Những tác dụng phụ của điều trị ung thư tuyến giáp

Với sự phát triển của y học thì nhiều căn bệnh ung thư nguy hiểm như ung thư tuyến giáp đã có thể được điều trị bằng các phương pháp như phẫu thuật, xạ trị, hoá trị, … Tuỳ thuộc vào nhiều yếu tố mà bác sĩ và bệnh nhân sẽ lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.

 Xem thêm: Các phương pháp điều trị ung thư tuyến giáp

Tuy nhiên, dù là phương pháp nào, và có mang lại hiệu quả tốt thế nào thì vẫn có thể gây ra những tác dụng phụ.

 Những tác dụng phụ của điều trị

 Phẫu thuật

 Bệnh nhân thường không thoải mái trong những ngày đầu sau điều trị.

Tuy nhiên có thể dùng thuốc để làm giảm đau. Bệnh nhân có thể đề nghị bác sĩ hoặc các điều dưỡng viên để được điều trị giảm đau.

 Bệnh nhân cũng thường cảm thấy mệt mỏi và yếu. Thời gian hồi phục sau phẫu thuật thay đổi theo từng bệnh nhân.

 Sau phẫu thuật cắt bỏ tuyến giáp và các mô và các cơ quan ở gần, chẳng hạn như các tuyến cận giáp, các bệnh nhân có thể cần dùng thuốc (hormone tuyến giáp) hoặc vitamin và các chất bổ sung muối khoáng (vitamin D và calci). Trong một số ít trường hợp, các dây thần kinh và cơ có thể bị tổn thương hoặc lấy đi trong khi phẫu thuật. Nếu điều đó xảy ra, bệnh nhân có thể có biến đổi giọng nói hoặc một bên vai có thể thấp hơn vai bên kia.

 Điều trị iod phóng xạ (1-131)

 Bệnh nhân có thể có nôn và buồn nôn trong ngày đầu điều trị 1-131.

Mô tuyến giáp còn lại ở cổ sau phẫu thuật có thể sưng và đau. Nếu ung thư tuyến giáp đó lan tràn đến các phần khác của cơ thể, 1-131 tập trung ở đây có thể gây đau và sưng. Có hiện tượng sưng và đau như vậy vì 1-131 phá huỷ các tế bào ung thư nên gây phản ứng viêm tại chỗ.

 Bệnh nhân cũng có thể bị khô miệng và mất vị giác hoặc khứu giác (ngửi) trong một thời gian ngắn sau điều trị bằng 1-131.

Nhai kẹo cao su không đường hoặc mứt kẹo cứng không đường có thể làm giảm các triệu chứng này.

Trong quá trình điều tri, bệnh nhân cố gắng uống nhiều nước và các dịch khác. Vì các dịch giúp I- 131 đi qua cơ thể nhanh hơn, việc tiếp xúc của bàng quang với 1-1131 giảm đi. Như vậy sẽ đảm bảo cho bàng quang ít bị ảnh hướng của 1-131.

Vì điều trị bằng iod phóng xạ sẽ phá hủy các tế bào sản xuất hormone tuyến giáp, bệnh nhân cần dùng viên hormone tuyến giáp đế thay thế hormone tự nhiên.

 Một tác dụng phụ ở nam giới được điều trị bằng các liều lớn 1-131 là mất khả năng sinh sản. Ở phụ nữ, 1-131 không gây mất khả năng sinh sản, nhưng một số bác sĩ khuyên các bệnh nhân nữ nên tránh có mang trong một năm sau khi điều trị bằng 1-131.

 Theo một số nhà nghiên cứu đã báo cáo rằng phần ít bệnh nhân có thể phát sinh bệnh bạch cầu sau một số năm khi điều trị bằng 1-131.

 Điều trị hormone (nội tiết tố)

Các viên hormone tuyến giáp không bao giờ gây các tác dụng phụ. Tuy nhiên, một số bệnh nhân có thể bị nổi mụn ở da hoặc rụng một số tóc trong những tháng đầu điều trị.

Bác sĩ sẽ phải theo dõi chặt chẽ mức hormone tuyến giáp trong máu dựa trên những lần đến kiểm tra.

