhiên, một số trường hợp tiến triển đến giai đoạn viêm loét dạ dày nặng, hoặc viêm dạ dày mãn tính chuyển sang ruột, sẽ dẫn đến ung thư dạ dày.

Triệu chứng nhận biết bệnh viêm dạ dày

Để có biện pháp chữa trị kịp thời, điều quan trọng nhất là bạn phải hiểu rõ cơ thể, nắm bắt nhanh các triệu chứng bất thường của bệnh. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ bệnh viêm dạ dày biểu hiện như thế nào.

Nếu vẫn còn thắc mắc về vấn đề này, bạn hãy tham khảo ngay các triệu chứng sau đây:

• Dấu hiệu cơ bản nhất của căn bệnh này là đau buốt ở vùng bụng trên khi đói, hoặc vào ban đêm. Đau dạ dày kéo dài âm ỉ hoặc quặn thắt lên từng cơn kèm theo cảm giác bỏng rát ở bên trong. Bạn có thể đau trong vài phút nếu bệnh mới khởi phát, hoặc có thể đau đến vài giờ đồng hồ.
• Có cảm buồn nôn, nôn và ợ chua, ợ hơi, ợ nóng.
• Ăn không ngon, thường xuyên có cảm giác thức ăn trào lên cổ.
• Cảm giác khó chịu dữ dội ở vùng thượng vị, có thể tệ hơn hoặc đỡ hơn một chút sau bữa ăn.
• Bị chứng nấc cụt.
• Bị rối loạn tiêu hóa dẫn đến tiêu chảy, khó tiêu hoặc đầy hơi, táo bón.
• Do cơn đau dạ dày kéo dài về đêm, người bệnh sẽ thường xuyên bị mất ngủ, ngủ chập chờn, hoặc gián đoạn giấc ngủ, tỉnh giấc giữa đêm.

Ngoài những dấu hiệu kể trên, nhiều người bệnh cũng gặp khó khăn trong quá trình hô hấp. Vậy, viêm dạ dày có gây khó thở không? Thực chất, hiện tượng khó thở, nghẹn khi nuốt là do dạ dày viêm loét khiến thức ăn bị tồn đọng, không tiêu hóa được. Dần dần, lượng thức ăn này sẽ lên men, tạo khí làm tăng áp lực chèn ép lên khí quản, gây khó thở.

Tùy theo thể trạng từng người và mức độ nghiêm trọng của bệnh, các triệu chứng có thể xuất hiện với tần suất nhiều hoặc ít hơn nhưng sẽ chuyển biến nặng dần theo thời gian. Vì thế, người bệnh tuyệt đối không được chủ quan, cần đi khám ngay khi phát hiện có dấu hiệu của bệnh viêm dạ dày.

Nguyên nhân gây bệnh viêm dạ dày

Viêm loét dạ dày có thể do nhiều nguyên nhân gây ra, bao gồm cả yếu tố bệnh lý và thói quen sống của người bệnh. Trong đó, có thể kể đến những nguyên nhân chủ yếu sau đây:

• Vi khuẩn HP: Loại vi khuẩn này có tên gọi là Helicobacter pylori. Sau khi xâm nhập vào cơ thể người, chúng sẽ sinh sống và phát triển trong lớp dịch nhầy ở niêm mạc dạ dày. Tại đây, chúng tiếp tục tiết ra độc tố, làm rối loạn cơ chế chống lại acid của niêm mạc. Đây là nguyên nhân chính gây ra viêm loét dạ dày, có nguy cơ cao tiến triển thành ung thư.
• Viêm dạ dày tự miễn: Hiện tượng này xảy ra do sự rối loạn trong chính hệ miễn dịch của người bệnh. Lúc này, cơ thể tự sản sinh kháng thể và tấn công chính các tế bào niêm mạc khỏe mạnh của mình. Phản ứng tự miễn này sẽ phá vỡ hàng rào bảo vệ dạ dày, dẫn đến viêm loét. Theo các chuyên gia, hiện tượng này có liên quan đến sự thiếu hụt Vitamin B12 trong cơ thể.
• Lạm dụng thuốc giảm đau, kháng viêm: Phần lớn chúng ta đều có thể thói quen sử dụng thuốc giảm đau khi gặp những cơn đau nhức thông thường. Tuy nhiên, các loại thuốc này luôn kèm theo các tác dụng không mong muốn. Một trong số đó là khả năng ức chế các chất bảo vệ niêm mạc, dẫn đến đau buốt và viêm loét dạ dày.
• Tâm lý căng thẳng, stress: Mọi trạng thái buồn phiền, lo lắng hay tức giận đều có thể kích thích quá trình tiết dịch vị của dạ dày, làm mất cân bằng chức năng và tổn thương niêm mạc, gây ra viêm dạ dày.
• Thói quen ăn uống: Việc ăn không đúng giờ giấc, bỏ bữa thường xuyên, ăn quá no hoặc quá đói, đặc biệt là thói quen lạm dụng rượu bia, chất kích thích,… ảnh hưởng rất lớn đến dạ dày của bạn. Hoạt động co bóp bị rối loạn, dịch vị tăng tiết, dẫn đến tổn thương gây viêm loét.
• Bên cạnh đó, viêm dạ dày cũng có thể do một số nguyên nhân như tiếp xúc hóa chất, bệnh HIV/AIDS, nhiễm ký sinh trùng, bệnh Crohn,…

