Chụp mạch vành

Tìm hiểu chung

Chụp mạch vành là gì?

Chụp mạch vành là thủ thuật sử dụng hình ảnh tia X để quan sát mạch máu của tim.

Chụp mạch vành là gì?

Chụp mạch vành là thủ thuật sử dụng hình ảnh tia X để quan sát mạch máu của tim.

Trong chụp động mạch vành, bác sĩ sẽ sử dụng một loại thuốc nhuộm có thể nhìn thấy bằng máy X-quang và tiêm vào mạch máu của tim. Sau đó, máy X-quang nhanh chóng chụp một loạt các hình ảnh (chụp mạch), hiển thị các mạch máu. Nếu cần thiết, bác sĩ có thể mở thông các động mạch tim bị tắc nghẽn (nong mạch) trong khi chụp động mạch vành.

Mục đích của chụp mạch vành

Chụp động mạch vành giúp chẩn đoán bệnh tim. Xét nghiệm này thường được thực hiện để xem lưu lượng máu di chuyển đến tim có bị hạn chế không. Chụp mạch vành là một phần của thủ thuật thông tim – các thủ thuật đặt ống thông tim có thể dùng để chẩn đoán và điều trị bệnh tim và mạch máu.

Khi nào bạn cần chụp mạch vành?

Bác sĩ có thể chỉ định chụp mạch vành nếu bạn có các dấu hiệu sau:

• Các triệu chứng của bệnh động mạch vành như đau ngực (đau thắt ngực)
• Đau ở ngực, hàm, cổ hoặc cánh tay không thể giải thích bằng các xét nghiệm khác
• Bạn mới bị đau ngực hoặc đau nhiều hơn (đau ngực không điển hình)
• Bạn có một khuyết tật tim (bệnh tim bẩm sinh)
• Kết quả bất thường về xét nghiệm tim gắng sức không xâm lấn
• Các vấn đề về mạch máu khác hoặc chấn thương ngực
• Một vấn đề van tim đòi hỏi phải phẫu thuật

Vì nguy cơ có các biến chứng, chụp mạch vành thường không được thực hiện cho đến khi các xét nghiệm tim không xâm lấn được thực hiện như điện tâm đồ, siêu âm tim hoặc kiểm tra tim gắng sức.

Trong chụp động mạch vành, bác sĩ sẽ sử dụng một loại thuốc nhuộm có thể nhìn thấy bằng máy X-quang và tiêm vào mạch máu của tim. Sau đó, máy X-quang nhanh chóng chụp một loạt các hình ảnh (chụp mạch), hiển thị các mạch máu. Nếu cần thiết, bác sĩ có thể mở thông các động mạch tim bị tắc nghẽn (nong mạch) trong khi chụp động mạch vành.

Mục đích của chụp mạch vành

Chụp động mạch vành giúp chẩn đoán bệnh tim. Xét nghiệm này thường được thực hiện để xem lưu lượng máu di chuyển đến tim có bị hạn chế không. Chụp mạch vành là một phần của thủ thuật thông tim – các thủ thuật đặt ống thông tim có thể dùng để chẩn đoán và điều trị bệnh tim và mạch máu.

Khi nào bạn cần chụp mạch vành?

Bác sĩ có thể chỉ định chụp mạch vành nếu bạn có các dấu hiệu sau:

• Các triệu chứng của bệnh động mạch vành như đau ngực (đau thắt ngực)
• Đau ở ngực, hàm, cổ hoặc cánh tay không thể giải thích bằng các xét nghiệm khác
• Bạn mới bị đau ngực hoặc đau nhiều hơn (đau ngực không điển hình)
• Bạn có một khuyết tật tim (bệnh tim bẩm sinh)
• Kết quả bất thường về xét nghiệm tim gắng sức không xâm lấn
• Các vấn đề về mạch máu khác hoặc chấn thương ngực
• Một vấn đề van tim đòi hỏi phải phẫu thuật

Vì nguy cơ có các biến chứng, chụp mạch vành thường không được thực hiện cho đến khi các xét nghiệm tim không xâm lấn được thực hiện như điện tâm đồ, siêu âm tim hoặc kiểm tra tim gắng sức.

