Trinh nữ hoàng cung: Công dụng và các bài thuốc chữa bệnh hiệu quả

Trinh nữ hoàng cung là loại dược liệu rất quý có nguồn gốc ở Ấn Độ, ngày nay được trồng nhiều tại Việt Nam. Dược liệu được mệnh danh là “thần dược” giúp điều trị nhiều căn bệnh nguy hiểm như u xơ tử cung, u xơ tuyến tiền liệt. Bên cạnh đó, trinh nữ hoàng cung còn có rất nhiều công dụng tuyệt vời khác. Bài viết sau đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về dược liệu quý này.

Tổng quan về cây trinh nữ hoàng cung

Trinh nữ hoàng cung là dược liệu có nguồn gốc từ Ấn Độ, ngày nay được trồng tại nhiều nước châu Á như Thái Lan, Trung Quốc, Campuchia, Việt Nam.

Loại dược liệu này có tên khoa học là Crinum latifolium L, thuộc họ Amarylidaceae. Trong dân gian, loại cây này còn được gọi với những cái tên như Tỏi lơi lá rộng hoặc Náng lá rộng.

Dược liệu này xuất phát từ thời phong kiến. Khi xưa dược liệu này được các thái y sử dụng để trị bệnh cho phụ nữ chốn hoàng cung, đặc biệt là những cung nữ đã được tuyển vào cung nhưng không được nhà vua để mắt và sủng hạnh, vẫn còn giữ nguyên được trinh tiết. Từ đó hình thành nên cái tên trinh nữ hoàng cung.

Cây trinh nữ hoàng cung như thế nào?

Về đặc điểm nhận dạng, dược liệu này bản chất là một loại cỏ nhưng có hình thái lớn gần giống như cây hoa lan huệ. Thân cây giống với củ hành tây, đường kính củ có thể lên tới 10 – 15cm. Lá mọc thành từng bẹ úp vào nhau đua lên cao tạo thành phần thân giả cao từ 10 – 15 cm.

Lá mỏng, chiều dài từ 80 – 100cm, phần mép của lá hơi lượn sóng. Lá có màu xanh, gân lá song song, mặt trên của lá tạo thành rãnh lớn, mặt dưới có phần sống nổi gồ lên.

Cây có hoa nở vào khoảng tháng 8 đến tháng 9. Hoa có màu trắng, mọc thành từng khóm gồm 6 – 18 bông. Mỗi bông hoa có thân dài từ 30 – 60cm. Hoa có một lớp cánh gồm 6 cánh hoa. Phần nhụy hoa dài, đầu nhụy có túi phấn màu vàng nhạt.

Sau khi hoa nở sẽ kết thành trái. Quả có hình cầu tuy nhiên ít gặp.

Từ thân cây mọc ra rất nhiều củ con, vì thế có thể tách ra trồng một cách dễ dàng.

Phân bố và bộ phận dùng

Trinh nữ hoàng cung là loại cây ưa sáng, thích hợp trồng ở những vùng có khí hậu nhiệt đới ẩm, nhiệt độ trung bình năm từ 22 – 27 độ C.

Hiện nay loại cây này được trồng nhiều ở một số nước Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam. Ở nước ta, dược liệu này trước đây được trồng chủ yếu ở các tỉnh phía Nam từ Quảng Nam trở vào. Hiện nay được trồng ở cả những tỉnh phía Bắc.

Bộ phận dùng: Hầu hết các bộ phận của cây đều có thể sử dụng được. Trong đó phổ biến nhất là dùng lá tươi hoặc phơi khô, sao vàng, hãm nước uống. Ngoài ra, cán hoa, thân và hoa của loại cây này cũng có thể sử dụng được để tạo thành dược liệu.