Những câu hỏi thường gặp khi bị viêm dạ dày

Viêm dạ dày có sao không hay những yếu tố nào làm tăng nguy cơ mắc bệnh là câu hỏi của rất nhiều người khi không may mắc phải chứng bệnh này. Để giải đáp những thắc mắc trên, chúng tôi đã giúp bạn tổng hợp câu trả lời từ các chuyên gia hàng đầu về điều trị viêm loét dạ dày – đường ruột.

Những ai thường mắc phải viêm đau dạ dày?

Để trả lời được câu hỏi này chúng ta cần xét đến nhiều yếu tố như tâm lý, tính cách môi trường làm việc, trình độ văn hóa và đặc biệt là tình trạng sức khỏe. Những yếu tố trên ảnh hưởng phần lớn đến thói quen ăn uống và sinh hoạt của người bệnh. Do đó, nguy cơ viêm loét dạ dày ở từng đối tượng, nghề nghiệp cũng sẽ khác nhau.

Theo khảo sát, những người hay mắc bệnh dạ dày nói chung và viêm loét dạ dày nói riêng xảy ra chủ yếu ở các nhóm:

• Tầng lớp tri thức: Ở trường hợp này, nguy cơ mắc bệnh liên quan đến yếu tố tâm lý. Người thuộc tầng lớp tri thức thường có yêu cầu cao đối với bản thân, chịu nhiều áp lực trong cuộc sống, dẫn đến stress, chán ăn, mệt mỏi và mất ngủ. Từ đó ảnh hưởng xấu đến dạ dày.
• Nhân viên kinh doanh: Tỷ lệ nhân viên văn phòng, nhân viên kinh doanh bị viêm dạ dày cao hơn nhiều so với những người làm ngành nghề khác. Nguyên nhân là do đặc thù công việc ít vận động. Đồng thời, những thói quen thường gặp ở giới kinh doanh như sử dụng rượu bia, ăn khuya,… cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
• Nam giới trong độ tuổi ngoài 40: Số bệnh nhân nam bị viêm da dày ở tuổi trung niên tương đối cao. Nguyên nhân chủ yếu là do thói quen uống chè đặc, hút thuốc, uống nhiều rượu bia, sinh hoạt thất thường,… gây rối loạn tiêu hóa và ảnh hưởng đến dạ dày.
• Người đang điều trị bệnh tim, bệnh xương khớp,… do thưởng sử dụng nhiều các loại thuốc giảm đau, chống viêm.
• Phụ nữ mang thai và trẻ em: Đây cũng là đối tượng dễ mắc bệnh do sức đề kháng kém hơn người bình thương khác. 

Yếu tố nào làm tăng nguy cơ viêm bao tử?

Viêm dạ dày hay viêm bao tử có thể gặp ở bất kỳ ai. Tuy nhiên, nếu bạn có những thói quen sau đây có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh:

• Hút thuốc lá thường xuyên: Kích thích quá trình sản sinh cortisol – tác nhân chủ yếu dẫn đến viêm dạ dày.
• Sử dụng đồ uống có cồn: Khiến dạ dày tiết ra nhiều acid hơn, bào mòn niêm mạc và gây viêm loét.
• Ăn uống, sinh hoạt thất thường: Bỏ bữa, hoặc ăn không đúng bữa, thức khuya, mất ngủ thường xuyên là những yếu tố thuận lợi cho quá trình tiến triển của bệnh.
• Căng thẳng kéo dài: Áp lực cuộc sống hay trong công việc khiến bạn rơi vào tình trạng căng thẳng, lo âu. Điều này sẽ kích thích hoạt động bài tiết acid của dạ dày, làm tăng nguy cơ viêm loét.