Thận trọng

Trước khi thực hiện chụp mạch vành, bạn cần biết gì?

Chụp động mạch vành không được khuyến nghị cho tất cả mọi người. Bác sĩ sẽ không đề xuất chụp động mạch vành nếu bạn ít có nguy cơ bị nhồi máu cơ tim hoặc không có triệu chứng đau thắt ngực. Bạn không cần thực hiện chụp mạch vành nếu:

• Bạn có thể kiểm soát cơn đau thắt ngực bằng thuốc và thay đổi lối sống.
• Các xét nghiệm khác (như xét nghiệm tim gắng sức) cho bác sĩ đủ thông tin để hướng dẫn điều trị.
• Bạn không muốn thực hiện phẫu thuật nong mạch vành hoặc phẫu thuật bắc cầu.

Bạn hãy thảo luận với bác sĩ để biết thêm thông tin.

Trước khi thực hiện chụp mạch vành, bạn cần biết gì?

Chụp động mạch vành không được khuyến nghị cho tất cả mọi người. Bác sĩ sẽ không đề xuất chụp động mạch vành nếu bạn ít có nguy cơ bị nhồi máu cơ tim hoặc không có triệu chứng đau thắt ngực. Bạn không cần thực hiện chụp mạch vành nếu:

• Bạn có thể kiểm soát cơn đau thắt ngực bằng thuốc và thay đổi lối sống.
• Các xét nghiệm khác (như xét nghiệm tim gắng sức) cho bác sĩ đủ thông tin để hướng dẫn điều trị.
• Bạn không muốn thực hiện phẫu thuật nong mạch vành hoặc phẫu thuật bắc cầu.

Bạn hãy thảo luận với bác sĩ để biết thêm thông tin.

Quy trình thực hiện

Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Bạn hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ trước khi quyết định.

Trước khi thực hiện chụp mạch vành, bạn nên chuẩn bị gì?

Bạn không nên ăn hoặc uống bất cứ thứ gì trong vòng 8 giờ trước khi chụp động mạch vành. Bạn nên nhờ ai đó ở lại với mình vào buổi tối sau khi làm xét nghiệm, vì bạn có thể cảm thấy chóng mặt hoặc không tỉnh táo trong 24 giờ đầu sau khi chụp động mạch vành.

Trong nhiều trường hợp, bác sĩ sẽ yêu cầu bạn nhập viện vào buổi sáng để làm xét nghiệm và xuất viện trong ngày.

Tại bệnh viện, bạn sẽ được mặc áo bệnh viện và ký mẫu chấp thuận. Y tá sẽ đo huyết áp, đặt đường truyền tĩnh mạch cho bạn. Nếu bạn bị tiểu đường, bác sĩ sẽ kiểm tra lượng đường trong máu và bạn có thể phải làm xét nghiệm máu và điện tâm đồ.

Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Bạn hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ trước khi quyết định.

Trước khi thực hiện chụp mạch vành, bạn nên chuẩn bị gì?

Bạn không nên ăn hoặc uống bất cứ thứ gì trong vòng 8 giờ trước khi chụp động mạch vành. Bạn nên nhờ ai đó ở lại với mình vào buổi tối sau khi làm xét nghiệm, vì bạn có thể cảm thấy chóng mặt hoặc không tỉnh táo trong 24 giờ đầu sau khi chụp động mạch vành.

Trong nhiều trường hợp, bác sĩ sẽ yêu cầu bạn nhập viện vào buổi sáng để làm xét nghiệm và xuất viện trong ngày.

Tại bệnh viện, bạn sẽ được mặc áo bệnh viện và ký mẫu chấp thuận. Y tá sẽ đo huyết áp, đặt đường truyền tĩnh mạch cho bạn. Nếu bạn bị tiểu đường, bác sĩ sẽ kiểm tra lượng đường trong máu và bạn có thể phải làm xét nghiệm máu và điện tâm đồ.