Phân biệt cây trình nữ hoàng cung với cây náng trắng, lan huệ

Cây trinh nữ hoàng cung thoạt nhìn có nhiều nét giống với cây náng trắng và cây lan huệ nên rất nhiều người bị nhầm lẫn. Tuy nhiên công dụng xét trên khía cạnh y học của 3 loại cây này là hoàn toàn khác nhau. Do đó cần biết cách phân biệt để không sử dụng nhầm dược liệu. Có thể nhận biết 3 loại cây này thông qua những đặc biệt nhận diện như sau:

• Cây trinh nữ hoàng cung phần lá mỏng, màu xanh nhạt hơn. Hoa khi còn là búp chưa nở có màu hồng nhạt, lúc mới nở mặt dưới của cánh hoa cũng có vệt hồng. Phần củ của cây này có dạng hình cầu. Sau khi phơi khô sẽ tạo thành dược liệu có hương thơm đặc trưng.
• Cây náng trắng: Phần củ thuôn dài hơn, màu đỏ nhạt. Lá của cây náng trắng có bản to, dày hơn và màu xanh sẫm. Hoa của loại cây này có màu trắng hoàn toàn.
• Cây lan huệ: Phần lá dài hơn và mỏng nhất trong 3 loại cây. Hoa của cây này có màu trắng và đỏ đậm, phần củ cũng có hình cầu nhưng nhỏ hơn. Khi phơi khô lá của cây lan huệ không có hương thơm.

Việc nhận biết đúng dược liệu này rất quan trọng. Bởi chỉ có loại cây này mới tạo nên được dược liệu chữa bệnh hiệu quả. Nếu sử dụng nhầm sẽ dẫn đến việc điều trị bị ảnh hưởng, thậm chí gây ra những tác dụng phụ nguy hiểm cho sức khỏe.

Thành phần hóa học của trinh nữ hoàng cung

Thành phần của cây đã được nghiên cứu trong nhiều công trình khoa học. Theo đó, loại cây này có chứa hoạt chất chính là alcaloid được chia thành 2 nhóm.

• Nhóm alcaloid không dị vòng: latisodin, latisolin. beladin.
• Nhóm alcaloid dị vòng: crinafolidin, ambelin, crinafolin… đây là nhóm có công dụng rất tốt trong việc ức chế sự phát triển của các tế bào u xơ.

Ngoài ra trong phần thân của cây còn chứa các hoạt chất như lycorin, pratorimin, ambelin. pratosin…

Phần thân rễ của cây có chứa 2 loại glucan gồm:

• Glucan A: chứa tới 12 đơn vị glucose
• Glucan B: chứa tới 110 gốc glucose

Bên cạnh đó các nhà khoa học còn tìm thấy những thành phần axit amin có trong dược liệu này như: arginin, leucin, valin, phenylamin…

Thu hái, sơ chế và bảo quản

Tại Việt Nam bộ phận chính được sử dụng của dược liệu này là lá. Phần lá thường được thu hoạch vào tháng 6 – tháng 7 hàng năm. Sau khi thu hái những lá bánh tẻ sẽ được làm sạch, cắt nhỏ, có thể dùng tươi hoặc đem phơi, sấy khô. Lá cây sẽ được thu hoạch đến khi cây không còn phát triển nữa.

Để bảo quản nên phơi khô, đóng túi hoặc lọ kín, cấy ở nơi khô ráo. Tránh bảo quản nơi ẩm ướt dễ gây mốc, hỏng.

Cây trinh nữ hoàng cung có tác dụng gì

Trinh nữ hoàng cung là loại thảo dược có chứa rất nhiều hoạt chất hóa học có giá trị y học cao. Trong đó nhiều hoạt chất có khả năng ức chế sự phát triển của các loại vi khuẩn, virus, kháng khuẩn, chống viêm hỗ trợ điều trị nhiều căn bệnh.

