Viêm khớp gối là gì? Nguyên nhân và cách điều trị hiệu quả cao

Viêm khớp gối gây sưng đau, lớp sụn bị ăn mòn nên ảnh hưởng rất lớn đến việc sinh hoạt và đi lại của bệnh nhân. Do đó, ai cũng mong muốn tìm được một phương pháp điều trị triệt để. Vậy bệnh viêm khớp gối là gì và có những cách điều trị nào? 

Bệnh viêm khớp gối là gì? Các giai đoạn phát triển của bệnh

Viêm khớp gối là bệnh lý xảy ra khi có hiện tượng viêm nhiễm tác động đến một hoặc cả hai bên khớp gối. Tình trạng này gây ra sự phá hủy sụn khớp nghiêm trọng và khiến cho bệnh nhân có biểu hiện sưng, đau đầu gối và khó khăn khi di chuyển. 

Tùy thuộc vào mức độ tiến triển mà y khoa chia bệnh viêm khớp gối thành 4 giai đoạn phát triển của bệnh:

• Giai đoạn sớm: Bệnh vẫn chưa gây ra các triệu chứng đặc trưng ở giai đoạn này. Do đó, người bệnh chỉ phát hiện ra bệnh khi chụp X quang. Qua mẫu phim X quang, bạn sẽ thấy được phần sụn khớp bị tổn thương nhẹ, đầu gối có xuất hiện các gai nhỏ. 
• Giai đoạn nhẹ: Ở đầu gối của người bệnh xuất hiện nhiều gai xương hơn, lớp sụn ở giữa cũng trở nên mỏng hơn. Lúc này, dấu hiệu viêm khớp gối chưa rõ rệt nên người bệnh thường chủ quan trong việc thăm khám. Vì vậy, bệnh dễ tiến triển sang mức độ nặng.
• Giai đoạn giữa: Khi bệnh bước sang giai đoạn này, phim X quang sẽ cho thấy phần đầu xương dần hẹp lại, phần sụn khớp bị tổn thương nặng nề. Người bệnh luôn cảm thấy đau nhức, khó chịu và khó khăn khi vận động.
• Giai đoạn nặng: Đây là giai đoạn nguy hiểm của bệnh. Khi bệnh bước sang giai đoạn này, khoảng cách giữa hai đầu xương đã trở nên hẹp hơn rất nhiều, có thể chồng lên nhau. Phần sụn lúc này bị vỡ ra nhiều, dịch nhầy bôi trơn còn ít, một số trường hợp mất luôn phần sụn. Khi bệnh tiến triển nặng, người bệnh sẽ bị biến dạng xương. 

Viêm khớp gối là bệnh lý có thể xảy ra ở bất kỳ độ tuổi nào nhưng thường gặp nhất là những người trung niên và cao tuổi. 

Nguyên nhân và các yếu tố gây bệnh

Viêm khớp gối sẽ khởi phát do nhiều nguyên nhân khác nhau. Dưới đây là một số nguyên nhân viêm khớp gối mà bạn nên lưu ý:

• Chấn thương: Các chấn thương ở khớp gối như rách phần sụn, đứt dây chằng, nứt xương đầu gối… có thể xảy ra do lao động quá sức, tai nạn hoặc chơi thể thao. Nếu không điều trị triệt để thì các chấn thương này sẽ tiến triển thành viêm.
• Áp lực trên khớp gối: Nhiều người làm việc trong môi trường phải đi lại nhiều, đứng lâu, ngồi xổm hoặc uốn cong đầu gối quá mức sẽ dễ bị viêm khớp gối. 
• Thiếu hụt chất dinh dưỡng: Chế độ ăn uống mỗi ngày không hợp lý khiến cơ thể thiếu hụt chất dinh dưỡng, đặc biệt là canxi, kali, vitamin D. Điều này sẽ khiến khớp gối bị suy yếu, dễ chấn thương và là mầm mống gây ra bệnh viêm đau khớp.
• Nhiễm khuẩn: Nhiều trường hợp bị viêm khớp gối do nhiễm khuẩn, bệnh thường khởi phát do một đợt nhiễm trùng cấp ở các cơ quan khác.
• Rối loạn tự miễn: Bệnh xảy ra do hệ thống miễn dịch sản xuất nhiều kháng thể tấn công các mô liên kết trong bao khớp, từ đó khiến khớp bị sưng viêm.
• Rối loạn chuyển hóa: Hoạt động chuyển hóa purin của cơ thể bị rối loạn làm tăng axit uric trong máu và dẫn đến bệnh gout. Bệnh gout sẽ ảnh hưởng đến các khớp trong cơ thể và gây viêm đau khớp.