Hãy cho bác sĩ biết nếu bạn bị dị ứng với hải sản, đã từng bị phản ứng xấu với thuốc nhuộm tương phản, đang dùng thuốc sildenafil (Viagra) hoặc nếu bạn có thai.

Quy trình thực hiện chụp mạch vành như thế nào?

Thời gian thực hiện chụp mạch vành

Thủ thuật chụp động mạch vành có thể ​​mất khoảng từ 30-45 phút.

Cách thực hiện thủ thuật chụp mạch vành

Khi làm thủ thuật này, bạn sẽ nằm ngửa trên bàn chụp X-quang. Do bàn có thể được nghiêng trong quá trình phẫu thuật, bạn sẽ được thắt dây an toàn gắn cố định ở ngực và chân. Máy ảnh X-quang có thể di chuyển qua lại, xung quanh đầu và ngực bạn để chụp ảnh từ nhiều góc độ.

Bác sĩ sẽ truyền dịch vào tĩnh mạch ở cánh tay và bạn có thể được sử dụng thuốc an thần qua đường tĩnh mạch cũng như các loại thuốc và chất lỏng khác để giúp thư giãn. Khi đó, bạn sẽ rất buồn ngủ và có thể chìm vào giấc ngủ trong suốt quá trình làm thủ thuật, tuy nhiên bạn vẫn có thể tỉnh dậy dễ dàng để làm theo bất kỳ hướng dẫn nào của bác sĩ.

Bác sĩ sẽ gắn các điện cực trên ngực bạn để theo dõi tim trong suốt quá trình phẫu thuật, băng đeo huyết áp để theo dõi huyết áp cùng một thiết bị khác đo xung oxy để đo lượng oxy trong máu.

Lông ở tay hoặc háng bạn sẽ được cạo sạch tại vị trí đưa ống dẻo (ống thông) vào. Khu vực này được rửa sạch, khử trùng và được gây tê bằng thuốc tiêm gây tê cục bộ.

Bác sĩ sẽ rạch một vết rạch nhỏ tại vị trí đặt ống đưa vào động mạch, ống thông được đưa vào mạch máu và cẩn thận luồn vào tim hoặc động mạch vành.

Luồn ống thông không gây đau và bạn sẽ không cảm thấy nó di chuyển trong cơ thể. Hãy nói với bác sĩ hoặc y tá nếu bạn có bất kỳ khó chịu nào.

Tiếp đó, thuốc nhuộm được tiêm qua ống thông, khi đó, bạn có thể có cảm giác phừng phừng hoặc nóng. Hãy nói với bác sĩ hoặc y tá nếu bạn cảm thấy đau hoặc khó chịu.

Thuốc nhuộm dễ nhìn thấy trên hình ảnh X-quang, khi nó di chuyển vào các mạch máu, bác sĩ có thể quan sát dòng chảy của nó và xác định bất kỳ tắc nghẽn hoặc khu vực lưu thông bị hạn chế. Tùy thuộc vào những gì bác sĩ phát hiện trong khi chụp động mạch, bạn có thể có thêm các thủ thuật đặt ống thông khác cùng lúc, như nong động mạch hoặc đặt stent để mở rộng động mạch bị hẹp.

Chụp X-quang có thể mất khoảng 1 giờ, mặc dù nó có thể dài hơn, đặc biệt nếu kết hợp với các thủ thuật đặt ống thông tim khác. Do đó, việc chuẩn bị và chăm sóc sau thủ thuật có thể tăng thêm thời gian.

Sau khi chụp X-quang, ống thông được lấy ra khỏi cánh tay hoặc háng và vết rạch được đóng lại bằng lực nén thủ công như kẹp hoặc phích cắm nhỏ.

Bạn sẽ được đưa đến phòng hồi sức để quan sát và theo dõi. Khi tình trạng của bạn ổn định, bạn sẽ trở về phòng để được theo dõi thường xuyên.