 Quá nhiều hormone tuyến giáp có thể gây sốt cao và cảm thấy nóng và toát mồ hôi. Nó cũng có thể gây đau ngực, chuột rút và ỉa chảy. Các biếu hiện này được gọi là “cường giáp”.

 Nếu mức hormone tuyến giáp quá thấp, bệnh nhân có thể cảm thấy lạnh, da khô.

Bác sĩ thường gọi các biểu hiện này là “thiểu năng tuyến giáp”. Nếu cần thiết bác sĩ sẽ điều chỉnh liều cho bệnh nhân.

 Xạ trị ngoài

 Xạ trị ngoài có thể làm cho bệnh nhân rất mệt mỏi khi điều trị tiếp tục.

Nghỉ ngơi là quan trọng nhưng bác sĩ thường khuyên bệnh nhân cố gắng duy trì hoạt động đến mức có thể được.

 Thêm vào đó, khi bệnh nhân nhận xạ trị ngoài, biếu hiện khá phổ biến là da bệnh nhân trở nên đỏ, khô và căng trong vùng điều trụ Khi vùng cổ được xạ trị ngoài, bệnh nhân có thể cảm thấy giọng khản hoặc khó nuốt.

Các biểu hiện khác phụ thuộc vào vùng cơ thể được điều trụ Nếu hoá trị được thực hiện vào cùng thời điểm, các tác dụng phụ có thể nặng hơn. Bác sĩ có thể gợi ý các phương pháp làm giảm nhẹ tác dụng này.

 Hóa trị

Có tác dụng phụ của hoá trị phụ thuộc vào các thuốc đặc hiệu được sử dụng. Các tác dụng phụ phổ biến nhất bao gồm buồn nôn, đau miệng, và rụng tóc. Một số tác dụng phụ có thể dùng thuốc để làm giảm nhẹ.

 Theo dõi sau điều trị

Theo dõi sau điều trị ung thư tuyến giáp là một phần quan trọng của kế hoạch điều trị nói chung. Kiểm tra đều đặn đảm bảo bất cứ một thay đổi nào về sức khoé đều được ghi nhận. Những vấn đề phát hiện phải được điều trị sớm nhất.

Việc kiểm tra cụ thể bao gồm khám lâm sàng, chụp X-quang và các xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh.

Bác sĩ cũng có thể giải thích kế hoạch theo dõi cho bệnh nhân: bệnh nhân phải đi khám thường xuyên như thế nào và loại xét nghiệm nào là cần thiết.

 Xét nghiệm quan trọng sau điều trị ung thư tuyến giáp là đo mức thiroglobulin trong máu.

Hormone tuyến giáp được lưu giữ trong tuyến giáp được gọi là thiroglobulin. Nếu tuyến giáp đó được cắt bỏ, hay cắt rất ít hoặc không cắt thiroglobulin trong máu. Mức cao của thiroglobulin có nghĩa là các tế bào ung thư tuyến giáp đó phát triển trở lại.

 Bệnh nhân lưu ý: 

 Sáu tuần trước khi xét nghiệm thiroglobulin, bệnh nhân phải dừng uống viên hormone tuyến giáp.

 Trong thời gian này, một số bệnh nhân có thể uống loại hormone tuyến giáp khác tác dụng ngắn hơn.

 Tuy nhiên, tất cả các bệnh nhân phải dừng uống mọi loại hormone tuyến giáp trong hai tuần cuối cùng trước khi xét nghiệm.

Khi không có được mức hormone tuyến giáp thích hợp bệnh nhân sẽ cảm thấy không thoải mái. Họ sẽ cảm thấy rất mệt mỏi. Bệnh nhân cần hỏi bác sĩ về các phương pháp đối phó với những khó khăn này. Sau khi xét nghiệm, bệnh nhân lại trở lại với việc điều trị bằng viên hormone tuyến giáp như thường lệ.

 Bên cạnh việc theo dõi sau quá trình điều trị, các bệnh nhân cũng có thể sử dụng một số loại thảo dược như nấm lim xanh, xáo tam phân, giảo cổ lam, … để giảm ảnh hưởng các tác dụng phụ trong quá trình điều trị, giúp phục hồi và tăng cường sức khoẻ.