Bên cạnh những nguyên nhân gây bệnh như trên, có một số yếu tố thuận lợi có thể làm tăng nguy cơ viêm đau khớp như:

• Tuổi tác: Nguy cơ bị viêm đau khớp tăng dần theo tuổi tác. Tuổi càng lớn thì hệ thống cơ xương khớp ngày càng lão hóa nhanh và dễ gây ra tổn thương.
• Di truyền: Nếu trong gia đình có bố mẹ, chị em bị viêm khớp thì nguy cơ bạn bị bệnh cao hơn những người bình thường.
• Giới tính: Nữ giới có nguy cơ bị viêm khớp dạng thấp cao hơn nam giới. Trong khi đó, nhiều loại viêm khớp gối khác lại chủ yếu tác động lên nam giới. 

• Tăng cân, béo phì: Béo phì, tăng cân sẽ khiến cơ thể dồn một trọng lượng lớn lên khớp gối. Tình trạng này diễn ra trong một thời gian dài có thể gây nên phản ứng viêm tại khớp.
• Hút thuốc lá: Chất độc trong khói thuốc lá sẽ gây hại cho mạch máu, cản trở quá trình lưu thông máu đến nuôi dưỡng các khớp gối. 

Triệu chứng của bệnh viêm khớp gối

Các dấu hiệu của bệnh viêm khớp đầu gối bao gồm:

• Đau khớp: Cơn đau khớp gối thường bắt đầu từ từ, âm ỉ nhưng đôi khi cũng đến đột ngột và không có dấu hiệu báo trước. Bạn thường cảm thấy đầu gối đau vào buổi sáng, ban đêm hoặc sau khi ngủ dậy. Cơn đau sẽ trở nên rõ ràng hơn khi leo cầu thang, ngồi, quỳ.
• Sưng đỏ: Tình trạng nhiễm trùng có thể tích tụ nhiều chất lỏng khiến khớp bị sưng phồng, nóng đỏ. 
• Khó vận động khớp: Viêm khớp gối tiến triển khiến cho lớp sụn bảo vệ khớp bị ăn mòn. Điều này tác động đến khả năng vận động của khớp gối, khiến khớp không còn hoạt động trơn tru. Người bệnh sẽ gặp khó khăn ngay cả khi thực hiện các cử động đơn giản như duỗi chân, đứng lên, ngồi xuống. 
• Khớp phát ra âm thanh khi vận động: Khi lớp sụn bị ăn mòn, các đầu xương sẽ cọ xát vào nhau khi di chuyển. Điều này không chỉ gây đau mà còn phát ra những âm thanh lạo xạo, lục cục trong khớp gối.
• Cứng khớp: Hiện tượng cứng khớp xảy ra vào buổi sáng hoặc sau khi nghỉ ngơi trong một thời gian dài. Sau khi xoa bóp, tình trạng này sẽ thuyên giảm. 
• Tê yếu chi dưới: Bệnh viêm khớp nặng có thể gây teo cơ, tê yếu chi dưới. Điều này ảnh hưởng rất lớn đến khả năng đi lại, vận động. 

Bên cạnh các triệu chứng chung, tùy theo giai đoạn phát triển của bệnh viêm đau khớp đầu gối sẽ có những biểu hiện khác nhau. 

Viêm khớp gối có nguy hiểm không?

Theo các chuyên gia, viêm khớp gối là một bệnh lý không quá nguy hiểm nếu phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Khi không được phát hiện và chữa bệnh đúng cách, tình trạng bệnh sẽ ngày càng trở nên nặng hơn. 

Bệnh diễn biến lâu thì các khớp sẽ hư hại nghiêm trọng hơn và ảnh hưởng đến khả năng vận động. Người bệnh sẽ có nguy cơ đối diện với những biến chứng trầm trọng như:

• Mất chức năng hoạt động: Ở giai đoạn nặng, người bệnh sẽ khó có thể thực hiện các chức năng bình thường như đi lại, co duỗi đầu gối, đứng lên ngồi xuống, đau khớp gối khi chơi thể thao…
• Teo cơ, biến dạng đầu gối: Bệnh có thể khiến bệnh nhân bị teo cơ, liệt chi. Lớp sụn ăn mòn hoàn toàn cũng khiến các đầu xương bị lệch ra khỏi ổ khớp cùng với sự xuất hiện của các gai xương khiến khớp bị biến dạng. 
• Tàn phế: Đây là biến chứng trầm trọng nhất của bệnh. Người bệnh hoàn toàn không thể đi lại được và mất khả năng vận động.
• Biến chứng ở da và tim mạch: Khi bị viêm khớp dạng thấp, người bệnh sẽ có nguy cơ bị biến chứng sang tim, da như đau tim, đột quỵ, xuất hiện nhiều đốm nâu trên da. 