Bạn sẽ phải nằm thẳng trong vài giờ để tránh chảy máu nếu ống thông được đưa vào háng. Trong thời gian này, áp lực có thể được đè lên vết rạch để ngăn ngừa chảy máu và giúp lành vết thương.

Bạn có thể về nhà trong ngày hoặc ở lại bệnh viện qua đêm. Bạn nên uống nhiều nước để giúp loại bỏ chất nhuộm ra khỏi cơ thể.

Hãy cho bác sĩ biết nếu bạn bị dị ứng với hải sản, đã từng bị phản ứng xấu với thuốc nhuộm tương phản, đang dùng thuốc sildenafil (Viagra) hoặc nếu bạn có thai.

Quy trình thực hiện chụp mạch vành như thế nào?

Thời gian thực hiện chụp mạch vành

Thủ thuật chụp động mạch vành có thể ​​mất khoảng từ 30-45 phút.

Cách thực hiện thủ thuật chụp mạch vành

Khi làm thủ thuật này, bạn sẽ nằm ngửa trên bàn chụp X-quang. Do bàn có thể được nghiêng trong quá trình phẫu thuật, bạn sẽ được thắt dây an toàn gắn cố định ở ngực và chân. Máy ảnh X-quang có thể di chuyển qua lại, xung quanh đầu và ngực bạn để chụp ảnh từ nhiều góc độ.

Bác sĩ sẽ truyền dịch vào tĩnh mạch ở cánh tay và bạn có thể được sử dụng thuốc an thần qua đường tĩnh mạch cũng như các loại thuốc và chất lỏng khác để giúp thư giãn. Khi đó, bạn sẽ rất buồn ngủ và có thể chìm vào giấc ngủ trong suốt quá trình làm thủ thuật, tuy nhiên bạn vẫn có thể tỉnh dậy dễ dàng để làm theo bất kỳ hướng dẫn nào của bác sĩ.

Bác sĩ sẽ gắn các điện cực trên ngực bạn để theo dõi tim trong suốt quá trình phẫu thuật, băng đeo huyết áp để theo dõi huyết áp cùng một thiết bị khác đo xung oxy để đo lượng oxy trong máu.

Lông ở tay hoặc háng bạn sẽ được cạo sạch tại vị trí đưa ống dẻo (ống thông) vào. Khu vực này được rửa sạch, khử trùng và được gây tê bằng thuốc tiêm gây tê cục bộ.

Bác sĩ sẽ rạch một vết rạch nhỏ tại vị trí đặt ống đưa vào động mạch, ống thông được đưa vào mạch máu và cẩn thận luồn vào tim hoặc động mạch vành.

Luồn ống thông không gây đau và bạn sẽ không cảm thấy nó di chuyển trong cơ thể. Hãy nói với bác sĩ hoặc y tá nếu bạn có bất kỳ khó chịu nào.

Tiếp đó, thuốc nhuộm được tiêm qua ống thông, khi đó, bạn có thể có cảm giác phừng phừng hoặc nóng. Hãy nói với bác sĩ hoặc y tá nếu bạn cảm thấy đau hoặc khó chịu.

Thuốc nhuộm dễ nhìn thấy trên hình ảnh X-quang, khi nó di chuyển vào các mạch máu, bác sĩ có thể quan sát dòng chảy của nó và xác định bất kỳ tắc nghẽn hoặc khu vực lưu thông bị hạn chế. Tùy thuộc vào những gì bác sĩ phát hiện trong khi chụp động mạch, bạn có thể có thêm các thủ thuật đặt ống thông khác cùng lúc, như nong động mạch hoặc đặt stent để mở rộng động mạch bị hẹp.

Chụp X-quang có thể mất khoảng 1 giờ, mặc dù nó có thể dài hơn, đặc biệt nếu kết hợp với các thủ thuật đặt ống thông tim khác. Do đó, việc chuẩn bị và chăm sóc sau thủ thuật có thể tăng thêm thời gian.