Đặc biệt các nghiên cứu cho thấy rằng cây này có khả năng làm giảm sự phân chia tế bào u nang, u xơ trong cơ thể. Nhờ đó giúp điều trị hiệu quả các bệnh u xơ tử cung, u xơ tiền liệt tuyến. Ngoài ra các nhà khoa học đang nghiên cứu về khả năng ứng dụng loại dược liệu này vào điều trị căn bệnh ung thư. Qua thử nghiệm lâm sàng cho thấy, dược liệu này có tác dụng với các bệnh ung thư vú, ung thư tiền liệt tuyến. Ngoài ra, dược liệu này còn có rất nhiều công dụng khác, cụ thể như sau.

Tác dụng ức chế sự phát triển của khối u xơ

Trinh nữ hoàng cung nổi tiếng nhất với khả năng ức chế sự phát triển của các khối u xơ, được ứng dụng nhiều trong điều trị u xơ tử cung và u nang buồng trứng. Hiện nay đã có rất nhiều nghiên cứu khác nhau về khả năng kháng u của dược liệu quý này.

Bệnh u xơ tử cung có tỉ lệ mắc rất cao ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Căn bệnh này diễn biến âm thầm, ít có triệu chứng biểu hiện trong giai đoạn đầu nên khó phát hiện sớm. Ở nhiều trường hợp, khối u xơ phát triển nhanh chóng, gây ra những biến chứng nguy hiểm, thậm chí đe dọa tính mạng của người bệnh. 

Nghiên cứu thử nghiệm dược liệu này trên khối u xơ tử cung cho thấy dược liệu này ức chế sự phát triển của khối u, nên có khả năng ứng dụng vào điều trị bệnh hiệu quả.

Bên cạnh đó, chiết xuất từ cây này, kết hợp với lá đu đủ và củ tam thất tạo nên chế phẩm panacrin có công dụng chống lại ung thư. 

Thử nghiệm được thực hiện trên chuột nhắt trắng, được gây mô hình u báng, khi sử dụng panacrin cho kết quả số tế bào ung thư giảm, sự phát triển khối u giảm, hạn chế tình trạng di căn sang các cơ quan nội tác khác. Ngoài ra, thuốc cũng giúp kéo dài sự sống của chuột thí nghiệm mang khối u lên gấp hai lần so với chuột đối chứng.

Tác dụng kích thích hệ miễn dịch

Điều trị ung thư bằng liệu pháp miễn dịch đang được nghiên cứu và thử nghiệm rộng rãi. Phương pháp này tập trung vào việc tăng sản sinh tế bào lympho T giúp cơ thể chống lại các tế bào ung thư.

Thử nghiệm được thực hiện trên chuột nhắt trắng được gây khối u cho uống nước chiết từ trinh nữ hoàng cung. Kết quả tế bào lympho T trong máu ở chuột tăng trưởng nhanh hơn.

Ngoài công dụng kích thích hệ miễn dịch, trong dược liệu này còn chứa nhiều alcaloid như: hippadine, lycorine, pseudolycorine… Những hoạt chất này giúp ức chế quá trình tổng hợp protein, nhờ đó kìm hãm sự phát triển của các khối u trong cơ thể.

Tác dụng điều trị u xơ tiền liệt tuyến

Nghiên cứu thử nghiệm trên khối u xơ tuyến tiền liệt BHP-1, PC3 và LNCP sử dụng dịch chiết từ cây trinh nữ hoàng cung. Kết quả cho thấy, khối u bị ức chế tăng sinh t
ế bào, đặc biệt hiệu quả nhất trên tế bào BHP-1.

Tác dụng chống oxy hóa

Các thử nghiệm lâm sàng cho thấy, chỉ số đo lường khả năng chống oxy hóa ORAC của dịch chiết dược liệu này là 1610 ± 150 μmol TE/g. Điều này chứng minh khả năng chống oxy hóa của dược liệu này.