Các phương pháp điều trị viêm khớp gối

Hầu hết, các trường hợp bị viêm khớp gối đều được điều trị bằng thuốc kết hợp với các biện pháp chăm sóc tại nhà. Trong trường hợp nặng, người bệnh cần làm phẫu thuật để thay khớp gối nhân tạo. 

Điều trị bằng thuốc Tây y

Dùng thuốc Tây y để điều trị bệnh là phương pháp khá phổ biến hiện nay. Thuốc sẽ có tác dụng giảm đau nhức, kháng viêm và ngăn bệnh diễn biến nặng. Vậy viêm khớp gối uống thuốc gì?

Một số loại thuốc thường được bác sĩ kê toa sử dụng là:

• Thuốc giảm đau: Thuốc có tác dụng làm dịu các cơn đau khớp gối nhanh chóng. Những loại thuốc giảm đau phổ biến chữa viêm khớp gối như Tramadol, Vicodin, Tylenol, Paracetamol…
• Thuốc kháng viêm non – steroid: Nhóm thuốc này có tác dụng kháng viêm, giảm sưng đau khớp gối hiệu quả. Thuốc thường được chỉ định sử dụng là Ibuprofen hay Aleve. Các loại thuốc này được bào chế dưới dạng kem bôi, uống hoặc dán. 

• Thuốc DMARDs: Thuốc được sử dụng cho các trường hợp bị viêm khớp gối dạng thấp. Thuốc hoạt động bằng cách ngăn chặn không để hệ miễn dịch tấn công vào ổ khớp. Methotrexate (Trexall) và Hydroxychloroquine (Plaquenil) là hai loại thuốc DMARDs thường sử dụng.
• Thuốc corticoid: Thuốc có công dụng giảm viêm mạnh và ức chế hoạt động của hệ miễn dịch. Từ đó, thuốc giúp cải thiện triệu chứng viêm khớp gối. Thuốc corticoid được bào chế dưới dạng uống hoặc tiêm bắp. 

Dùng thuốc Tây y giúp giải quyết các cơn đau nhanh chóng. Tuy nhiên, khi lạm dụng, thuốc Tây y sẽ gây ra tình trạng nóng trong người và tác động xấu đến chức năng gan thận. 

Đông y chữa bệnh viêm khớp gối

Theo Đông y, viêm khớp gối thuộc phạm vi chứng tý điển hình bởi các triệu chứng như sưng viêm, co cứng, đi lại khó khăn và khớp kêu lạo xạo. 

Bệnh thường xảy ra bởi yếu tố bên trong là tạng can suy hư, khí huyết khó thông dẫn đến thận hư hoặc yếu tố bên ngoài như tà khí xâm nhập khiến khí huyết bất thông, tắc nghẽn và tích tụ ở xương khớp. 

Đông y điều trị viêm khớp gối tùy theo nguyên nhân gây bệnh và căn nguyên của bệnh. Các bài thuốc có tác dụng hồi phục tạng can, lưu thông khí huyết, bồi bổ cơ thể và phục hồi chức năng xương khớp. 

Người bệnh có thể tham khảo và áp dụng một số bài thuốc chữa bệnh dưới đây:

• Bài thuốc số 1: Hà thủ ô, sinh địa, trinh nữ mỗi thứ 12g, quế chi 8g, cỏ xước và thổ phục linh mỗi vị 16g, lá lốt và thiên niên kiện mỗi vị 10g. Người bệnh sắc ngày 1 thang thuốc và uống đều đặn mỗi ngày. 
• Bài thuốc số 2: Tang chi, kê huyết đằng, ngân hoa, tang ký sinh, đương quy, ngưu tất, dạ giao đằng, liên kiều, tần giao, hoàng kỳ mỗi vị 20g, cam thảo và mộc dược mỗi vị 10g. Bài thuốc này phù hợp cho người bệnh có đầu gối bị sưng đau, phù nề, mỗi ngày sắc uống một thang thuốc. 
• Bài thuốc số 3: Phục linh và sinh khương mỗi vị 20g, can khương và nhục quế mỗi vị 10g, hậu phác, thương truật, bạch thược, bạch chỉ, xuyên khung mỗi vị 12g, ma hoàng 16g, đương quy và can địa hoàng mỗi vị 30g. Mỗi ngày sắc uống 1 thang là được. 