Sau khi chụp X-quang, ống thông được lấy ra khỏi cánh tay hoặc háng và vết rạch được đóng lại bằng lực nén thủ công như kẹp hoặc phích cắm nhỏ.

Bạn sẽ được đưa đến phòng hồi sức để quan sát và theo dõi. Khi tình trạng của bạn ổn định, bạn sẽ trở về phòng để được theo dõi thường xuyên.

Bạn sẽ phải nằm thẳng trong vài giờ để tránh chảy máu nếu ống thông được đưa vào háng. Trong thời gian này, áp lực có thể được đè lên vết rạch để ngăn ngừa chảy máu và giúp lành vết thương.

Bạn có thể về nhà trong ngày hoặc ở lại bệnh viện qua đêm. Bạn nên uống nhiều nước để giúp loại bỏ chất nhuộm ra khỏi cơ thể.

Vị trí vết rạch có thể vẫn đau trong một thời gian, nó có thể hơi bầm tím và sưng nhỏ. Bạn hãy hỏi ý kiến bác sĩ về việc tiếp tục dùng thuốc, tắm rửa, làm việc và các hoạt động hàng ngày. Bạn cũng nên tránh làm việc nặng trong vài ngày. Hãy thảo luận với bác sĩ để biết thêm thông tin.

Bạn nên làm gì sau khi thực hiện chụp mạch vành?

Bạn nên thư giãn và uống nhiều nước, không hút thuốc hoặc uống rượu.

Do được gây mê khi thực hiện thủ thuật, bạn không nên lái xe, vận hành máy móc hoặc đưa ra bất kỳ quyết định quan trọng nào ngay lập tức.

Bác sĩ sẽ tháo băng cho bạn sau 24 giờ, nếu vết thương có rỉ nước, bạn hãy đắp băng gạc mới thêm 12 giờ.

Trong hai ngày đầu sau khi chụp mạch vành, bạn không nên quan hệ tình dục hoặc tập thể dục nặng. Bên cạnh đó, bạn cũng không nên tắm, sử dụng bể sục hoặc hồ bơi, thoa kem dưỡng da gần chỗ đâm kim trong 3 ngày.

Sau khi làm xét nghiệm 1 tuần, hãy đến tái khám để bác sĩ xem xét tình trạng của bạn. Bạn hãy thảo luận với bác sĩ để biết thêm thông tin.

Vị trí vết rạch có thể vẫn đau trong một thời gian, nó có thể hơi bầm tím và sưng nhỏ. Bạn hãy hỏi ý kiến bác sĩ về việc tiếp tục dùng thuốc, tắm rửa, làm việc và các hoạt động hàng ngày. Bạn cũng nên tránh làm việc nặng trong vài ngày. Hãy thảo luận với bác sĩ để biết thêm thông tin.

Bạn nên làm gì sau khi thực hiện chụp mạch vành?

Bạn nên thư giãn và uống nhiều nước, không hút thuốc hoặc uống rượu.

Do được gây mê khi thực hiện thủ thuật, bạn không nên lái xe, vận hành máy móc hoặc đưa ra bất kỳ quyết định quan trọng nào ngay lập tức.

Bác sĩ sẽ tháo băng cho bạn sau 24 giờ, nếu vết thương có rỉ nước, bạn hãy đắp băng gạc mới thêm 12 giờ.

Trong hai ngày đầu sau khi chụp mạch vành, bạn không nên quan hệ tình dục hoặc tập thể dục nặng. Bên cạnh đó, bạn cũng không nên tắm, sử dụng bể sục hoặc hồ bơi, thoa kem dưỡng da gần chỗ đâm kim trong 3 ngày.

Sau khi làm xét nghiệm 1 tuần, hãy đến tái khám để bác sĩ xem xét tình trạng của bạn. Bạn hãy thảo luận với bác sĩ để biết thêm thông tin.

Các biến chứng & tác dụng phụ

Bạn có thể gặp các biến chứng nào sau khi chụp mạch vành?