Viêm dạ dày có nguy hiểm không?

Hầu hết các trường hợp viêm loét dạ dày nhẹ không dẫn đến những biến chứng nguy hiểm, có thể khỏi hoàn toàn nếu được điều trị đúng cách.Tuy nhiên, một số dạng viêm dạ dày mạn tính có thể dẫn đến ung thư, chảy máu và xuất huyết dạ dày, đe dọa nghiêm trọng đến tính mạng của người bệnh.

Do đó, bạn không nên chủ quan, hãy liên hệ ngay với các bác sĩ nếu thấy các triệu chứng chuyển biến xấu đi.

Khi nào người bệnh cần thăm khám bác sĩ?

Cảm giác đầy bụng, khó tiêu hay ợ hơi rất dễ gặp trong cuộc sống hàng ngày. Nếu hiện tượng này chỉ xuất hiện trong thời gian ngắn, bạn có thể chưa cần thăm khám và điều trị chuyên sâu.

Tuy nhiên, nếu các triệu chứng kéo dài nhiều hơn 1 tuần, bạn cần đi khám càng sớm càng tốt. Đặc biệt, nếu bị nôn mửa, hoặc đi ngoài ra máu, phân chuyển màu đen, bạn cần đến gặp bác sĩ ngay lập tức, để tránh những hệ lụy nghiêm trọng hơn.

Cách điều trị viêm đau bao tử hiệu quả

Thông thường, căn bệnh này sẽ được chẩn đoán qua một số xét nghiệm và kỹ thuật hình ảnh như chụp X – quang, nội soi đường tiêu hóa, xét nghiệm vi khuẩn Helicobacter pylori,…

Sau đó, tùy theo thể trạng và mức độ viêm, các bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp với từng trường hợp. Điều trị viêm dạ dày có thể sử dụng kết hợp các phương pháp Tây Y, Đông Y và cả mẹo chữa trị tại nhà.

Phương pháp điều trị theo Tây Y

Dựa vào nguyên nhân gây bệnh, các bác sĩ sẽ chỉ định bệnh nhân dùng thuốc Tây điều trị, hoặc bằng vật lý trị liệu. Trong một số trường hợp viêm loét nặng, có nguy cơ xuất huyết, chảy máu cao, người bệnh có thể được yêu cầu phẫu thuật.

Sử dụng thuốc uống

Mục đích chung của việc sử dụng thuốc là giảm đau nhanh, hạn chế phản ứng viêm nhiễm và giảm lượng axit trong dạ dày. Một số loại thuốc trị viêm loét dạ dày bao gồm:

• Thuốc kháng khuẩn Helicobacter pylori: Clarithromycin, amoxicillin, metronidazole,… đều là những loại kháng sinh dùng để tiêu diệt H. pylori. Các loại thuốc này cần dùng theo đơn kê, trong vòng 7 – 14 ngày sẽ có hiệu quả.
• Thuốc chẹn histamin H2: Famotidine, nizatidine,… có tác dụng giảm đau, tiêu viêm, kích thích quá trình chữa lành tổn thương. Đồng thời, giảm lượng axit trong đường tiêu hóa.
• Thuốc ức chế proton: Omeprazole, rabeprazole, pantoprazole,… dùng để ức chế hoạt động của proton – tế bào sản sinh axit, từ đó giảm tiết axit bên trong dạ dày. Sử dụng những loại thuốc này có thể gây ra tác dụng phụ nguy hiểm như tăng nguy cơ gãy xương hông, cột sống, cổ tay,…
• Thuốc trung hòa axit, kháng axit dạ dày: Đều có tác dụng giảm đau và kiểm soát lượng axit mà dạ dày tiết ra. Tuy nhiên, có thể kèm theo một số tác dụng không mong muốn như tiêu chảy, táo báo trong quá trình sử dụng.

Vật lý trị liệu

Trong một số trường hợp, các bác sĩ có thể chỉ định bệnh nhân dùng phương pháp vật lý trị liệu để tác động trực tiếp lên ổ viêm loét.