Tác dụng bảo vệ tế bào thần kinh 

Thử nghiệm thực hiện trên chuột bị tiêm chất trimethyltin, một loại chất rất độc gây hại cho thần kinh trung ương. Chuột được sử dụng chiết suất cây trinh nữ hoàng cung để điều trị. Kết quả cho thấy, dược liệu này có khả năng bảo vệ các tế bào thần kinh ở mức độ trung bình.

Công dụng của cây trinh nữ hoàng cung trong điều trị bệnh

Với những tác dụng đã chứng minh bằng nghiên cứu khoa học, dược liệu này được ứng dụng vào điều trị nhiều căn bệnh. Ngày nay không chỉ Đông y mà Tây y cũng sử dụng loại thảo dược này để tạo nên những loại thuốc chữa bệnh hiệu quả. Dưới đây là những căn bệnh có thể điều trị hiệu quả bằng cây thuốc này.

Trinh nữ hoàng cung chữa viêm phụ khoa

Ngay từ thời phong kiến, loại cây này đã được các thái y sử dụng để điều trị bệnh phụ khoa cho nữ nhân chốn cung cấm. Ngày nay, dược liệu này đã được sử dụng phổ biến để điều trị các căn bệnh như rong kinh, chảy máu âm đạo, chậm kinh, rối loạn kinh nguyệt… Để khắc phục những bệnh lý này, có thể sử dụng một trong hai bài thuốc sau:

• Bài thuốc 1: Lá trinh nữ hoàng cung, rễ cỏ xước, hương tư tử, hạ thảo khô, mỗi vị 20g đem sắc với 1 lít nước đến khi cạn còn một nửa thì chia uống 3 lần trong ngày. Thuốc đã sắc chỉ uống trong ngày, không được để qua đêm.
• Bài thuốc 2: Trinh nữ hoàng cung, lá sen, dừa dại, ngải cứu tươi, ích mẫu, hương tử tư mỗi vị 20g. Đêm tất cả sắc với 1 lít nước đến khi đặc lại còn khoảng một nửa thì chia uống 3 lần trong ngày. Nên uống sau khi ăn.
• Bài thuốc 3: Trinh nữ hoàng cung, hương tử tư, sao đen, mỗi vị 30g. Đem hết nguyên liệu sắc với 1 lít nước đến khi cô đặc còn một nửa thì chia uống trong ngày.

Giảm đau xương khớp

Sử dụng lá trinh nữ hoàng cung rửa sạch, cắt nhỏ, phơi sấy khô. Tiếp đó sao nóng lá dược liệu rồi đắp lên vùng xương khớp bị đau hoặc cùng vùng da bị bầm dập. Thực hiện liên tục nhiều ngày sẽ làm tan vết bầm, giảm cơn đau nhức.

Điều trị chấn thương

Dược liệu này khi kết hợp thêm một số dược liệu khác có khả năng làm lành chấn thương hiệu quả. Bạn có thể sử dụng bài thuốc như sau:

Củ trinh nữ hoàng cung, quốc lão, huyết giác, lá cối xay, dây đau xương, mỗi loại 20g. Cho tất cả nguyên liệu vào nồi sắc thuốc, tốt nhất là dùng nồi đất để đảm bảo tối đa dược chất. Sắc dược liệu đến khi được nước đặc thì chia ngày 2 lần uống. Cần uống bài thuốc này liên tục trong 1 tháng để đạt được hiệu quả.

Làm tan máu bầm

Để làm tan máu bầm người ta sử dụng phần củ trinh nữ hoàng cung đem rửa thật sạch, sau đó nước phần củ này trên lửa cho nóng. Dùng phần củ này đắp lên vùng da bị bầm tím ngày 2 – 3 lần. Sau vài ngày máu bầm sẽ tan hết.

Điều trị bệnh dạ dày, tá tràng

Để chữa bệnh loét dạ dày, tá tràng người ta sử dụng lá cây còn tươi. Đem rửa sạch lá rồi để cho ráo nước. Cắt lá thành từng khúc nhỏ, tiếp đó cho vào nồi, thêm vào hai bát con nước sạch. Sắc đến khi đặc lại còn khoảng nửa bát thì chia thành 3 lần uống trong ngày. Nên uống sau khi ăn.