Tương tự hầu hết các thủ thuật được thực hiện trên tim và mạch máu, chụp động mạch vành có một số rủi ro, như phơi nhiễm bức xạ từ tia X được sử dụng, nhưng các biến chứng lớn là rất hiếm. Nguy cơ và biến chứng tiềm tàng bao gồm:

• Đau tim
• Đột quỵ
• Tổn thương động mạch thông
• Nhịp tim không đều (loạn nhịp)
• Phản ứng dị ứng với thuốc nhuộm hoặc thuốc được sử dụng trong thủ thuật
• Tổn thương thận
• Xuất huyết quá mức
• Nhiễm trùng

Các tác dụng phụ khi thực hiện chụp mạch vành là gì?

Hầu hết các tác dụng phụ của xét nghiệm này là nhỏ, có thể bao gồm:

• Một vết bầm tím ở dưới da nơi ống nhỏ được đưa. Vấn đề này không nghiêm trọng nhưng bạn có thể bị đau trong một vài ngày.
• Vết thương nhỏ nơi ống thông được đưa vào đôi khi bị nhiễm trùng. Bạn hãy thông báo cho bác sĩ nếu vết thương bị nhiễm trùng, bác sĩ sẽ kê cho bạn đơn thuốc để ngăn chặn tình trạng này.
• Một số người bị đau thắt ngực ngắn trong khi chụp động mạch, tình trạng này sẽ tự hết.
• Thuốc nhuộm có thể làm bạn có cảm giác nóng, đỏ bừng khi nó được tiêm vào, những cảm giác này chỉ kéo dài vài giây và hiếm khi bạn có phản ứng dị ứng với thuốc nhuộm.

Bạn hãy thảo luận với bác sĩ để biết thêm thông tin.

Hello Health Group không đưa ra các lời khuyên, chẩn đoán hay các phương pháp điều trị y khoa.

Bạn có thể gặp các biến chứng nào sau khi chụp mạch vành?

Tương tự hầu hết các thủ thuật được thực hiện trên tim và mạch máu, chụp động mạch vành có một số rủi ro, như phơi nhiễm bức xạ từ tia X được sử dụng, nhưng các biến chứng lớn là rất hiếm. Nguy cơ và biến chứng tiềm tàng bao gồm:

• Đau tim
• Đột quỵ
• Tổn thương động mạch thông
• Nhịp tim không đều (loạn nhịp)
• Phản ứng dị ứng với thuốc nhuộm hoặc thuốc được sử dụng trong thủ thuật
• Tổn thương thận
• Xuất huyết quá mức
• Nhiễm trùng

Các tác dụng phụ khi thực hiện chụp mạch vành là gì?

Hầu hết các tác dụng phụ của xét nghiệm này là nhỏ, có thể bao gồm:

• Một vết bầm tím ở dưới da nơi ống nhỏ được đưa. Vấn đề này không nghiêm trọng nhưng bạn có thể bị đau trong một vài ngày.
• Vết thương nhỏ nơi ống thông được đưa vào đôi khi bị nhiễm trùng. Bạn hãy thông báo cho bác sĩ nếu vết thương bị nhiễm trùng, bác sĩ sẽ kê cho bạn đơn thuốc để ngăn chặn tình trạng này.
• Một số người bị đau thắt ngực ngắn trong khi chụp động mạch, tình trạng này sẽ tự hết.
• Thuốc nhuộm có thể làm bạn có cảm giác nóng, đỏ bừng khi nó được tiêm vào, những cảm giác này chỉ kéo dài vài giây và hiếm khi bạn có phản ứng dị ứng với thuốc nhuộm.

Bạn hãy thảo luận với bác sĩ để biết thêm thông tin.

Hello Health Group không đưa ra các lời khuyên, chẩn đoán hay các phương pháp điều trị y khoa.

Xem thêm: Đau nhức xương khớp cảnh bảo bệnh nguy hiểm gì? Cách nhận diện và phương hướng điều trị hiệu quả với mọi lứa tuổi