• Điều trị bằng ion tĩnh điện: Phương pháp sử dụng máy ion tĩnh điện để đưa dòng điện âm cực vào trong cơ thể. Dòng điện này có tác dụng kích thích cơ quan tạo máu, điều trị một số loại bệnh như viêm loét dạ dày, viêm đại tràng,…
• Liệu pháp Balneotherapy: Phương pháp này sử dụng nước khoáng tự nhiên hoặc nhân tạo để điều trị viêm loét, thường được thực hiện ở các cơ sở y tế chuyên nghiệp, yêu cầu kỹ thuật cao.

Phẫu thuật

Phẫu thuật thường được chỉ định khi người bệnh gặp biến chứng nghiêm trọng như thủng ổ loét, xuất huyết tiêu hóa, ung thư dạ dày,… Đây là phương pháp được sử dụng cuối cùng khi những cách điều trị khác không phát huy tác dụng.

Phẫu thuật có thể kèm theo những rủi ro nhất định, do đó người bệnh cần được bác sĩ chuyên khoa tư vấn và cân nhắc kỹ lưỡng để đưa ra quyết định.

3 loại phẫu thuật viêm loét dạ dày phổ biến:

• Cắt một phần hoặc toàn bộ dạ dày: Phần dạ dày bị viêm loét nặng, hoặc thủng sẽ được cắt bỏ. Sau đó, ruột non sẽ được nối trực tiếp vào phần còn lại. Sau phẫu thuật người bệnh có thể đối mặt với bệnh thiếu máu, do sự suy giảm khả năng hấp thụ một số loại vitamin và khoáng chất như B12, C, D và sắt,…
• Cắt dây thần kinh phế vị: Đây là dây thần kinh có nhiệm vụ điều hòa việc tiết axit. Khi được cắt bỏ, dạ dày sẽ giảm tiết axit. Tuy nhiên, thủ thuật này có thể ảnh hưởng đến hoạt động của gan và một số tạng khác. Thậm chí, có nguy cơ làm ác tính hóa ổ loét dạ dày.
• Tạo hình môn vị: Áp dụng với những bệnh nhân bị hẹp môn vị do viêm dạ dày. Sử dụng phương pháp mổ nội soi, hạn chế tối đa những biến chứng có thể gặp phải trong quá trình phẫu thuật.

Sau phẫu thuật người bệnh cần được chăm sóc kỹ lưỡng và tuân thủ đúng hướng dẫn điều trị của bác sĩ để cơ thể nhanh chóng hồi phục. 

Trị viêm dạ dày bệnh học bằng phương pháp Đông Y

Trong Đông Y, viêm dạ dày hay các bệnh lý về đường tiêu hóa đều do cơ thể suy nhược mà ra. Khi sức khỏe yếu đi, hệ thần kinh ruột – não bị rối loạn dẫn đến tăng tiết axit dạ dày gây viêm loét.

Do đó, các bài thuốc Đông Y từ các loại cây thuốc thiên nhiên, tập trung điều trị từ căn nguyên và khắc phục nhanh các triệu chứng đau đớn, khó chịu của người bệnh

Bài thuốc số 1

Bài thuốc số 1 sử dụng các dược liệu lành tính, gia giảm phù hợp với thể trạng của người bị viêm dạ dày. Sử dụng đều đặn sẽ giúp giảm nhanh các triệu chứng ợ nóng, ợ chua, đầy hơi, đau thượng vị,… và tăng cường sức khỏe.

Thành phần:

• 20g rau má.
• 16g mã đề, cam thảo, đương quy, hoài sơn, liên nhục, bạch truật.
• 12g bạch thược, đan bì, rau bắp.
• 10g chi tử, trần bì, bán hạ.

Cách dùng: Đem sắc lấy nước uống 2 ngày 1 lần. Mỗi ngày uống 2 lần ngay sau bữa ăn.

Bài thuốc số 2

Bài thuốc có tác dụng giảm đau, tiêu viêm, trị chứng ợ nóng, ợ hơi, trào ngược thức ăn, nóng rát thượng vị,… đồng thời tăng cường lưu thông khí huyết, cải thiện hệ miễn dịch.

Thành phần:

• 20g hắc táo nhân, phòng sâm.
• 16g cát căn, liên nhục, bạch truật, hoài sơn, ngưu tất.
• 12g cam thảo, viễn chí, trần bì.
• 10g hạ chế, chỉ xác.

Cách dùng: Sắc lấy nước thuốc, chia đều làm 4 lần uống hết trong hai ngày. Sử dụng ngay sau bữa ăn trưa và tối.