Điều trị ung thư vú

Dược liệu này được ứng dụng hiệu quả trong điều trị căn bệnh ung thư vú. Người ta sử dụng 200g lá cây đã phơi khô, dùng nồi đất sắc lên với 2 bát con nước. Đun nhỏ lửa đến khi nước cạn lại còn chừng 1/2 bát thì chia làm 2 lần uống trong ngày. Cần sử dụng bài thuốc liên tục trong 20 ngày, sau đó nghỉ 10 ngày rồi tiếp tục uống liệu trình mới.

Chữa bệnh ho, viêm phế quản

Ít người biết rằng dược liệu này còn có tác dụng điều trị hiệu quả bệnh ho và viêm phế quản. Có thể sử dụng 1 trong 2 bài thuốc dưới đây:

• Bài thuốc 1: Dùng lá trinh nữ hoàng cung, cam thảo dây, ô phiến, tang bạch bì, mỗi vị 20g. Cho tất cả vào nồi sắc với 600ml nước đến khi cạn còn chừng 200ml thì chia làm 3 lần trong ngày. Nên uống sau khi ăn.
• Bài thuốc 2: Dùng lá trinh nữ hoàng cung, thêm hương tử, táo chua, lá bồng bồng, mỗi vị 20g. Cho tất cả vào nồi đất, thêm chừng 600ml nước, sắc cho cạn bớt còn khoảng 200ml thì dừng, chia làm 3 lần uống trong ngày. Nên uống sau khi ăn.

Chữa bệnh viêm họng hạt

Dùng 1/3 lá cây còn tươi, rửa sạch. Thêm vào 3g rễ dằng xay. Tất cả ngâm với nước muối loãng khoảng 15 phút rồi vớt ra cho ráo nước. Cho lá và rễ vào miệng nhai, thêm một chút muối hạt. Nhai và nuốt phần nước tiết ra từ dược liệu để chúng thấm vào cổ họng. Sau đó nhả hết bã bỏ đi. Làm liên tục ngày 2 lần đến khi hết đau và họng không còn sưng, viêm, nổi hạt nữa.

Chữa u xơ tiền liệt tuyến

Đây là công dụng chữa bệnh phổ biến nhất của cây thuốc này. Để chữa căn bệnh này người ta thường sử dụng 1 trong 3 bài thuốc dưới đây.

• Bài thuốc 1: Lá trinh nữ hoàng cung khô: 20g, hương tư tử: 6g, xa tiền tử: 12g. Tất cả cho vào nồi, thêm 2 bát con nước sắc đến khi cạn còn chừng 1 bát thì dừng, chia ngày uống 2 – 3 lần sau ăn.
• Bài thuốc 2: Dùng 20g lá trinh nữ hoàng cung khô đem rửa sạch. Cho vào dược liệu vào nồi, thêm khoảng 2 bát con nước. Đun lửa nhỏ đến khi cạn còn khoảng một nửa thì ngừng, chia thuốc thành 3 lần uống trong ngày sau ăn.
• Bài thuốc 3: Lá trinh nữ hoàng cung 20g, hương tư tử, rễ ngưu tất, ba kích mỗi vị 10g. Cho tất cả vào nồi sắc với khoảng 1 lít nước đến khi cạn còn một nửa thì chia thành 3 lần uống trong ngày. Lưu ý không để thuốc qua đêm.

Tác dụng phụ của cây trinh nữ hoàng cung

Mặc dù có rất nhiều công dụng trong điều trị các bệnh và bảo vệ sức khỏe. Tuy nhiên, dược liệu này không thể sử dụng bừa bãi. Các chuyên gia khuyến cáo, người dân khi tìm kiếm và sử dụng loại cây này phải thật cẩn thận, đảm bảo chính xác để không gây ra các tác dụng phụ nguy hiểm.