Các bài thuốc Đông y thường có tác dụng khá chậm do đó người bệnh nên duy trì uống thuốc trong một khoảng thời gian dài. Bệnh nhân cần đến bác sĩ Đông y thăm khám và tránh tự ý mua thuốc khi không biết rõ tình trạng bệnh của bản thân. 

Chữa đau khớp gối bằng thảo dược

Sử dụng các vị thảo dược chữa viêm khớp gối tại nhà là cách được nhiều người áp dụng bởi sự an toàn, lành tính và dễ thực hiện. Dưới đây là một số vị thuốc bạn có thể sử dụng để điều trị viêm khớp gối:

Đinh lăng

Trong các bài thuốc dân gian chữa đau khớp gối, đinh lăng là một loại thảo dược được sử dụng khá phổ biến. Phần rễ đinh lăng có chứa nhiều hoạt chất có tác động tốt đến sức khỏe của xương khớp.

Cách thực hiện:

• Bạn chuẩn bị khoảng 30g rễ đinh lăng tươi.
• Đem nguyên liệu rửa sạch, phơi khô rồi sao cho vàng.
• Bạn cho vào nồi sắc cùng 1 lít nước trong vòng 20 phút.
• Lọc bỏ phần bã và chia thuốc thành 3 lần uống trong ngày. 

Gừng

Gừng không chỉ là gia vị quen thuộc dùng trong mỗi bữa ăn mà còn là một vị thuốc chữa viêm khớp gối hiệu quả. Gừng giúp kích thích tuần hoàn máu đến khớp gối, giảm đau, giảm viêm và phục hồi xương khớp. 

Cách thực hiện:

• Bạn chuẩn bị 100g gừng và 1 lít rượu trắng.
• Rửa sạch gừng, cạo sạch vỏ rồi đem sấy khô.
• Bạn cho gừng vào trong rượu trắng, khuấy đều rồi uống.
• Ngoài ra, bạn có thể ngâm rượu gừng rồi thoa lên khớp gối bị đau. 

Lá lốt

Theo Đông y, lá lốt có đặc tính kháng viêm, kháng khuẩn nên là một bài thuốc quen thuộc chữa bệnh viêm khớp gối. Ngoài ra, nhiều thành phần có trong lá lốt như ancaloit, beta – caryophylen có tác dụng ức chế các cơn đau. 

Cách thực hiện trị viêm khớp bằng lá lốt:

• Bạn chuẩn bị khoảng 30g lá lốt tươi cùng một ít nước muối.
• Bạn cho lá lốt và muối vào ấm sắc với nửa lít nước. 
• Sắc đến khi thuốc cạn còn 100ml thì nhắc xuống.
• Lọc bã phần bã đi rồi chia nước thuốc thành 2 lần uống trong ngày. 

Các mẹo dân gian trên chỉ có tác dụng điều trị khớp gối ở tình trạng nhẹ, bệnh mới khởi phát. Khi khớp gối bị sưng viêm trầm trọng, tốt nhất bạn không nên điều trị tại nhà mà cần đến bác sĩ chuyên khoa thăm khám. 

Phẫu thuật

Phẫu thuật viêm khớp gối là phương pháp điều trị khi bệnh đã diễn biến trầm trọng. Phẫu thuật thường được chỉ định cho những trường hợp sau:

• Không đáp ứng được thuốc và các phương pháp chữa trị y tế khác.
• Viêm khớp gối gây đau nhiều và làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng vận động, đi lại.
• Sụn khớp bị phá hủy trầm trọng, có nguy cơ bị biến dạng, tàn phế. 

Một số phương pháp phẫu thuật để điều trị viêm khớp gối như:

• Phẫu thuật nội soi khớp: Bác sĩ sẽ rạch một đường nhỏ ngoài da để đưa ống nội soi và dụng cụ phẫu thuật vào bên trong. Các mảnh xương bị bệnh lần lượt sẽ được loại bỏ, vết rách ở các sụn và dây chằng sẽ được sửa chữa. Kỹ thuật này ít gây đau đớn cho bệnh nhân, hạn chế được tình trạng mất máu, nhiễm trùng và khả năng phục hồi nhanh hơn.
• Phẫu thuật ghép sụn: Bác sĩ sẽ sử dụng các mô sụn ở những bộ phận khác trên cơ thể và ghép vào phần khớp gối bị sưng viêm.
• Thay khớp gối toàn phần hoặc bán phần: Khớp gối bị viêm sẽ được loại bỏ và thay thế bằng khớp gối nhân tạo được làm từ nhựa hoặc kim loại. Sau khi phẫu thuật, bệnh nhân sẽ được tập vật lý trị liệu để phục hồi khả năng vận động. 