Bài thuốc số 3

Bài thuốc này có tác dụng giảm đau nhanh chóng, hạn chế phản ứng viêm, không để ổ loét dạ dày lan rộng và bồi bổ sức khỏe toàn diện từ bên trong.

Thành phần:

• 16g sâm đại hành, bạch truật, ngũ sắc, lá đắng, biển đậu, tía tô, lá lốt, xương bồ, đương quy.
• 15g hoàng kỳ.
• 10g chỉ xác, trần bì.
• 4g sinh khương.

Cách dùng: Rửa sạch các nguyên liệu rồi cho vào ấm sắc lấy nước thuốc. Uống 2 ngày một thang, mỗi ngày 2 lần sau bữa trưa và tối. Không để thuốc quá 2 ngày.

Cách cải thiện tình trạng viêm đau dạ dày tại nhà

Viêm dạ dày cần được điều trị ngay từ khi mới khởi phát. Càng để lâu, ổ loét sẽ càng ăn sâu và lan rộng hơn, chuyển thành mãn tính, tăng nguy cơ ung thư, chảy máu và xuất huyết dạ dày. Vì vậy, người bệnh không nên chủ quan, cần đến các cơ sở thăm khám gần nhất ngay khi phát hiện có triệu chứng của bệnh.

Bên cạnh đó, bạn cũng có thể kiểm soát cơn đau, xử lý nhanh tại nhà bằng một số phương pháp sau đây.

• Bài thuốc từ lá mơ lông: Hái một nắm lá mơ lông, rửa sạch và ép lấy nước cốt. Mỗi ngày uống 2 lần, sau một thời gian phần viêm sẽ đỡ dần và biến mất.
• Bài thuốc bằng ngó sen và củ cải: Đem củ cải và ngó sen đã làm sạch đi giã nhuyễn, rồi vắt lấy nước cốt. Mỗi ngày dùng 2 lần, dần dần những tổn thương trong dạ dày sẽ được chữa lành.
• Dùng nghệ và mật ong: Bạn nên pha mật ong với nước ấm và một vài thìa tinh bột nghệ. Sau đó uống trước các bữa ăn. Bài thuốc này có tác dụng giảm đau và tăng tiết chất nhầy bên trong dạ dày. Từ đó, hạn chế các triệu chứng của bệnh và tăng cường hệ miễn dịch cho cơ thể.

Người bệnh cần lưu ý, các bài thuốc dân gian thường chỉ có hiệu quả với những trường hợp viêm dạ dày nhẹ. Nếu thấy các triệu chứng không được cải thiện mà còn chuyển biến nặng hơn, bạn cần thông báo ngay cho bác sĩ.

Việc điều trị viêm dạ dày trong bao lâu phụ thuộc vào phương pháp mà người bệnh sử dụng. Trong đó, các phương pháp Tây Y thường đem lại hiệu quả nhanh hơn so với các bài thuốc Đông Y. Bên cạnh đó, thời gian và mức độ tác dụng cũng khác nhau tùy theo thể trạng và khả năng hấp thu của mỗi người.

Biện pháp phòng ngừa viêm dạ dày nhẹ và mạn tính

Để phòng ngừa và điều trị viêm da dày một cách hiệu quả, bạn nên tham khảo một số lời khuyên sau đây:

• Ăn uống điều độ, không bỏ bữa.
• Uống nhiều nước để trung hòa dịch vị.
• Nên chia nhỏ các bữa ăn thành 4 – 5 bữa tùy theo thời gian biểu của bạn. Mỗi bữa cần cách nhau ít nhất 2 tiếng đồng hồ.
• Không ăn quá no hoặc quá đói, điều này có thể làm rối loạn hoạt động co bóp và tiết dịch của dạ dày.
• Nên ăn các món luộc, hấp,… dễ tiêu hóa. Hạn chế đồ chiên, xào nhiều dầu mỡ.
• Không sử dụng rượu bia, thuốc lá và chất kích thích.
• Không thức khuya, sinh hoạt điều độ, đúng giờ.
• Hạn chế căng thẳng, stress.
• Tập thể dục thường xuyên để cải thiện chức năng tiêu hóa.

Trên đây là những thông tin cơ bản về bệnh viêm dạ dày. Hy vọng qua bài viết này, bạn đã trang bị thêm cho mình những kiến thức bổ ích, biết chăm sóc sức khỏe bản thân một cách tốt hơn!

Xem thêm: 15 loại thuốc bổ mắt tốt nhất thị trường 2020 – Công dụng, cách dùng và lưu ý