Bởi cây thuốc này có hình thái khá giống với một số loại cây khác trong tự nhiên, do đó rất dễ nhầm lần.

Nếu sử dụng nhầm với loại cây khác thì khi sử dụng có thể gặp phải những tác dụng phụ như: Ngộ độc, đầy bụng, khó tiêu, ảnh hưởng xấu đến chức năng gan, thận.

Một số lưu ý quan trọng khi sử dụng cây trinh nữ hoàng cung để chữa bệnh

Cây trinh nữ hoàng cung là loại dược liệu rất quý hiếm với nhiều công dụng phòng ngừa và chữa bệnh hiệu quả, đặc biệt là với các bệnh u xơ tử cung, u xơ tuyến tiền liệt… Tuy nhiên đây là một cây thuốc nên không thể dụng bừa bãi hoặc lạm dụng liên tục. Khi sử dụng cần lưu ý một số vấn đề quan trọng sau đây:

• Khi đang sử dụng cần kiêng ăn rau muống, bởi các chất có trong rau muống có thể làm giảm tác dụng của loại dược liệu này.
• Không tự ý sử dụng để chữa bệnh mà cần tham khảo ý kiến của bác sĩ.
• Không tùy tiện thay đổi liều lượng các bài thuốc trong suốt quá trình điều trị để tránh làm biến đổi dược tính, ảnh hưởng tới hiệu quả điều trị.
• Tránh nhầm lần cây trinh nữ hoàng cung với một số loại cây khác như hoa lan huệ, cây náng trắng sẽ ảnh hưởng xấu đến hiệu quả điều trị, thậm chí gây tác dụng phụ không mong muốn.
• Không nên sử dụng thảo dược này với trẻ nhỏ dưới 6 tuổi, phụ nữ có thai hoặc đang cho con bú, những người bị suy thận, suy gan.
• Không sử dụng song song với các loại thuốc Tây để tránh tương tác thuốc gây tác dụng phụ nguy hiểm. Quá trình sử dụng thuốc phải tuân thủ chặt chẽ chỉ dẫn của bác sĩ.

Trinh nữ hoàng cung giá bao nhiêu? Mua ở đâu

Được đông đảo người dân biết đến là loại thảo dược với những công dụng tuyệt vời cho sức khỏe, chính vì thế giá của dược liệu này không hề rẻ. Trên thị trường hiện nay, một kilogam có giá dao động từ 150.000 đến 200.000 đồng. 

Khi tìm mua trinh nữ hoàng cung bạn cần chọn những cơ sở uy tín, có tên tuổi để đảm bảo chất lượng của dược liệu. Không nên vì ham rẻ mà mua hàng trôi nổi, dễ chọn phải dược liệu giả hoặc chất lượng kém, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.

Trung tâm Dược liệu Vietfarm là đơn vị cung cấp sản phẩm trinh nữ hoàng cung chất lượng cao, được nhiều chuyên gia và người dùng đánh giá tích cực. Đây là đơn vị sở hữu hàng nghìn hecta vườn dược liệu trên khắp cả nước với quy trình thu hái, bào chế khép kín và hiện đại. Chọn lựa sản phẩm trinh nữ hoàng cung Vietfarm bạn có thể hoàn toàn yên tâm cả về chất lượng và giá cả.

>> Tìm hiểu thêm về trinh nữ hoàng cung Vietfarm TẠI ĐÂY.

Trên đây là những thông tin chi tiết về cây trinh nữ hoàng cung. Hi vọng thông qua bài viết này, bạn đọc đã biết thêm được những công dụng chữa bệnh tuyệt vời của dược liệu này, và có được lựa chọn phù hợp nhất để bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình.

Xem thêm: Hội chứng ống cổ tay: Nguyên nhân, triệu chứng và điều trị