Viêm khớp gối nên ăn gì? Kiêng ăn gì?

Xây dựng một chế độ ăn uống khoa học, đầy đủ chất dinh dưỡng sẽ giúp máu có đủ dưỡng chất nuôi dưỡng xương khớp chắc khỏe. Bác sĩ thường khuyên người bị viêm đau khớp gối nên bổ sung các loại thực phẩm dưới đây:

• Cá béo: Cá béo rất giàu vitamin B, omega 3 nên rất tốt cho người mắc bệnh xương khớp. Các dưỡng chất trong cá có khả năng kháng viêm, ức chế sản sinh enzyme có hại cho sụn. Các loại cá béo bạn có thể sử dụng như cá hồi, cá cơm, cá ngừ…
• Sườn và xương ống: Các dưỡng chất chondroitin và glucosamine có trong xương ống sẽ giúp xương khớp trở nên chắc khỏe hơn. Ngoài ra, hàm lượng canxi cao trong sườn và xương ống rất tốt cho xương khớp. Tuy nhiên, người bệnh không nên dung nạp quá nhiều thịt đỏ vì có thể gây ra bệnh gout, béo phì.
• Rau xanh: Những loại rau có chứa dịch nhờn rất tốt cho xương khớp như đậu bắp, rau mồng tơi. Ngoài ra, bông cải xanh, bắp cải cũng là những loại rau giúp kháng viêm kháng khuẩn hiệu quả. 
• Trái cây: Đa số những loại trái cây mọng nước đều có chứa chất chống oxy hóa cao, giúp tăng mật độ xương khớp và giảm triệu chứng sưng viêm. Các loại trái cây mọng nước mà bạn nên bổ sung như sơ ri, nho, mâm xôi…

Bên cạnh đó, người bệnh viêm khớp gối nên hạn chế ăn một số những thực phẩm sau:

• Đau khớp gối kiêng ăn gì – Muối: Muối là tác nhân cản trở quá trình hấp thu canxi trong xương. Từ đó, bạn dễ mắc phải tình trạng loãng xương, viêm đau khớp gối.
• Thực phẩm chứa cholesterol: Hàm lượng chất cholesterol cao trong nội tạng động vật sẽ tác động xấu đến sức khỏe xương khớp và tim mạch. 
• Đồ ăn nhanh: Khi bị viêm khớp gối, bạn nên hạn chế ăn một số thức ăn nhanh như xúc xích, đồ ăn chế biến sẵn. Vì các thực phẩm này sẽ làm tăng hàm lượng lipit có trong máu và hình thành nên các cơn đau khớp. 

Biện pháp phòng tránh bệnh viêm khớp

Bạn có thể phòng tránh bệnh viêm khớp gối bằng những biện pháp đơn giản như sau:

• Duy trì trọng lượng cơ thể ở một mức độ hợp lý, tránh gây tăng cân, béo phì mất kiểm soát.
• Tập luyện thể dục thể thao mỗi ngày để nâng cao sức khỏe cho cơ thể.
• Hạn chế khuân vác nặng, lao động nặng nhọc và tập luyện thể thao quá mức.
• Không nên ngồi, đứng một tư thế quá lâu.
• Khi bị chấn thương, người bệnh nên điều trị triệt để tránh để khớp gối bị viêm nhiễm. 
• Uống nhiều nước và ăn nhiều thực phẩm để bổ sung chất dinh dưỡng cho xương khớp. 

Viêm khớp gối chữa ở đâu? Khi phát hiện những triệu chứng bị viêm đau đầu gối, người bệnh nên lựa chọn những bệnh viện lớn như bệnh viện Đại học Y Hà Nội, bệnh viện Chợ Rẫy, bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM… 

Vì những cơ sở này sẽ có các trang thiết hiện đại và có thể xét nghiệm nhằm chẩn đoán đúng bệnh. Người bệnh không nên tìm đến các phòng khám không uy tín để điều trị.

Viêm khớp gối là một căn bệnh ảnh hưởng nhiều đến chức năng di chuyển của cơ thể. Do đó, người bệnh nên quan tâm đến sức khỏe của mình, chủ động phòng ngừa bệnh và thăm khám kịp thời nếu cơ thể có những biểu hiện bị viêm đau khớp.

Xem thêm: Chữa yếu sinh lý bằng phẫu thuật – Nên hay không nên?